5. Daire         1993/8058 E.  ,  1994/3069 K.
Daire : BEŞİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1994
Karar No : 3069
Esas Yılı : 1993
Esas No : 8058
Karar Tarihi : 31/05/994

OLAĞANÜSTÜ HAL TAZMİNATINDAN YARARLANMAKTA OLAN KAMU PERSONELİNE ÖDENEN NEMA ORANININ SAPTANMASINDA, 36 AYLIK GETİRİ SONUCUNU OLUŞTURAN NEMA ORANININ GÖZÖNÜNE ALINACAĞI HK.

Hazine Avukatı olarak görev yapan davacının Olağanüstü Hal Bölge Valiliği İhdası Hakkındaki 285 sayılı KHK.uyarınca ödenmekte olan tazminat miktarı kadar … Fonunda nemalandırılmak üzere yatırılan paradan dolayı, anılan KHK’de belirtilen üç yıllık sürenin dolması üzerine yapılan ana para ve nema ödemelerinde, 1990 Ağustos ayı itibariyle % 70 üzerinden nema hesabı yapıldığı halde Ocak 1988 – Aralık 1990 tarihleri arasındaki döneme ilişkin olarak % 48 üzerinden nema oranı uygulanması nedeniyle …-lira noksan ödeme yapıldığını iddia ederek, bu meblağın faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi istemiyle açtığı davayı kabul eden ve 18.2.1988 tarihi başlangıç alınmak suretiyle 1990 yılına kadar % 70, bu oranın yürürlüğe girdiği tarihi takiben ödemenin fiilen gerçekleştiği tarihe kadar % 48 nema oranı tatbik edilerek bulunacak yeni nema miktarının, istemi aşmayacak şekilde dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi yolunda … İdare Mahkemesi Hakimlerinden birisi tarafından verilen … günlü, … sayılı kararın mevzuata ve maddi gerçeğe uygun olmadığı; bu kararı itiraz üzerine onayan … Bölge İdare Mahkemesinin … günlü, … sayılı kararının yürürlükteki hukuka aykırı sonuç ifade ettiği iddiasıyla Danıştay Başsavcılığınca temyizen kanun yararına bozulması istenilmektedir.
10.7.1987 tarihli, 285 sayılı Olağanüstü Hal Bölge Valiliği Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 5.maddesinin 24.7.1987 tarihli, 287 sayılı KHK. ile değişik 5.fıkrasında, bölgeye dahil iller ile 4.maddenin (j) bendine göre belirlenen mücavir illerde bulunan sürekli kamu görevlilerine (Olağanüstü Hal Bölge Valisi ile mezkur illerin Valileri dahil) ayrıca en yüksek Devlet memuru aylığının (Ek gösterge dahil) % 30’una kadar belirlenecek tazminatın ek olarak ödeneceği, aynı maddenin 12.4.1988 tarihli, 321 sayılı KHK. ile değişik 7.fıkrasında, ödenen tazminat miktarı kadar da ayrıca … veya … fonlarından kalkması veya görevlinin en az üç yıl çalışması halinde fonda birikmiş olan paranın, talebi üzerine kendisine neması ile birlikte ödeneceği hüküm altına alınmış; anılan KHK.nin 6.maddesi ile, bu KHK.nin uygulanması ile ilgili her türlü idari düzenlemeleri yapmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
Anılan düzenleme ile, Olağanüstü Hal Bölgesinde çalışan kamu personeline olağanüstü hal tazminatı verilmesi, bu tazminat miktarı kadar bir meblağın … Fonu adı altında nemalandırılması öngörülmüş olup, Olağanüstü Hal Bölgesinde sürekli çalışılan üç yıl sonunda ana para ile nemanın ilgililere ödenmesi suretiyle, bu bölgede görev yapan kamu personeline, yaptığı görevin niteliği ve zorluğu karşılığında ek bir mali olanak sağlanmak istenmiştir.
