5. Daire         1997/1229 E.  ,  2000/167 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No: 1997/1229
Karar No: 2000/167

Temyiz İsteminde Bulunan (Taraflar): 1- … Büyükşehir BelediyeBaşkanlığı
Vekili: …
2- …
Vekili:…

İsteğin Özeti: … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi: İdare Mahkemesince verilen karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir neden de bulunmadığından, anılan kararın onanması gerektiği düşünülmüştür.

Danıştay Savcısı: …
Düşüncesi: Davacının, eylemli askerlik hizmetini yapmadığından bahisle zabıta memurluğuna atamasının iptal edilerek Çevre Koruma Daire Başkanlığına memur olarak atanmasına ilişkin işlemin iptali, parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesi, davanın fazla mesai ücretine ilişkin kısmının ise reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının taraflarca bozulması istenmektedir.
Belediye Zabıta Personel Yönetmeliğinin 16.maddesinin (d) fıkrasında zabıta memuru olarak atanabilmek için eylemli askerlik hizmetini yapmış olmak koşuluna yer verilmiştir.
Olayda davacının sınavda başarılı olmasından sonra eylemle askerlik hizmetini yapmamasına karşın … Askerlik Şubesinden aldığı, 15.10.1993 gününe kadar işe girmesinde sakınca olmadığı yolundaki 22.7.1992 günlü yazıyı ibraz etmesi üzerine 22.8.1992 günlü onayla zabıta memurluğuna atandığı, eylemli askerlik hizmetine yapmadığının soruşturma ile saptanması nedeniyle davaya konu 16.4.1996 günlü işlemle zabıta memurluğu görevinden alındığı anlaşılmış bulunmaktadır.
Yasaya veya yürürlükteki düzenlemelere aykırı olarak yapılmış bir idari işlemin bundan yararlanan ilgililer lehine kazanılmış bir hak doğurmayacağı açık olmakla birlikte bu işlemin kişisel bir çok etki ve sonuçlar meydana getirdiğinin görülmesi nedeniyle idarece kurallara uygun olmayan bir işlemin her zaman geri alınabileceğini kabul etmek; işlemin yasal olmaması dolayısıyla etki ve sonuçlarını sınırlandırma, kararsızlığın sınırsız bir şekilde devamına yol açmak anlamına geleceğinden, ve bu durumun ise idare hukukunda uygulanan istikrar ilkesi ile bağdaşdırılmasına imkan bulunmadığından, idarenin yürürlükteki kurallara aykırı veya hatalı işlemini geri alması kabul edilebilir bir süre ile sınırlı olmalıdır.
İdare hukukunda ise bu süre, memurların bir terfi dönemini içeren süre olarak kabul görmektedir. Diğer bir anlatımla hatalı olarak yapılan atama işlemi ancak bir terfi dönemini içeren 3 yıllık süre içinde geri alınabilecek bu süre geçtikten sonra ilgililerin herhangi bir başarısızlığı veya yetersizliği saptanmadan bulunduğu görevden alınarak hatalı işlemin geri alınması yoluna gidilemiyecektir. Aksi uygulamanın ise idari istikrar ilkesine aykırı olacağı çekişmesizdir.
Bu itibarla zabıta memurluğuna atanması sırasında eylemli askerlik hizmetini yapmış olmak koşulunu taşımamakla birlikte bu görevde bir terfi süresinden fazla görev yapan ve başarısızlığı veya yetersizliği saptanmayan davacının bu görevden alınarak başka bir hizmet birimine memur olarak atanmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık görülmediğinden davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararının atama işleminin iptali ve parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine dair hüküm fıkrasının bu gerekçeyle onanması, davacının temyiz dilekçesinde ileri sürdüğü hususlar ise kararın fazla mesai ücretine ilişkin kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden adı geçenin temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesince işin gereği düşünüldü:
