5. Daire 1996/725 E. , 1998/259 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No: 1996/725
Karar No: 1998/259
Davacı: …
Davalılar: 1- Orman Bakanlığı
2- Orman Genel Müdürlüğü
Vekili: …
İsteğin Özeti: Orman Genel Müdürlüğünde Müfettiş olan davacı, … ilinin görev merkezi olarak belirlenmesine ait 13.11.1992 günlü onayın ve kendisinin de bu İl’e müfettiş olarak atanmasına ilişkin 26.11.1992 günlü işlem ile bu işlemlerin dayanağı olan Orman Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Yönetmeliğinin 7/2. maddesinin iptali istemiyle açtığı davada Danıştay Beşinci Dairesince verilen 17.2.1993 günlü, E:1993/317 sayılı yürütmeyi durdurma kararının uygulanmadığını ileri sürerek … Milyon lira manevi tazminat ödenmesine hükmedilmesini istemektedir.
Orman Bakanlığının Savunmasının Özeti: Davanın 2577 sayılı Kanunun 13. maddesine göre süresinde açılmadığı, Orman Genel Müdürlüğü müfettişi olarak … görev merkezinde çalışan davacının 18.3.1992 tarihinde mühendisliğe atandığı, bu işlem hakkında mahkemece yürütmeyi durdurma kararı verilmesi üzerine bu kez … ilinin görev merkezi olarak belirlendiği ve davacının da bu il’de görev yapmak üzere müfettişliğe iade edildiği, davacının …’ye atanması ve ayrıca bu ilin görev merkezi olarak belirlenmesi işlemi ile bu işlemin dayanağı olan Teftiş Kurulu Yönetmeliğinin 7/2. maddesinin iptali istemiyle tekrar dava açtığı, Danıştay Beşinci Dairesinin 17.2.1993 günlü, E:1993/317 sayılı kararıyla …’ye atama ve yönetmelik hükmüne yönelik olarak, … dışında görev merkezi oluşturulamayacağı gerekçesiyle yürütmeyi durdurma kararı verildiği, karar üzerine de gerek davacının gerekse diğer müfettişlerin … Merkez’e atandığı ve ayrıca Danıştay kararı gerekleri doğrultusunda yeni Yönetmelik hazırlanarak 24.12.1993 günlü, 21798 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olduğu, davacınınsa asıl amacının emekliliğinde yerleşmeyi düşündüğü …’e atanmak olduğundan Danıştay kararının uygulanmasını istemediği, manevi tazminat talebinin hukuki dayanaktan yoksun olduğu yoludadır.
Orman Genel Müdürlüğünün Savunmasının Özeti: Diğer davalı Orman Bakanlığının savunması ile aynı yöndedir.
Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi: Orman Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu … görev merkezinde müfettiş iken …’de görev merkezi İhdas edilerek buraya atanmış olan davacının, bu işlemin ve dayanağı Yönetmelik hükmünün iptali istemiyle dava açtığı, Danıştay Beşinci Dairesinin 17.2.1993 günlü, E:1993/317 sayılı kararıyla mevcut hukuki duruma göre Genel Müdürlüğün … dışında müfettişlik görev merkezi oluşturamayacağı gerekçesiyle davacının …’ye atanmasına ve dayanağı Yönetmelik hükmüne yönelik olarak yürütmeyi durdurma kararı verdiği, bu karar üzerine 6.5.1993 günlü olurla …’ya müfettiş olarak atanan davacının, yürütmeyi durdurma kararının işlemden önceki hukuki durumun geri gelmesini sağlayacağı, bu nedenle de kendisinin Danıştay kararı gereği önceki durumu olan … iline atanması gerektiğini ileri sürüp yargı kararının uygulanmadığından bahisle … milyon lira manevi tazminat talebiyle bakılan davayı açtığı dosyanın incelenmesinden anlaşılmış olup; davacının …’de görev merkezi oluşturularak buraya atanması ve bu işlemin dayanağı Yönetmelik hükmünün iptali istemiyle açtığı dava sonrasında idarece Danıştay Beşinci Dairesince verilen yürütmeyi durdurma kararının gerekçesi gözetilerek davacının …’ya atanması karşısında yargı kararının uygulanmaması durumundan sözetmeye olanak bulunmadığından yasal dayanaktan yoksun olan davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı: …
