5. Daire         1997/691 E.  ,  1998/88 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No: 1997/691
Karar No: 1998/88

Davacı: …
Davalı: Adalet Bakanlığı

Davanın Özeti: Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünce 8.7.1995 tarihinde yapılan İcra Müdür ve Yardımcılığı yazılı sınavında başarılı olan davacı, daha sonra 23.9.1996-3.10.1996 tarihleri arasında yapılan mülakat sınavında başarısız sayıldığına ilişkin 7.1.1997 günlü, 1657 sayılı işlemin ve İcra Müdür ve Yardımcılarının Sınav, Mülakat, Atama ve Nakil Yönetmeliğinin 7.maddesiyle, bu madde ile uygulama alanı bulan mülakata ilişkin müteakip maddelerin iptalini istemektedir.

Savunmanın Özeti: Anılan Yönetmeliğin 24. maddesinde mülakatın düzenlendiği; yazılı sınavı kazanması üzerine mülakat sınavına katılan davacının, Komisyonca yapılan değerlendirmeye göre, bir konuyu kavrayıp özetleme ve değerlendirme yeteneğinin icra müdür ve yardımcılığı için yeterli görülmeyerek sözlü sınavda başarısız sayıldığı; sözkonusu Yönetmeliğin, Bakanlıkça 2004 sayılı Kanunun 1., 2802 sayılı Kanunun 114. ve 2992 sayılı Kanunun 30. maddeleri dayanak alınarak hazırlandığı; sözüedilen Kanun hükümlerine uygun düzenlemeler içerdiğinden, uygulamaya yönelik madde hükmünün iptalini gerektiren bir neden bulunmadığı; gerek Yönetmelik hükmünde, gerekse bu hüküm uyarınca tesis edilen dava konusu işlemde mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmadığı; belirtilen nedenlerle davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi: Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, iptali istenilen Yönetmelik maddelerinde hukuka aykırılık bulunmadığından, davanın bu kısmının reddine; buna karşılık, anılan mülakat sınavının Yönetmelikte öngörülen usule uygun olarak yapılmadığı anlaşıldığından, davacının bu sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptaline hükmedilmesi gerektiği düşünülmüştür.

Danıştay Savcısı: …
Düşüncesi: Davacı, icra müdür ve yardımcılığı mülakat sınavında başarısız sayıldığını bildiren 7.1.1997 günlü ve 1657 sayılı Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü işleminin ve bu işlemin dayanağı olan ve 7.9.1991 günlü ve 20984 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İcra Müdür ve Yardımcılarının Sınav, Mülakat Atama ve Nakil Yönetmeliğinin 7 nci maddesi ile bu madde ile uygulama alanı bulan mülakata ilişkin diğer maddelerin iptali isteğiyle dava açmıştır.
Dava dilekçesinde ileri sürülen iddialara ve yukarıda belirttiğimiz istemlere göre, Yönetmeliğin, 7, 24, 25, ve 27 nci maddelerinin dava konusu edildiği kabul edilerek inceleme yapılmıştır.
Davacı, mülakatın bir sınav olmadığını, fikir alışverişi olduğunu, mesleki yeterliği yazılı sınav sonucu ile tespit edilen adayın fikir edinme biçiminde yapılan mülakata sınav işlevi verilerek başarısız kabul edilmesinin yöntem saptırmasından başka bir şey olmadığını iddia etmektedir.
