5. Daire         1993/2691 E.  ,  1996/2565 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No: 1993/2691
Karar No: 1996/2565

Davacı: …
Davalı: Maliye Bakanlığı

Davanın Özeti: Davacı, 12.11.1992 günlü, 21403 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin 12. maddesi ile 4(f) maddesinde Maliye Meslek Yüksek Okuluna yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemenin iptali istemiyle dava açmıştır.

Savunmanın Özeti: Yönetmeliğin 4/f maddesinde getirilen düzenleme ile üniversitelerin Maliye, İktisat, Hukuk, İşletme, Kamu Yönetimi ve İş İdaresi ile ilgili öğrenim veren fakülteleri veya bunlara denkliği kabul edilen ve dört yıllık öğrenim süresini öngören yabancı eğitim kurumlarını bitirmiş olmanın, meslekle ilgili yüksek öğrenimi bitirmiş olmak olarak tanımlandığı, 2547 sayılı Yükseköğrenim Kanununda Lisans ve Önlisans Öğreniminin farklı düzenlendiği Maliye Meslek Yüksek Okulunun iki yıllık bir önlisans eğitimi verdiği, bu nedenle bu okuldan mezun olanların diğer dört yıllık fakültelerden mezun olanlarla eşit olmadıkları, bu nedenle yönetmeliğin 4(f) maddesinde bu okula yer verilmemesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan yönetmeliğin 12. maddesinde getirilen düzenlemeyle yükselme sınavlarında başarının arttırılmak istendiği, bu yönde bir düzenleme olmaması halinde ilgililerin sınırsız sınav hakları olduğu düşüncesiyle sınavlara hazırlanmadan girdikleri ve Bakanlığın gereksiz yere harcırah ödemek zorunda kaldığı, yasal dayanaktan yoksun olan davanın reddi gerektiği yolundadır.

Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi: Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin iptali istenilen 4(f) maddesi ile 12. maddesinde hukuka aykırılık bulunmadığından haklı dayanaktan yoksun olan davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.