Düşüncesi: Görev merkezi … olmak üzere Teftiş Kurulu Başkanlığı Müfettişliği görevini yapmakta iken … Orman Bölge Müdürlüğü emrine mühendis olarak 18.3.1992 günlü Bakanlık oluru ile atanan ve bu işlemin iptali istemiyle açtığı davada … İdare Mahkemesince verilen … günlü ve E:… sayılı yürütmenin durdurulması kararı üzerine 10.11.1992gününde eski görevine iade edilmesinden sonra 26.11.1992 günlü olurla Görev Merkezi … olmak üzere Teftiş Kurulu Başkanlığı müfettişliğine atanan bu atama işlemiyle birlikte dayanağı olan Orman Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Yönetmeliğinin 7/2.maddesinin ve 13.11.1992 günlü,167 sayılı onayın iptali istemiyle açtığı davada Danıştay Beşinci Dairesinin 1993-317 Esas numarasına kayıtlı dosyada verdiği 17.2.1993 günlü yürütmenin durdurulması kararının uygulanması için 6.5.1993 gününde Teftiş Kurulu Başkanlığına müfettiş olarak atanan davacı, Danıştay Beşinci Dairesinin yürütmenin durdurulması kararı üzerine görev merkezi … olmak üzere Teftiş Kurulu Başkanlığı Müfettişliğine iade edilmesi gerekirken …’ya atandığından bahisle yürütmenin durdurulması kararının uygulanmadığını ileri sürerek duyduğu elem ve ızdırapla,mesleki onur ve saygınlığının zedelenmesi nedeniyle … lira manevi tazminata hükmolunmasını istemektedir.
Davacının, Orman Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Yönetmeliğinin 7/2.maddesinin ve bu hükmü uyarınca … İlinin (görev) bölge merkezi olarak belirlenmesine ilişkin 13.11.1992 günlü,167 sayılı onay ile kendisinin …de belirlenen görev merkezinde görevlendirilmesine ilişkin 26.11.1992 günlü işlemin iptali istemiyle açtığı davada Danıştay Beşinci Dairesince verilen 17.2.1993 günlü ve 1993/317 sayılı yürütmenin durdurulması kararının 10.3.1993 gününde Orman Genel Müdürlüğüne,11.3.1993 gününde ise Orman Bakanlığına tebliğ edilmesinden sonra adı geçenin Danıştay Beşinci Dairesinin sözü edilen yürütmenin durdurulması kararında belirtilen gerekçeler gözetilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 28.maddesinin 1.bendinin olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde öngörülen 60 günlük süre geçirilmeden 6.5.1993 gününde Teftiş Kurulu Başkanlığı müfettişliğine atandığı anlaşılmış bulunmaktadır.
Açıklanan nedenle bu durum karşısında olayda yargı kararının uygulanmaması söz konusu olmadığından yasal dayanağı bulunmayan davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesince işin gereği düşünüldü:
Davalılardan Orman Bakanlığının süre itirazı yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi:
Orman Genel Müdürlüğünde Müfettiş olan davacı, … ilinin görev merkezi olarak belirlenmesine ait 13.11.1992 günlü onayın ve kendisinin de bu İl’e müfettiş olarak atanmasına ilişkin 26.11.1992 günlü işlem ile bu işlemlerin dayanağı olan Orman Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Yönetmeliğinin 7/2. maddesinin iptali istemiyle açtığı davada Danıştay Beşinci Dairesince verilen 17.2.1993 günlü, E:1993/317 sayılı yürütmeyi durdurma kararının uygulanmadığını ileri sürerek … Milyon lira manevi tazminat ödenmesine hükmedilmesini istemektedir.