Dava; davacının zabıta memurluğu görevine atanmasına ilişkin işlem iptal edilip Çevre Koruma Daire Başkanlığı emrinde memur kadrosuna atanmasına ilişkin 11.4.1996 günlü işlemin iptali ile yoksun kaldığı parasal ve özlük hakları ile fazla çalışma ücretinin yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E: …, K: … sayılı kararıyla; davacının Zabıta Personeli Yönetmeliğinin 16. maddesinin (d) fıkrasındaki, “Eylemli askerlik hizmetini yapmış olmak….” hükmü gereğince Çevre Koruma Daire Başkanlığına memur olarak atandığı; lise mezunu olan davacının Zabıta memurluğuna 6.6.1992 tarihinde sözlü, 10.7.1992 tarihinde yazılı sınavlarında başarılı olarak ve 22.7.1992 tarihinde … Askerlik Şubesi Başkanlığından alınan yazıda, adıgeçenin 15.10.1993 tarihine kadar işe girmesinde sakınca olmadığının belirtilmesi üzerine 28.8.1992 tarihinde Başkanlık onayı ile atamasının yapıldığı; asaleti tasdik edilen ve atama konusunda hata ve hilesi bulunmayan davacının memurluğa atanması yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilerek, bu nedenle yoksun kalınan tüm parasal ve özlük haklarının dava tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine hükmedilmiş, fazla mesai ücreti yönünden ise, bu ücretin fazla çalışılan sürelere münhasır olarak ödenmesi gerektiği gerekçesiyle bu kısım yönünden dava reddedilmiştir.
Davalı idare; davacının zabıta memurluğuna yönetmeliğe aykırı olarak atanması nedeniyle bu görevinden alınmasında mevzuata aykırılık bulunmadığını ileri sürmekte ve bu kısma ilişkin Mahkeme kararının bozulmasını istemekte; davacı ise; fazla çalışma ücretinin maktu olarak ödenmesi nedeniyle bu ücretin ödenmesi gerektiğini öne sürmekte ve kararın bu kısmının bozulmasını istemektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48. maddesinde Devlet memurluğuna alınacaklarda aranılack genel ve özel koşullar tek tek belirtilmiş; maddenin A-6 bendinde; askerlik durumu itibariyle; a) askerlikle ilgisi bulunmamak, b) askerlik çağına gelmemiş bulunmak, c) askerlik çağına gelmiş ise muvazzaf askerlik hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedek sınıfına geçirilmiş olmak genel şartlar arasında gösterilmiş, maddenin B-2 bendinde de; kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımak özel koşul olarak öngörülmüştür.
Bu maddede, askerlik durumu itibariyle A-6 bendinde yer alan 3 halden birine durumu uyanların Devlet memurluğuna girebilmeleri olanaklı kılınmış olup, maddenin (B) bendi gereğince aranılabilecek özel şartlar (A) bendinde sayılan genel şartlara aykırı olamayacağından, kurumların genel, objektif düzenleyici nitelikteki idari tasarruflarıyla bu yönde hükümler getirilemeyeceğinden, Belediye Zabıta Personeli Yönetmeliğinin Belediye Zabıtalığına girişte gerekli şartları düzenleyen 16. maddesinin (d) fıkrasında yer alan “Eylemli askerlik hizmetini yapmış olmak (Fakülte ve Yüksek Okul mezunları ile kadın personel için bu şart aranmaz, 18 yaşını bitirmiş olması yeter sayılır.)” hükmünün, 657 sayılı Kanunun 48. maddesinin A-6 bendinde yer alan askerlik durumuyla ilgili genel şarta aykırılığı nedeniyle dikkate alınmasında ve bu hükme dayalı olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Belirtilen nedenlerle işlemin iptali ile özlük ve parasal hakları farkının yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi yolundaki Mahkeme kararında hukuka aykırılık görülmemiştir.
Uyuşmazlığın fazla mesai ücretine ilişkin kısmına gelince; Belediye zabıta personeline ödenen fazla çalışma ücretinin fiilen çalışma koşuluna bağlanmayıp maktu olarak verilmesi nedeniyle, davacıya zabıta memurluğu görevi nedeniyle ödenmesi gereken fazla çalışma ücreti tutarının da ödenmesi gerekeceğinden, kararın bu istemin reddine ilişkin kısmında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının; davalı idarenin temyiz isteminin reddiyle, işlemin iptali ile parasal ve özlük hakları farklarının ödenmesine ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçenin de eklenmesi suretiyle onanmasına, davacı temyiz isteminin kabulü ile kararın fazla çalışma ücretinin ödenmesi isteminin reddine ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b. fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin 3622 sayılı Kanunla değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adıgeçen Mahkemeye gönderilmesine, 24.1.2000 tarihinde oybirliği ile karar verildi.