Danıştay Savcısı: …
Düşüncesi: Maliye ve Gümrük Bakanlığı Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğine göre yapılacak atamalarda Maliye Meslek Yüksek Okulunu bitirmiş olma, meslekle ilgili yüksek öğrenimi tamamlamış olma deyimi kapsamında yer almakta iken bu yönetmelikte yapılan değişiklikle bu deyim kapsamından çıkartılmıştır.
Maliye Meslek Yüksek Okulu, 8.1.1979 tarih ve 16513 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Maliye Meslek Yüksek Okulu Yönetmeliği ile Maliye ve Gümrük Bakanlığına bağlı olarak anılan Bakanlığa yasal görevlerinde etkinlik sağlayabilmek ve özellikle taşra örgütünü güçlendirmek bakımından ara kademede uygulamacı personel yetiştirmek amacıyla kurulmuştur. Lisans öncesinde iki yıllık eğitim ve öğretim veren bu yüksekokul 41 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi içine alınmış, böylece 2547 sayılı Yasa çerçevesi içine girmiştir.
İptali istenilen yönetmeliğin 4.maddesinin (f) bendinde, üniversitelerin Maliye, İktisat, Hukuk, İşletme, Kamu Yönetimi ve İş İdaresi ile ilgili öğrenim veren fakülteleri veya bunları denkliği kabul edilen dört yıllık öğrenim süresini öngören yerli veya yabancı öğretim kurumlarından birini içerecek şekilde yapılan düzenlemenin iki yıllık Maliye Meslek Yüksek Okulunu da kapsaması eşitsizlik yaratacaktır. 2547 sayılı Yasada eğitim-öğretim veren üniversite, fakülte yada yüksekokulların işleyiş ve konumları farklı olup iki yıllık eğitim ve öğretim veren anılan okul mezunlarına dört yıllık eğitim ve öğretim veren yüksekokul mezunlarına tanınan hakkın verilmesi hakkaniyete ve eşitliğe uygun düşmez.
Devlet kamu hizmetlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini liyakat sistemine dayandıran ve bu sistemin eşit olanaklarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılan Devlet Memurları Kanununda da, iki ve dört yıllık yüksekokul mezunlarının hizmete başlangıç derecesi ile yükselebilecekleri derece ve kademeler de farklı düzenlenmiştir.
Kamu hizmetinin daha verimli bir şekilde yürütülmesi amacıyla yetişkin kadroların hizmete sokulmasını hedefleyen yönetmelik değişikliğinde üst normlara ve kamu hizmeti gereklerine aykırılık görülmemiştir.
Söz konusu yönetmeliğin 12.maddesiyle getirilen düzenlemeyle “üst üste iki sınavda başarılı olamayanlar, aynı görev için açılan bir sonraki sınava katılamazlar” hükmü, ilgilileri yapılacak sınavlara çok iyi hazırlamak, sınavlardan beklenen verimi elde etmek amacına yönelik olup sınava girme hakkında kısıntıya gidilmesi ve sınav hakkının ihlal edilmesi sonucunu doğurmaz. Bu maddenin daha önce yönetmelikte yer almaması nedeniyle sınavlara katılmanın çok yoğun olmasına karşın başarı düzeyinin beklenenin çok altında kaldığı ve yeterince hazırlanılmadan sınavlara girildiği dosyanın incelenmesinden anlaşılmakla yapılan düzenlemede hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dayanağı olmayan davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesince işin gereği düşünüldü:
Milli Emlak Genel Müdürlüğünde servis şefi olarak görev yapan davacı, 12.11.1992 günlü, 21403 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personelinin Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin 12. maddesi ile 4. maddesinin (f) fıkrasında Maliye Meslek Yüksek Okuluna yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemenin iptali istemiyle dava açmıştır.
Davacı; Yönetmeliğin 4(f) maddesinde meslekle ilgili yüksek öğrenimi bitirmiş olma tanımı içinde Maliye Meslek Yüksekokuluna yer verilmediğini, Maliye Meslek Yüksekokulunun 41 sayılı K.H.K. ile … Üniversitesinin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi bünyesine alındığı, adıgeçen okulda en az 4 yıllık eğitim ve öğretim süresini öngören üniversitelerin Maliye, İktisat, İşletme… vb. bölümleri ile birbirine yakın ve eşdeğer derslerin okutulduğu, bu nedenle meslekle ilgili bir yüksekokul olarak kabul edilmesi gerektiği, yönetmeliğin 12. maddesiyle getirilen üstüste iki sınavda başarılı olamayanların aynı görev için açılan bir sonraki sınava katılamayacakları yolundaki hükümle de, kişilerin sınavlara girme hakkının engellendiği, insanların psikolojisinin başarılarını çok etkilediği, bu hakkın kısıtlanmasının sınavlarda başarısızlığa yol açacağını öne sürmektedir.
