5. Daire 1997/3209 E. , 1997/2680 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No: 1997/3209
Karar No: 1997/2680
Davacı: …
Davalılar: 1- Maliye Bakanlığı
2- … Valiliği
Davanın Özeti: Davacı, … Valiliğince 11.2.1994 tarihinde yapılacağı duyurulan Gelir Şefliği sınavına alınmayacağına dair 27.1.1994 günlü, 399 sayılı işlem ile sözkonusu sınavın ve bu işlemlerin dayanağını teşkil eden Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin 14. maddesinin (G-b) fıkrasının iptalini istemektedir.
Maliye Bakanlığının Savunmasının Özeti: Kurum Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin Anayasanın 124. maddesi ile 178 sayılı KHK’nin ilgili maddelerine istinaden yürürlüğe konulduğu, Yönetmeliğin iptali istenen hükmünün kariyer ve liyakat ilkeleri gözönünde bulundurularak düzenlendiği, kamu hizmetinin sağlıklı yürütülmesini temin amacıyla idarenin belirli görevlere talip olanlar içinde en iyileri tespit amacıyla seçici olmasının, belirli kıstaslar getirmesinin bu kadroların sınırlı olması ve başvurunun çok olması nedeniyle kaçınılmaz olduğu, tahsil durumu, hizmet süresi, başarı durumu gibi konularda önceden belirlenen kıstaslarla birtakım sınırlama getirilmesinin eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmediği, sözkonusu yönetmelik ile hizmetin gerekleri, liyakat ve kariyer ilkeleri esas alınarak görevde yükselmelerin belirli kurallara bağlanmasının hedeflendiği, bu itibarla davacının sicil raporlarının olumlu olmasının sınava katılabilmek için yeterli olacağı iddiasının yersiz bulunduğu, iptali istenen yönetmelikle yükselmek isteyen personele objektif esaslar çerçevesinde sınavla yükselme imkanı getirildiği, yasal dayanaktan yoksun olan davanın reddi gerektiği yolundadır.
… Valiliğinin Savunmasının Özeti: Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi: Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin iptali istenilen 14/G-b maddesi ve bu maddeye dayalı olarak tesis edilen diğer işlemlerde kariyer ve liyakat ilkeleri açısından hukuka aykırılık bulunmadığından haklı dayanaktan yoksun olan davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı: …
Düşüncesi: Dava, davacının … Valiliğince yapılacak gelir şefliği sınavına alınamayacağına ilişkin işlem ile sözkonusu gelir şefliği sınavının ve bu işlemlerinin dayanağını teşkil eden Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin 14 üncü maddesinin (G-b) fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı KHK’nin 39 uncu maddesinde, Bakanlığın yerine getirmekle yükümlü olduğu hizmetleri yerine getirmek üzere yönetmelik, tebliğ, genelge ve diğer idari metinler düzenlemekle görevli ve yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde yönetici kadrolarına atanacak olan kamu görevlilerinin belirlenmesinde liyakat esas olduğundan ve kadro adedinin sınırlı olması gözönüne alındığında tüm devlet memurlarının ilerleme ve yükselmeleri için (derece-kademe terfileri) öngörülen koşullardan farklı olarak, başvuranlar içinde en iyileri arasında seçim yapmak zorunluluğu sonucu 178 sayılı KHK’nin 39 uncu maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak düzenlenen ve iptali istenilen Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin; şeflik sınavına alınma koşullarına ilişkin 14 üncü maddesinin (G-b) fıkrasındaki; “son iki yıl en az iyi derecede sicil almak” şeklindeki düzenlemede yasaya ve hukuka aykırılık görülmediğinden dava konusu yönetmelik maddesi ile bu maddeye dayanılarak maddede belirlenen koşulları taşımayan davacının sınava alınmaması yolunda tesis edilen işlemin ve sınavın iptali istemiyle açılan davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesince işin gereği düşünüldü:
Davacı, … Valiliğince 11.2.1994 tarihinde yapılacağı duyurulan Gelir Şefliği sınavına alınmayacağına dair 27.1.1994 günlü, 399 sayılı işlem ile sözkonusu Gelir Şefliği sınavının ve bu işlemlerin dayanağını teşkil eden Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin 14. maddesinin (G-b) fıkrasının iptalini istemektedir.
Davacı; Yönetmeliğin şeflik sınavına alınma şartlarında yer alan 2 yıl üst üste iyi sicil almış olmak şartının, 657 sayılı Kanunun derece yükselmesi ve kademe ilerlemesine ilişkin hükümlerinde yer alan olumlu sicil almak koşuluna ve 178 sayılı KHK’ye aykırı olduğunu, anılan Yönetmelikte arama ve sınava giriş için Yasanın aramadığı bir şartın getirilmiş olmasının Anayasaya ve hukukun genel ilkelerine uymadığını, Yönetmelikte bu kuralın yer almış olmasının sınava gireceklerde fırsat eşitliğini zedeleyici etki yapacağını öne sürmektedir.
Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliği çerçevesinde … Valiliğinin 11.11.1993 günlü onayı uyarınca 11.2.1994 tarihinde yapılacağı duyurulan Gelir Şefliği yazılı sınavına katılmak amacıyla … Vergi Dairesinde memur olarak görev yapan davacının yaptığı başvurunun, şeflik sınavına ilişkin ilanın sınava gireceklerde aranacak şartları belirleyen 1. maddesinin (b) bendi gereğince reddedildiği, sözkonusu maddenin (b) bendinde “son iki yıl en az iyi derecede sicil almış olmak” gerektiğinin öngörüldüğü, aynı şartın Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin Hizmet Gruplarına Atanma Şartlarını düzenleyen 14. maddesinin şeflik görevini de kapsayan (G) Hizmet Grubunun (b) bendinde de öngörüldüğü, bu olayın devamında bakılan davanın açıldığı dosyanın incelenmesinden anlaşılmıştır.
13.7.1993 günlü, mükerrer 21636 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 484 sayılı K.H.K. ile Maliye ve Gümrük Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede değişiklik yapılmış, geçici 3. maddesinde de “Bu Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen tüzük ve yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut tüzük ve yönetmeliklerin, bu Kanun Hükmünde Kararnameye aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.” hükmüne yer verilmiştir. Bu maddede öngörülen tüzük ve yönetmelikler henüz yürürlüğe konulmamış bulunduğundan, Maliye Bakanlığı Personelinin Atama ve Görevde Yükselmelerinde, 12.11.1992 günlü, 21403 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin hükümlerinin uygulanacağı açıktır.
Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin 5. maddesiyle hizmetin gerekleri ile liyakat ve kariyer ilkeleri esas alınarak hizmet grupları üç ana hizmet grubu ve kendi içinde alt hizmet grupları şeklinde düzenlenmiş ve Bakanlık Personeli için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ve 178 sayılı Maliye ve Gümrük Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye uygun hiyerarşik bir yapı getirilmiş, aynı Yönetmeliğin 14. maddesinde ise, hizmet gruplarına atanma şartları belirlenmiş bulunmaktadır.
Anılan Yönetmeliğin dayanaklarından birisi olan 657 sayılı Kanunun 3. maddesinde, “Sınıflandırma”, “Kariyer” ve “Liyakat” ilkeleri bu kanunun temel ilkeleri olarak belirlenmiş; kariyer ilkesi, Devlet memurlarına yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetiştirme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlamak; liyakat ilkesi ise, Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini liyakat sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmak olarak tanımlanmıştır.
Görüldüğü üzere Yasa, Devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmekte ve bunlara, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlanmasını, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme işlemlerinin liyakat sistemine dayandırılmasını öngörmektedir. Bu iki ilkenin temelinde, objektif kurallar çerçevesinde işin ehline verilmesi ve hak etme kavramı yatmakta olup, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesinin tek güvencesinin de, hizmetin yetişmiş, ehil kamu görevlilerince yerine getirilmesinden geçeceği tabidir.
Buna göre, dava konusu Yönetmelik hükmünün, hizmetin gerekleriyle, liyakat ve kariyer ilkelerine aykırılık taşımadığı, sınırlı sayıda kadrolara daha nitelikli, başarısını kanıtlamış elemanların atanması, başarıya teşvik eden yönü ile kamu hizmetinin daha verimli bir şekilde yürütülmesi amacıyla getirilen bir düzenleme olduğu sonucuna ulaşıldığından, davacı tarafından öne sürülen iddialar haklı dayanaktan yoksun bulunmakta olup; iptali istenen yönetmelik maddesi ile bu maddeye dayalı olarak yapılan şeflik sınavında, sınav ilanında ve davacının sınava katılmak için yaptığı başvurunun reddine dair işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Öte yandan, Anayasa Mahkemesinin çeşitli kararlarında da belirtildiği gibi eşitlik ilkesi aynı hukuki durumda bulunan kişilere, kural olarak, aynı şekilde davranılması ve uygulama yapılması anlamını taşıdığından, iptali istenen yönetmelik hükmünün anılan ilkeye aykırılığından da sözedilemeyeceği açıktır.
Açıklanan nedenlerle, yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, noksan yatırılan …- lira posta pulu ücretinin davacıya tamamlattırılmasına, 20.11.1997 tarihinde oybirliği ile karar verildi.