Yönetmeliğin 7 nci maddesinde, sınavların, yazılı ve mülakat şeklinde iki kademede yapılacağı, mülakat ve amacı başlıklı 24 üncü maddesinde, Mülakatın ilgilinin ifade ve bir konuyu kavrayıp özetleme ve değerlendirme yeteneğini, davranışını, genel ve fiziki durumunu tesbit için sınav kurulu tarafından Adalet Bakanlığında yapılacağı, 25 nci maddesinde, mülakata, yazılı sınavda başarı gösterenler çağrılacağı, yazılı sınavda başarı gösterenlerin bilinen adresine mülakat yeri ve zamanının iadeli taahhütlü olarak Personel Genel Müdürlüğünce bildirileceği, 27 inci maddesinde de “Mülakat 100 puan üzerinden değerlendirilir ve başarılı olmuş sayılmak için, Sınav Kurulu Başkan ve Üyelerinin 100 puan üzerinden verdikleri notların aritmetik ortalamasının 70 puan veya daha yukarı olması şarttır. Mülakata katılanların aldıkları yüksek puandan başlamak üzere sıraya konularak mülakat başarı listesi hazırlanır, bu listenin altı Sınav Kurulu Başkan ve Üyeleri tarafından imzalanarak Personel Genel Müdürlüğüne teslim edilir.” hükmü yer almıştır.
Meydan Larousse de, mülakat, davranış ve düşünceleri üstüne bilgi edinmek amacıyla, bir kimseyle yapılan sorulu cevaplı görüşme olarak tanımlanmıştır.
Yönetmeliğin 11 inci maddesi gereğince genel kültür, Türkçe, kompozisyon, matematik ve icra memurlarının uygulayacağı nitelikteki mevzuat bilgisi yönünden yapılan yazılı sınavda başarılı olanların ifadesini, bir konuyu kavrayıp özetleme ve değerlendirme yeteneğini, davranışını, genel ve fiziki durumunu saptamak amacı ile mülakat yapılmasında görevin önem ve özelliği, üstlenilecek sorumluluğun niteliği gözönünde tutulduğunda hukuka eşitlik ilkesine, hizmetin gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.
Davanın mülakat sınavında başarısız sayılma işlemiyle ilgili kısmına gelince;
Yönetmeliğin yukarıda aynen yazılan 27 nci maddesinin açık ifadesine ve amacına göre, mülakat sınav kuruluna katılan her üyenin, mülakatı yapılan her aday için yaptığı değerlendirme sonucu 100 puan üzerinden verdiği ve işin doğası gereği sınav sırasında düzenlenmesi gereken tutanak, Savcılığımızın istem yazıları ile istenilmiştir.
Davalı idarenin 21.1.1998 günü gönderdiği cevap yazısı ekinde yer alan ve davacının mülakat notuna ilişkin tutanakların 18.10.1996 ve 16.9.1996 tarihlerini taşıdığı görülmüştür. Dava konusu işlemin tebliğine ilişkin 7.1.1997 günlü ve 1657 sayılı yazıda da açıkca belirtildiği gibi, mülakat sınavı 23.9.1996 ile 3.10.1996 tarihleri arasında yapılmıştır. Mülakat sınav günü düzenlenmiş olması gereken bu tutanakların, kiminin sınavdan önce, kiminin sınavdan sonra düzenlenmiş olduğu bu bilgilerden anlaşılmış olmakla Yönetmeliğe şekil yönünden açıkça aykırıdır.
Bu nedenle, yukarıda belirttiğimiz usul ve esaslara uyularak yeniden mülakat yapılmak üzere dava konusu işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesince duruşma için önceden belli edilen 21.1.1998 günü davacının geldiği, davalı idare temsilcisinin gelmediği görülerek Danıştay Savcısı … hazır olduğu halde açık duruşmaya başlandı. Davacıya usulüne göre söz verilip dinlendikten ve Savcının da düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verildi. Dosyadaki bilgi ve belgeler de incelenmek suretiyle işin gereği düşünüldü:
Dava dilekçesinin incelenmesinden, davacının işlemle birlikte iptalini istediği Yönetmelik maddelerinin, Yönetmeliğin 7, 24, 25 ve 27. maddeleri olduğu anlaşıldığından, davacının Yönetmeliğe yönelik iptal istemi sözkonusu maddelere ilişkin olarak incelenmiştir.
Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünce 8.7.1995 tarihinde yapılan İcra Müdür ve Yardımcılığı yazılı sınavında başarılı olan davacı, daha sonra 23.9.1996-3.10.1996 tarihleri arasında yapılan mülakat sınavında başarısız sayıldığına ilişkin 7.1.1997 günlü, 1657 sayılı işlemin ve İcra Müdür ve Yardımcılarının Sınav, Mülakat, Atama ve Nakil Yönetmeliğinin 7, 24, 25 ve 27.maddelerinin; icra müdür ve yardımcılığı için gerekli nitelikleri taşıdığını; adıgeçen Yönetmelikte aslolanın yazılı sınav olduğunu ve 11.maddede gerekli koşulların sayıldığını, mülakatın ise bir sınav olmadığını; dava konusu olayda mülakatın fikir edinme şeklinde yapıldığını, fakat sınav işlevi yüklendiğini; öte yandan, 657 sayılı Yasada mülakatın, görevin gerektirdiği nitelikleri saptamanın yazılı sınavla mümkün olmadığı kurumlar için öngörüldüğünü; mülakat sınavını hangi nedenle kazanamadığının ve görevin gerektirdiği hangi niteliklere uygun olmadığının açıklanmamasının, işlemin iptalini gerektiren bir husus olduğunu; sınavı kazanan adayların çoğunun, Adalet Teşkilatının ihtiyacı olan nitelikli, eğitimli ara elemanı yetiştiren Adalet Yüksekokulu mezunu olmadığını; idarenin, kendi siyasi görüşlerine yakın kişileri mülakat sınavına tabi tutarak, aslında sonucu önceden belli bir sınav yaptığını, bu nedenle anılan sınavın amaç yönünden de hukuka aykırı olduğunu öne sürerek iptalini istemektedir.
7.9.1991 günlü, 20984 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Adalet Bakanlığı İcra Müdür ve Yardımcılarının Sınav, Mülakat, Atama ve Nakil Yönetmeliğinin “Sınav Şekilleri” başlıklı 7. maddesinde, sınavların, yazılı ve mülakat şeklinde iki kademede yapılacağı; “Mülakat ve Amacı” başlıklı 24.maddesinde, mülakatın, ilgilinin ifade ve bir konuyu kavrayıp özetleme ve değerlendirme yeteneğini, davranışını, genel ve fiziki durumunu tesbit için Sınav Kurulu tarafından Adalet Bakanlığında yapılacağı; “Mülakata Katılacaklar, Mülakat Yeri ve Zamanının Bildirilmesi” başlığını taşıyan 25. maddesinde de, mülakata yazılı sınavda başarı gösterenlerin çağrılacağı, yazılı sınavda başarı gösterenlerin bilinen adresine mülakat yeri ve zamanının iadeli taahhütlü olarak Personel Genel Müdürlüğünce bildirileceği hükme bağlanmış; “Mülakatta Değerlendirme” başlıklı 27.maddesinde ise, “Mülakat 100 puan üzerinden değerlendirilir ve başarılı olmuş sayılmak için, Sınav Kurulu Başkan ve Üyelerinin 100 puan üzerinden verdikleri notların aritmetik ortalamasının 70 puan veya daha yukarı olması şarttır.
