Danıştay Kararı 5. Daire 1999/4076 E. 2000/566 K. 17.02.2000 T.

5. Daire         1999/4076 E.  ,  2000/566 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No: 1999/4076
Karar No: 2000/566

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı): Türk Standartları Enstitüsü
Vekili: …
Karşı Taraf: …
Vekili: …

İsteğin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi: 132 sayılı Kanunun 7. maddesine istinaden atama yetkisi Yönetim Kuruluna verilmiş olup, bu yetkinin devredilmesinin öngörülmemiş olması karşısında Yönetim Kurulunca tesis edilmeyen işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan Anayasanın 124 üncü maddesinin 2. fıkrasına dayanılarak yürürlüğe konulan Resmi Gazetede yayımlanacak olan Yönetmelikler Hakkında 3011 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde kamu tüzel kişilerinin çıkaracağı kamu personeline ait genel hükümleri kapsayan yönetmeliklerin Resmi Gazetede yayımlanacağı belirtilmiştir.
Niteliğinden dolayı TSE Personel Yönetmeliğinin 12. maddesinde yapılan değişikliğin Resmi Gazetede yayımlanmadığından hukuken geçerlik kazanmadığı da açık olduğundan, dava konusu işleme dayanak alınması zaten hukuken mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle İdare Mahkemesi kararının belirtilen gerekçelerle onanması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı: …
Düşüncesi: İncelenen dosyada; TSE Başkanlığı merkez teşkilatı … memur olarak görev yapan davacının, … Projesi kapsamında, …- …’da kurulan Kalite Kampüsü emrine ihtiyaç nedeniyle naklen atandığı, atama işlemine gerekçe olarak, “Gereken durumlarda TSE personelinin görev ve görev yerlerinin değiştirilmesinin, Genel Sekreterin teklifi ve TSE Başkanının onayı ile olur” hükmünü taşıyan TSE Yönetmeliğinin 12. maddesinin gösterildiği anlaşılmaktadır.
132 sayılı Yasanın 7. maddesinde Yönetim Kurulu, “yürütme organı” olarak tespit edilmiş, maddenin (e) bendinde “Kurumun bu Kanunla verdiği diğer görevleri yerine getirmek” şeklinde ifade edilen görevlerinin yanı sıra, münhasıran Yönetim kuruluna verilen görevler tek tek belirlenmiş, personeli “atama” yetkisi de anılan asli görevler arasında sayılmıştır. Yasa ile yürütme organı konumundaki bir kurula verilen bu atama yetkisinin, daha alt düzenleyici işlemlerle kurumu temsil yetkisi bulunduğu ve ita amiri olduğundan bahisle, aynı kurulun başkanı konumundaki Enstitü Başkanına devredilebileceğini kabul etmek, atama hususunda açık görevlendirme yapan Yasa hükmünün amacına ve yönetim kurulunun “yürütme organı” olma niteliğine aykırıdır.
Bu nedenle, yürütme organı olan Yönetim Kurulunun görevleri arasında sayılan atama yetkisinin yasaya aykırı olarak daha alt norm olan yönetmelik hükmü ile Enstitü Başkanına devri suretiyle Enstitü Başkanı tarafından tesis edilen naklen atama işleminde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamıştır.