285 sayılı KHK.nin 6.maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak alınan ve 12.12.1989 tarihli 20370 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 26.11.1989 günlü, 89/14794 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının ekinde yer alan Olağanüstü Hal Tazminatı Hesabına Yatırılan Tazminatların Nemasının Hak Sahiplerine Tahsisinin Usul, Esas ve Oranlarının Tebpitine Dair Kararın 1.maddesinde nema; “…Personel adına nemalandırılmak üzere, Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı namına … Bankasında açılan Olağanüstü Hal Tazminat Hesabında biriken tazminat tutarlarının ve gecikme zamlarının nemalandırılmasından elde edilen gelirler ile gecikme zamlarının toplamı…” olarak tanımlanmış, 2.maddesinde nema oranının, 1. maddede belirtilen nemanın, hesaplarda mevcut olan tazminat tutarlarına oranlanması suretiyle bulunacağı, 3.maddesinde ise, Olağanüstü Hal Tazminat nema oranınnı yukarıdaki eseslar çerçevesinde … Bankası tarafından her ay sonu itibariyle tebpit edileceği kurala bağlanmıştır.
Dosyanın içeriğinden, olağanüstü hal tazminatından yararlanmakta olan kamu personeli adına (ödenen tazminat tutarı kadar … Fonu adı altında) … Bankasında açılan hesapta biriken meblağın nemalandırılmasında yukarıda sözü edilen Karar hükümlerinde öngörülen usul ve esasları göre Kamu Ortaklığı İdaresince belirlenen nema hesaplama formülünün esas alınacağı, bölgede sürekli olarak görev yaptığı üç yıl sonunda ilgiliye, fonda biriken ana para ile belirlenen formüle göre her ay sonu itibariyle adıgeçen Banka tarafından tespit edilen nema oranı uygulanmak suretiyle bulunan nemanın ödeneceği anlaşılmaktadır.
Her ne kadar, nema oranları … Bankası tarafından her ay sonu itibariyle tespit olunuyor ise de, nema oranı ve formülünün, hak sahisi adına tazminat tutarı kadar paranın ilk yatırıldığı ay ile son yatırıldığı 36.ay arasına tekabül eden süreye ilişkin hesabın nemasının, ilgili aylara dağılımının toplamından oluşması; başka bir anlatımla, 36.ayın sonunda ortaya çıkan oranın, 36 aylık getiri sonucunu teşkil etmesi karşısında, davacının Mahkemece belirlenenin aksine, her ay itibariyle belirlenen değişik nema oranlarından değil, yukarıda saptandığı üzere 36.ayın sonunda ortaya çıkan 36 aylık getiri sonucunu teşkil eden orandan faydalanması gerekmektedir.
Öte yandan, anılan Bakanlar Kurulu Kararı ekinde yer alan Karar hükümlerinde nemanın ne olduğunun ve uygulanacak nema oranının hesaplanmasına ilişkin usul ve esasların öngörülmüş olması ve dönemsel olarak herhangi bir oranın uygulanacağı yolunda bir tespit bulunmaması karşısında, uyuşmazlığa ilişkin üç yıllık süre içindeki bazı aylar itibariyle nema oranı % 70 veya % 48 den daha yüksek olsa dahi sözü edilen Karar hükümlerine göre yukarıda yapılan açıklamalarda belirtildiği gibi, 36 aylık geliri sonucunu teşkil eden nema oranı esas alınacağından davacıya % 70 oranının uygulanması olanaklı değildir.
Bu durumda, hakediş tarihi itibariyle davacıya yapılan nema ödemesinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine aykırılık bulunmadığı halde, noksan ödeme iddiasıyla açılan davayı kabul ederek Ağustos 1990 ayı itibariyle Bankaca tespit edilmiş bulunan % 70 nema oranı uygulanmak
suretiyle istemi aşmayacak şekilde hesaplanacak meblağın ödenmesi yolunda İdare Mahkemesi Hakimlerinden birisi tarafından verilen karar yapılan itiraz üzerine Bölge İdare Mahkemesi kararıyla kesinleşmiş olduğundan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51.maddesi uyarınca, Danıştay Başsavcılığının temyiz isteminin kabulüne, anılan kararın kanun yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak koşulu ile bozulmasına karar verildi.