Anayasanın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyetinin hukuk devleti olduğu vurgulanmış, 138. maddesinin son fıkrasında da “Yasama ve Yürütme Organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiç bir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.” hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 28. maddesinin 1. fıkrasının, davacı lehine verilen Danıştay Beşinci Dairesinin 17.2.1993 günlü, E:1993/317 sayılı yürütmeyi durdurma kararının idareye tebliğ edildiği tarihte yürürlükte olan şeklinde; “Danıştay, bölge İdare Mahkemeleri idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, en geç altmış gün içinde işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur….” kuralı öngörülmüş, aynı maddenin 3. fıkrasında da, “Danıştay, bölge İdare Mahkemeleri, idare ve vergi mahkemeleri kararlarına göre işlem tesis edilmeyen veya eylemde bulunulmayan hallerde idare aleyhine Danıştay ve ilgili idari mahkemede maddi ve manevi tazminat davası açılabilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Orman Genel Müdürlüğünde müfettiş olan ve … görev merkezinde çalışmakta iken 18.3.1992 günlü işlemle … Orman Bölge Müdürlüğüne Mühendis olarak atanan davacının bu işleme karşı açtığı davada … İdare Mahkemesinin … günlü, E: … sayılı kararıyla yürütmeyi durdurma kararı verildiği, karar üzerine 10.11.1992 günlü olurla Görev Merkezi … olmak üzere Müfettişlik görevine iade edilen davacının 26.11.1992 günlü olurla Görev Merkezi … olmak üzere Teftiş Kurulu Başkanlığı Müfettişliğine atandığı, bu işlem üzerine …’de görev merkezi oluşturularak …’ye atanması işlemlerinin ve burada görev merkezi ihdas edilmesine imkan sağlayan Teftiş Kurulu Yönetmeliğinin 7/2. maddesinin iptali istemiyle Danıştay Beşinci Dairesinin 1993/317 Esasında kayıtlı davayı açtığı; Danıştay Beşinci Dairesinin 17.2.1993 günlü, E:1993/317 sayılı kararıyla, mevcut Anayasal ve yasal durum irdelenerek Genel Müdürlüğün … dışında Teftiş Kurulu görev merkezi oluşturma yetkisinin bulunmadığı gerekçesiyle gerek işlem gerekse yönetmelik hükmü yönünden yürütmeyi durdurma; 27.10.1993 günlü, E:1993/317, K:1993/3973 sayılı kararıyla da iptal kararı verildiği, söz konusu yürütmeyi durdurma kararının 11.3.1993 tarihinde Orman Bakanlığına, 10.3.1993 tarihinde de Orman Genel Müdürlüğüne tebliğ edildiği, davacının 6.5.1993 günlü işlemle de Danıştay Beşinci Dairesinin anılan kararı uyarınca Teftiş Kurulu Başkanlığı Müfettişliğine (…’ya) atanmış olduğu, öte yandan idareye taşrada da Teftiş Kurulu Görev Merkezi oluşturma yetkisi tanıyan anılan Yönetmelik hükmü hakkında Danıştay Beşinci Dairesince verilen yürütmeyi durdurma kararı gerekçesi gözetilerek yeni bir yönetmelik hazırlandığı ve 24.12.1993 günlü, 21798 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulduğu, davacının ise kendisinin Danıştay Beşinci Dairesinde görülen E:1993/317 sayılı davayı açmadan önce …’de görev yaptığını, yargı yerlerince verilen iptal ya da yürütmeyi durdurma kararlarının geçmişe dönük etki göstererek dava konusu işlemden önceki hukuki durumun yeniden geçerliğini sağlayacağını, bu nedenle Beşinci Dairece verilen yürütmeyi durdurma kararı üzerine …’e atanması gerekirken atanmadığını ve böylece yargı kararının uygulanmadığını ileri sürerek 100 milyon lira manevi tazminat talebiyle bakılan davayı açtığı dava dosyası ile Dairemizin 1993/317 Esas sayısında kayıtlı dosyanın birlikte incelenmesinden anlaşılmıştır.
İdari yargı yerlerince verilen iptal ya da yürütmeyi durdurma kararlarının kararlarda belirtilen gerekçeler doğrultusunda uygulanması gerektiği açık bulunmaktadır.
Bu durumda, Orman Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu … Görev Merkezinde Müfettiş olarak görev yapmakta iken …’de görev merkezi ihdas edilerek buraya atanan davacının bu işlemler ve dayanağı Yönetmelik hükmüne karşı açtığı davada verilen yürütmeyi durdurma kararı üzerine karar gerekçesi gözönüne alınarak ve 2577 sayılı Kanununun 28/1. maddesinin olay tarihinde yürürlükte olan şeklinde öngörülen süre içinde karar uygulanmak suretiyle …’da görev yapmak üzere Teftiş Kurulu Başkanlığı Müfettişliğine atanması karşısında sözkonusu kararın uygulanmadığından sözetmeye olanak bulunmamakta olup, kararın uygulanmadığı iddiasıyla manevi tazminat talep edilmesi hukuki dayanaktan yoksun görülmüştür.
Açıklanan nedenlerle yasal dayanaktan yoksun olan davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …- lira Avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelerden Orman Genel Müdürlüğüne verilmesine, peşin alınan binde 9 oranındaki nisbi karar harcından …- liralık maktu karar harcının mahsubiyle geriye kalan …- liranın isteği halinde davacıya iadesine, eksik yatırılan …- liralık posta pulu ücretinin davacıya tamamlattırılmasına, 9.2.1998 tarihinde oybirliği ile karar verildi.