5. Daire         1994/8050 E.  ,  1995/2081 K.
Daire : BEŞİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 2081
Esas Yılı : 1994
Esas No : 8050
Karar Tarihi : 07/06/995

YABANCI DİL ÖĞRETMENLERİNİN GENEL DİL EĞİTİMİ GÖRDÜKLERİ VE AYRICA PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ DE ALMIŞ OLDUKLARI GÖZÖNÜNE ALINARAK MAAŞ KARŞILIĞI OKUTACAKLARI DERSLER ARASINA TÜRKÇE DERSİNİN DE ALINMASINA İLİŞKİN TALİM VE TERBİYE KURULU KARARI İLE BAKANLIK GENELGESİNDE MEVZUATA AYKIRILIK BULUNMADIĞI, ANCAK ASIL BRANŞI ALMANCA OLAN DAVACIYA BRANŞIYLA İLGİLİ HİÇ BİR DERS VERİLMEDEN DOĞRUDAN TÜRKÇE DERSİNİ OKUTMAK ÜZERE ATANMASINDA HUKUKA UYARLIK OLMADIĞI HK.

Almanca öğretmeni olan davacı, … İli … İlçesi … İlköğretim Okuluna Türkçe okutmak üzere atanmasına ilişkin 8.8.1994 günlü … Valiliği işlemi ile bu işlemin dayanağı olan Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve terbiye Kurulunun 29.12.1993 günlü 523 sayılı kararına ek yapan 21.4.1994 günlü, 295 sayılı kararının, branşı “Yabancı Dil” olan öğretmenlerin aylık karşılığı okutacağı diğer dersler arasına “Türkçe” dersinin de eklenmesine ilişkin bölümünün ve bu yönde hüküm içeren Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 19.8.1994 günlü, 1994/56 sayılı genelgesinin 11.maddesinin (c). fıkrasının; 439 sayılı Kanunun 3/A. maddesinde öğretmenlerin maaş karşılığı okutacakları derslerin ihtisasları için olması koşuluna bağlı kılındığı, kendisinin Almanca Öğretmenliği yapmakt üzere eğitim gördüğü ve Türkçe dersinin ihtisas alanında bulunmadığı, bu nedenle Talim Terbiye Kurulunun anılan kararının ve buna dayalı olarak çıkarılan genelgenin sözüedilen Kanun hükmüne aykırı olduğu, yabancı dil eğitimi ile Türkçe öğretmenliğininin birbirinden tamamen farklı olduğu, yabancı dil öğretmenlerinin dil eğitimi gördüğü, Türkçenin de bir dil öğretimi olduğu şeklindeki mantıktan hareketle yapılan bu düzenlemenin bilimsel gerçeklere uymadığı, bu uygulamanın hem öğretmenler he de öğrenciler açısından sakıncalar yaratacağı, şayet branşı Fransızca ve Almanca olan öğretmenlerin bu dersleri tercih edenlerin az olması nedeniyle desleri boş geçiyorsa bu sorunun çözümünün bu şekilde olamayacağı iddialarıyla iptalini istemektedir.
Davalı Milli Eğitim Bakanlığının usule ilişkin iddiaları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi.
Almanca öğretmeni olan davacı … İli … İlçesi … İlköğretim Okuluna Türkçe okutmak üzere atanmasına ilişkin 8.8.1994 günlü … Valiliği işlemi ile bu işlemin dayanağı olan Milli Eğitim Bakanlığ Talim ve Terbiye Kurulunun 29.12.1993 günlü 523 sayılı kararına ek yapan 21.4.1994 günlü, 295 sayılı kararının, branşı “Yabancı Dil” olan öğretmenlerin aylık karşılığı okutacağı diğer dersler arasına “Türkçe” dersinin de eklenmesine ilişkin bölümünün ve bu yönde hüküm içeren Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 19.8.1994 günlü, 1994/56 sayılı genelgesinin 11.maddesinin (c). fıkrasının iptalini istemektedir.