İdare Mahkemesi kararının bu gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesince 2577 sayılı Yasanın 17/2. maddesi uyarınca duruşma yapılmasına gerek görülmeyerek ve dosyanın tekemmül ettiği görülerek yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin işin gereği düşünüldü:
Türk Standartları Enstitüsü Başkanlığı … Merkez Örgütü … Memur olarak görev yapan davacı, …- … Kalite Kampüsü emrine öğretmen olarak atanmasına ilişkin 24.6.1998 günlü işlemin iptali istemiyle dava açmıştır.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; Anayasanın 41. maddesinde, ailenin Türk toplumunun temeli olduğunun, Devletin, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alacağının teşkilatı kuracağının öngörüldüğü, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72. maddesinde yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde atanmasının, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılacağının hükme bağlandığı; yine 657 sayılı Yasanın 76. maddesinde, Kurumların görev ve ünvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68. maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara atayabileceklerinin hüküm altına alındığı, idareye tanınan takdir yetkisinin de hizmetin gerekleri ve kamu yararı ile sınırlı olmak ve Anayasanın 41 ve 657 sayılı Yasanın 72. maddesindeki esaslara uygun olarak kullanılması gerektiği; dava dosyasının incelenmesinden, davalı Türk Standartları Enstitüsü Başkanlığı Merkez Örgütü … memur olarak çalışmakta olan davacının, …- … Kalite Kampüsüne tayininin yapıldığının, eşi …’un ise % 51’i kamuya ait olan … Sanayi Anonim Şirketinde Alt Sözleşmeler Yöneticiliği görevini yürütmekte olduğunun anlaşıldığı, bu kurumun taşra örgütünün bulunmaması, gerekse davacının eşinin hizmetine ihtiyaç bulunması hususu karşısında, yukarıda anılan Anayasa’nın 41 ve 657 sayılı Yasanın 72. maddeleri uyarınca aile birliği ve yer değiştirmek suretiyle atamalarda koordinasyonun sağlanması yolundaki Anayasa’nın emredici hükümleri gözetilmeksizin, davacının … İli … İlçesinde yer alan …- … Kalite Kampüsüne atanmasına ilişkin işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
Davalı idare; Türk Standartları Enstitüsünün özel hukuk hükümlerine göre yönetilen bir kamu kurumu olduğunu, sınai-ticari esas ve usullere göre özel teşebbüs faaliyetleri ile yan yana bir rekabet ortamı içinde yürütülen kamu hizmetlerini yürüttüğünü, bütçesinde Devletin katkısı bulunmadığını, esas itibariyle özel hukuk hükümlerine tabi olduğunu, çalışanların 657 sayılı Yasaya tabi olmadığını, 132 sayılı Kanunun 14. maddesine göre hazırlanmış TSE Personel Yönetmeliğinin işlemin dayanağı olduğunu, işlemin ihtiyaca binaen tesis edildiğini, davacının eşinin özel sektöre ait bir Anonim Şirkette çalıştığını, asıl dikkate alınması gerekenin kamu hizmeti gören bir kurumda kadrolu olarak çalışan eşin durumu olması gerektiğini öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
132 sayılı Türk Standartları Enstitüsü Kuruluş Kanununun 7. maddesinde; “Yönetim Kurulu, Türk Standartları Enstitüsü’nün yürütme organıdır. Yönetim Kurulu, bir Başkan ve dört üyeden oluşur. Enstitü Başkanı Yönetim Kurulunun da Başkanıdır. Enstitüyü Enstitü Başkanı temsil eder ve Enstitünün ita amirdir. Yönetim Kurulu çoğunlukla toplanır ve toplantıya katılanların çoğunluğu ile karar alır…. Yönetim Kurulunun başlıca görevleri şunlardır: ….. c. Genel Sekreteri, Yardımcılarını ve diğer personeli atamak,…..” hükmü yer almaktadır.
Bu madde ile Yönetim Kurulu yürütme organı olarak belirlenmiş, Yönetim Kuruluna verilen görevler tek tek sayılmış, personeli atama yetkisi Kurulun asli görevleri arasında sayılmış, Kanunda atama yetkisinin devredilebilineceğine ilişkin bir hüküm yer almamıştır.
Bu durumda, yürütme organı olan Yönetim Kurulunun görevleri arasında sayılan ve devri öngörülmemiş olan atama yetkisinin Yasaya aykırı olarak Yönetmelik hükmü ile devredilmeyeceği açık olup; dava konusu atama işleminin, Türk Standartları Enstitüsü Personel Yönetmeliğinin 12. madde hükmüne dayanılarak Genel Sekreterin teklifi, TSE Başkanının onayı ile tesis edilmesi karşısında, anılan kanuna uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan; Türk Standartları Enstitüsünün Olağanüstü Genel Kurulunun … günlü, … sayılı kararı ile kabul edilen ve yürürlüğe girdiği belirtilen Türk Standartları Enstitüsü Personel Yönetmeliğinin değişik 12. maddesi ile gereken durumlarda TSE Personelinin görev ve görev yerlerinin değiştirilmesinin Genel Sekreterin teklifi ve TSE Başkanının onayı ile olacağı belirtilmiştir.