Mülakata katılanların aldıkları yüksek puandan başlamak üzere, sıraya konularak mülakat başarı listesi hazırlanır, bu listenin altı, Sınav Kurulu Başkanı ve Üyeleri tarafından imzalanarak Personel Genel Müdürlüğüne teslim edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Dava dosyasının ve Danıştay Başsavcılığının 8.12.1997 ve 5.1.1998 günlü istem yazıları üzerine davalı idarece gönderilen davacının mülakat sınavı ile ilgili belgelerin incelenmesinden, adıgeçenin, Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünce 8.7.1995 tarihinde yapılan İcra Müdür ve Yardımcılığı yazılı sınavında 100 puan üzerinden 76 puan alarak başarılı olduğu ve mülakat sınavına çağırıldığı; ancak, mülakat sınavında Sınav Kurulu Üyelerince 100 puan üzerinden yapılan değerlendirmenin aritmetik ortalaması sonucunda 50 puan verilmek suretiyle adıgeçenin başarısız sayıldığı ve bakılan davanın da bunun üzerine açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan Yönetmeliğin 11. maddesinde belirtilen sınav konularından yapılan “yazılı sınav” sonucunda başarılı olanların, atanacakları İcra Müdürlüğü veya İcra Müdür Yardımcılığı görevlerinin niteliği de dikkate alınarak, “ifade etme, bir konuyu kavrayıp özetleme ve değerlendirme yeteneklerini, davranışlarını, genel ve fiziki durumlarını saptamak amacıyla, yazılı sınavı takiben mülakat sınavına da tabi tutulmaları gerekli olduğundan, Yönetmeliğin bu hususları düzenleyen ve yukarıda hükümleri yazılan 7, 24 ve 25. maddelerinde ve mülakatta başarılı olunması için 100 puan üzerinden en az 70 puan alınmasını öngören ve bu sınavda başarılı olanların en yüksek puandan başlamak üzere sıralanmak suretiyle başarı listesinin hazırlanacağını düzenleyen 27. maddesinde hukuka ve hizmetin gereklerine aykırılık görülmediğinden, davacının anılan Yönetmelik maddelerinin iptali istemine ilişkin iddialarına itibar edilememiştir.
Öte yandan, davanın, davacının mülakat sınavında başarısız sayılması yolundaki işlemin iptali istemine ilişkin kısmına gelince:
Anılan Yönetmeliğin 24. ve 27. maddelerinde yer alan hükümler birlikte incelendiğinde; mülakat sınavına katılan adayların, sınav esnasında 24. maddede belirtilen hususlara yönelik olarak Sınav Kurulu Üyelerince değerlendirilmeleri ve bunun sonucunda, her üyenin bu konulardaki değerlendirme notlarını belirleyerek adıgeçenlerin bu sınavda başarılı olup olmadıklarını saptamaları gerektiğinde kuşkuya yer bulunmamaktadır.
Davaya konu olayda ise, dava dilekçesine ekli bulunan ve dava konusu işlemin davacıya tebliğine ilişkin bulunan 7.1.1997 günlü yazıdan, anılan mülakat sınavının 23.9.1996 tarihi ile 3.10.1996 tarihleri arasında yapıldığı açık olmasına karşın; Danıştay Başsavcılığının yukarıda sözüedilen istem yazılarına cevaben davalı idarece gönderilen davacının mülakat sınavına ilişkin tutanaklardan ikisinin 16.9.1996, diğer üçünün ise 18.10.1996 tarihlerini taşıdığı görülmekte olup; yukarıda belirtilen Yönetmelik maddeleri uyarınca mülakat sınavının yapıldığı gün düzenlenmiş olması gereken bu tutanaklardan bazılarının sınav tarihinden önce, bazılarının ise sınav tarihinden sonra düzenlenmiş olduğunun anlaşılması karşısında, anılan sınavın ve bu sınav sonucunda yapılan değerlendirmenin sözkonusu Yönetmelik maddelerinde öngörülen usule uygun olarak yapılmadığı kanaatine ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın, Adalet Bakanlığı İcra Müdür ve Yardımcılarının Sınav, Mülakat, Atama ve Nakil Yönetmeliğinin 7, 24, 25 ve 27. maddelerinin iptali istemine ilişkin kısmının reddine; anılan mülakat sınavının usule aykırı olarak yapıldığının saptanmış olması nedeniyle, yeniden ve usulüne uygun şekilde mülakat sınavı yapılmasının gerekli olması karşısında, davacının mülakat sınavında başarısız sayıldığı yolundaki 7.1.1997 günlü, 1657 sayılı işlemin iptaline; dava kısmen red-kısmen iptal şeklinde sonuçlanmış olduğundan, aşağıda dökümü gösterilen …- lira yargılama giderlerinin yarısı olan …- liranın davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, diğer yarısının davacı üzerinde bırakılmasına, noksan yatırılan …- lira posta pulu ücretinin davacıya tamamlattırılmasına, 21.1.1998 tarihinde oybirliği ile karar verildi.