439 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saaatleri ile Ek Ders Ücretleri hakkında Kanununun 3/A maddesinde; “Orta dereceli okulların ikinci devre genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri
maaşları karşılığında ve ihtisasları içinde haftada (15) birinci devre genel bilgi ve meslek öğretmenleri de maaşları karşılığında ve ihtisasları içinde (18) saat ders okutmakla yükümlüdürler” hükmü öngörülmüş, 5.maddesinin 1.fıkrasında da “Yüksek ve orta dereceli okullar öğretmenlerine okullarında veya dengi okullarda maaşları karşılığı okutacakları ders saatini dolduracak kadar ders bulunmadığı takdirde daha az ders verilmesi caizdir. Şu kadar ki, Milli Eğitim Bakanlığı, mecburi ders saatlerinden daha az miktarda ders saati verilen öğretmenlerin mütebaki ders saatlerini münasip göreceği diğer dengi okullarda ihtisasları içindeki derslerle tamamlatır…” hükmüne yer verilmiştir. Öte yandan Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı Öğretmen ve Yöneticilerinin Ücretli Ders Saatlerine Dair Esasların 23.maddesinde de; “… İl ve İlçe Milli Eğitim Gençlik ve Spor Müdürleri, aylık karşılığı ders ve ücret karşılığı zorunlu ek ders görevi saatlerini kendi okullarında dolduramayan öğretmenleri, aynı Belediye sınırları içinde kalmak şartıyla, diğer dengi okullarda branşlarında görevlendirmek ve izlemek zorundadır. Büyükşehir Belediyesi bulunan İl merkezlerinde belediye sınırı Büyükşehir Belediye sınırıdır. Bu İl merkezlerindeki görev dağılımı İl Milli Eğitim Gençlik ve Spor Müdürlerince yapılır…” hükmü öngörülmüş bulunmaktadır.
Diğer taraftan 439 sayılı Kanunun 5.maddesinin 2.fıkrasında da “Orta dereceli okul öğretmenlerinden kendilerine ücretle mecburi ders verilemiyen veya kısmen verilebilenlerden ihtiyaç halinde ikinci devre öğretmenlerine haftada (15) birinci devre öğretmenlerine haftada (12) saate kadar muvafakatları ile ihtisasları dışında ücretle ek ders verilebilir” hükmüne yer verilerek öğretmenlerin muvafakatine bağlı olmakla birlikte ilke olarak ihtisasları dışında ek ders verilmesi de kabul edilmiş bulunmaktadır.
Belirtilen hukuki düzenlemeler karşısında, öğretmenlerin branşlarında öğretmenlik yapmaları asıl olup, aylık karşılığı ders ve zorunlu ek ders görevi saatlerini dolduramamaları halinde ancak ihtisasları içinde olmak kaydıyla eksik kalan bu saatlerin doldurulması için kendi okullarında veya aynı il Belediye sınırları içerisinde diğer okullarda görevlendirilmelerinin mümkün olduğu anlaşılmaktadır.
Olayda Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulunun 3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 8.maddesiyle tanınan yetkiye dayanarak aldığı 29.12.1993 günlü, 523 sayılı kararına ek yapan 21.4.1994 günlü, 295 sayılı kararı ile ve bu karara dayanılarak çıkarılan Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 19.8.1994 günlü, 1994/56 sayılı Genelgesinin 11/C. maddesi ile “Yabancı Dil” branşı öğretmenlerinin aylık karşılığı okutacağı diğer dersler arasına “Türkçe” dersi de eklenmek suretiyle; Türkçe ve yabancı
dil öğretmenlerinin eksik kalan ders saatlerini tamamlayıcı bir ders olarak tesbit edilmiştir.
Bu hukuki durum karşısında Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulunun yabancı dil öğretmenlerinin genel dil eğitimi gördükleri ve ayrıca pedagojik formasyon eğitimi de almış oldukları gözönüne alınarak bu öğretmenlerin maaş karşılığı okutacakları dersler arasına Türkçe
dersinin de alınmasına ilişkin kararında ve buna paralel düzenleme içeren sözüedilen genelge hükümlerinde mevzuata aykırı bir husus görülmemiştir. Ayrıca, duruşmada Milli Eğitim Bakanlığı Temsilcisi tarafından, bu şekilde yabancı dil dersi branşında olan ve ek ders olarak Türkçe dersi okutmaları öngörülen yabancı dil dersi öğretmenlerinin hizmetiçi eğitime tabi tutularak bu yöndeki eksikliklerinin de giderilmesinin planlandığının açıklanmış olması da yapılan bu düzenlemede hizmet gereğinin gözetildiğini ortaya koymaktadır.