3011 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanacak olan Yönetmelikler Hakkında Kanunun 1. maddesinde “Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin;
a) İşbirliğine, yetki ve görev alanlarına ait hükümleri düzenleyen,
b) Kamu personeline ait genel hükümleri kapsayan,
c) Kamuyu ilgilendiren,
Yönetmelikler Resmi Gazetede yayımlanır. Ancak, milli emniyet ve milli güvenlikle ilgili olan ve gizlilik derecesi taşıyan yönetmelikler yayınlanmaz.” hükmü yer almaktadır.
30.5.1975 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren TSE Personel Yönetmeliğinin 12. maddesinde, gereken hallerde TSE Personelinden 5. derece ve bunun üstündekilerin görevinin değiştirilmesinin genel sekreterin önerisi ve Yönetim Kurulunun kararıyla bunun dışındakilerin genel sekreter tarafından geçici ve sürekli olarak yapılacağı, hükmünün getirildiği, 22 Mayıs 1977 günlü ve 15944 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliğinde maddenin “bunun dışındakilerin” ibaresinin “bunun dışında kalanların” şeklinde değiştirilmek suretiyle aynen korunduğu, 12.6.1979 günlü ve 16664 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan şeklinde ise, gereken durumlarda TSE Personelinin görev ve görev yerlerinin değiştirilmesinin genel sekreterin önerisi ve Yönetim Kurulu Kararıyla olacağının, 5 yada daha alt derecedeki personelin Merkez Birimlerindeki görev ve görev yerlerinin değiştirilmesinin genel sekreter tarafından yapılacağının hükme bağlandığı, ancak 5 Şubat 1985 tarihinde yapılan Olağanüstü Genel Kurul Toplantasında … sayılı karar ile 12. maddenin gereken durumlarda, TSE Personelinin görev ve görev yerlerinin değiştirilmesinin Genel Sekreterin teklifi ve TSE Başkanının onayı ile olacağı şeklinde değiştirildiği ve atamalarda Yönetim Kurulunun devreden çıkarıldığı, ancak sözkonusu Yönetmelik değişikliğinin Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe sokulmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, 30.5.1975 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle yürürlük kazanan T.S.E Personel Yönetmeliğinin dava konusu işlem tesisine gerekçe gösterilen 12. maddesindeki değişikliğin Resmi Gazetede yayımlanmadığı, bahsi geçen Yönetim Kurulu Kararı uyarınca enstitü başkanlık makamının oluru ile dava konusu edilen naklen atama işleminin tesis edildiği açık olup; 5. derece ve daha üst derecede bulunan kişilerin naklen atanmaları bakımından Genel Sekreterin teklifi ve Yönetim Kurulunun onayını arayan Yönetmeliğin ilgili 12. maddesinde, yapılmasına Genel Kurulca karar verilen değişiklik 3011 sayılı Yasa kapsamında olduğundan yürürlüğe girmesi için Resmi Gazetede yayımlanması gerekmekte olup, Yönetmelik değişikliğinin hukuken geçerlilik kazanmadığı ve dolayısıyla sözkonusu değişikliğe dayanılarak tesis edilen işlemde bu yönüyle de hukuka uyarlık bulunmadığı açıktır.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin reddiyle … İdare Mahkemesince verilen ve hüküm fıkrası itibariyle hukuka uygun bulunan … günlü, E:…, K:… sayılı kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, temyiz giderlerinin istemde bulunan davalı idare üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan …- lira yürütmenin durdurulması harcı ile artan …- lira posta pulu ücretinin isteği halinde davalı idareye iadesine, 17.2.2000 tarihinde oybirliği ile karar verildi.