Davanın, davacının Türkçe dersi okutmak kaydıyla … İlçesi … İlköğretim Okuluna atanmasına ilişkin Valilik işlemine yönelik kısmına gelince;
Asıl branşı Almanca olan ve yukarıda da izah edildiği gibi Türkçe dersi okutabileceği ek dersler içinde yer alan davacının, duruşmadaki beyanlardan da anlaşıldığı üzere branşıyla ilgili hiç ders verilmeden doğrudan Türkçe dersini okutmak üzere atanmasında ise hukuka uyarlık gürülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın Talim ve Terbiye Kurulu Kararı ile Genelgeye yönelik kısmının yasal dayanaktan yoksun olması nedeniyle reddine davanın asıl branşı Almanca olan davacının kendi branşından hiç ders verilmeden doğrudan Türkçe okutmak kaydıyla atanmasına dair Valilik işleminin ise iptaline karar verildi.

AZLIK OYU:
… İl emrine Almanca öğretmeni olarak atanan davacının … Valiliğinin 8.8.1994 günlü işlemi ile 5442 sayılı Kanunun 8/c.maddesi uyarınca … İlçesi … İlköğretim Okuluna branşı yine Almanca olmak üzere ancak Türkçe okutmak kaydıyla atamasının yapıldığı dosyanın incelenmesinden anlaşılmıştır.
Bu durumda sözkonusu atama işlemi ile davacının asıl branşında bir değişiklik yapılmamış olması ve herne kadar şu anda atandığı okulda Almanca dersi olmaması nedeniyle bu derse girmediği duruşmadaki beyanlardan anlaşılmış ise de, Almanca dersini seçen öğrenci olması durumunda Almanca dersini de asıl branşı olarak girmesinin tabii bulunması karşısında davanın atama işlemine yönelik kısmının da reddi gerektiği görüşüyle karara bu yönden karşıyım.

AZLIK OYU:
439 sayılı Kanunun 3 ve 5.maddelerinde, orta dereceli okul öğretmenlerinin maaş karşılığı okutacaklara ders saaatleri sayısı belirlenmiş, belirlenen bu ders saatlerinin doldurulmamaması halinde ihtisasları içinde olmak kaydıyla verilecek ek derslerle bu saaatlerin doldurulması gerektiği öngörülmüştür. Sözüedilen Kanunun 5/2.maddesinde de öğretmenlerin muvafaklarının alınması şartıyla ihtisasları dışında da ek ders verilebileceği hükme bağlanmıştır.
Bu düzenlemelerle öğretmenlerin ancak branşlarında derse girmeleri kural olarak kabul edilmiş, istisnai olarakta ihtisasları içinde olmak kaydıyla ek ders verilerek maaş karşılığı girmek zorunda oldukları ders saatlerinin tamamlattırılması öngörülmüştür.
Belirtilen bu durum karşısında sadece branşlarıyla ilgili eğitim gören yabancıdilm öğretmenlerinin yine bir dil dersi olduğundan hareketle Türkçe’yi de okutabilecekleri kabul edilerek Türkçe dersinin okutabilecekleri ek dersler içine alınması Kanunda belirtilen “ihtisas” esasına aykırı olduğundan bu yönde düzenleme getiren dava konusu Talim Terbiye Kurulu Kararı ile Genelge hükümlerinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle Talim Terbiye Kurulunun 21.4.1994 günlü, 295 sayılı kararı ile Milli Eğitim Bakanlığının 19.8.1994 günlü, 94/56 sayılı Genelgesinin dava konusu kısımlarının da iptali gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına bu yönden karşıyız.