13.7.1993 günlü, mükerrer 21636 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 484 sayılı K.H.K. ile Maliye ve Gümrük Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede değişiklik yapılmış, geçici 3. maddesinde de “Bu Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen tüzük ve yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut tüzük ve yönetmeliklerin, bu Kanun Hükmünde Kararnameye aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.” hükmüne yer verilmiştir. Bu maddede öngörülen tüzük ve yönetmelikler henüz yürürlüğe konulmamış bulunduğundan, Maliye Bakanlığı Personelinin Atama ve Görevde Yükselmelerinde, 12.11.1992 günlü, 21403 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin hükümlerinin uygulanacağı açıktır.
Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin 5. maddesiyle hizmetin gerekleri ile liyakat ve kariyer ilkeleri esas alınarak hizmet grupları üç ana hizmet grubu ve kendi içinde alt hizmet grupları şeklinde düzenlenmiş ve Bakanlık Personeli için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ve 178 sayılı Maliye ve Gümrük Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye uygun hiyerarşik bir yapı getirilmiş, aynı Yönetmeliğin 14. maddesinde hizmet gruplarına atanma şartları düzenlenmiş bazı hizmet gruplarına atanabilmek için meslekle ilgili yükseköğrenimi bitirmiş olmak koşulu öngörülmüş, diğer bazı hizmet gruplarına atanmak içinde meslekle ilgili yükseköğrenimi bitirenler diğer fakülte ve yüksekokulu bitirenlerden daha avantajlı hale getirilmiştir.
Yönetmeliğin Tanımlar başlığını taşıyan 4. maddesinin (f) fıkrası; “Meslekle ilgili yüksek öğrenimi bitirmiş olmak; Üniversitelerin Maliye, İktisat, Hukuk, İşletme, Kamu Yönetimi ve İş İdaresi ile ilgili öğrenim veren fakülteleri veya bunlara denkliği yetkili makamlarca kabul edilen ve en az dört yıllık öğrenim süresini öngören yerli ve yabancı eğitim kurumlarından birini veya meslekle ilgili yüksek lisans veya doktora öğrenimini bitirmiş olmayı ifade eder” hükmünü taşımaktadır.
Maliye Meslek Yüksekokulu mezunu olan davacı tarafından, anılan madde kapsamına Maliye Meslek Yüksekokulunun da dahil edilmesi gerektiği, anılan maddenin eksik düzenlendiği iddia edilmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Sınıflandırmada öğrenim unsuru” başlığını taşıyan değişik 41. maddesinde “Genel olarak ortaokulu bitirenler memur olabilirler. Ortaokul mezunlarından istekli bulunmadığı takdirde ilkokulu bitenlerin de alınması caizdir. Bir sınıfta belli görevlere atanabilmek veya bu görevlerde belli derecelere yükselebilmek için, Kuruluş Kanunları veya bu Kanun veya Kuruluş Kanunlarına dayanılarak çıkarılacak yönetmelikler ile işin gereğine göre daha yüksek öğrenim dereceleri veya muayyen fakülte, okul veya öğrenim dallarını veya meslek içi veya meslekle ilgili eğitim programlarını bitirmiş olmak veya yabancı dil bilmek gibi şartlar konulabilir” hükmü öngörülmüş ve maddede Devlet memurluğuna alınmada eğitim şartına ilişkin genel düzenlemeye yer veridikten sonra, idarelere bir sınıfta belli görevlere atanacaklar için belli bazı öğrenim kurumlarını bitirmiş olma şartını arama konusunda düzenleme yapma yetkisi tanınmış bulunmaktadır.
Bu yetkiye dayanılarak yönetmelik ile bazı hizmet gruplarındaki görevlere atanmada öğrenim koşulu getirilmesinde ve dava konusu madde ile de bu okulların tespit edilmesinde hukuka aykırılık bulunmamıştır.
Davanın, Yönetmeliğin Yükselme Sınavlarında Başarı Gösterememe” başlığını taşıyan ve “üst üste iki sınavda başarılı olamayanlar, aynı görev için açılan bir sonraki sınava katılamazlar” hükmünü içeren 12. maddesi ile ilgili kısmına gelince;
Anayasanın 17/1. maddesinde “Herkes, …. maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.” kuralına yer verilmektedir. Bu hakkın en geniş biçimde kullanılması için gereken önlemleri almak ve mevcut engelleri kaldırmak Devlete ait bir görev olduğu halde idarenin Yönetmelikte öngörülen hizmet gruplarına atanmak için açılacak sınavlara katılma hakkını, özellikle maddi ve fiziki koşulların elverişsizliğine dayanarak, iki sınav hakkıyla kısıtlamasında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın Maliye ve Gümrük Bakanlığı Personeli Atama ve Görevde Yükselme Yönetmeliğinin 4(f) maddesi ile ilgili iptal istemine yönelik kısmının reddine, Yönetmeliğin 12. maddesinin iptaline, davanın kısmen red, kısmen iptal hükmüyle sonuçlanması nedeniyle aşağıda dökümü gösterilen …- lira yargılama giderinin yarısı olan …- liranın davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalanın davacı üzerinde bırakılmasına, eksik yatırılan …- lira posta pulu ücretinin davacıya tamamlattırılmasına, 20.6.1996 tarihinde, redde ilişkin kısım yönünden oybirliği, iptale ilişkin kısım yönünden ise oyçokluğu ile karar verildi.

AZLIK OYU
Dava konusu Yönetmeliğin 12. maddesiyle “Üst üste iki sınavda başarılı olamayanlar, aynı görev için açılan bir sonraki sınava katılamazlar” hükmü getirilmiştir.
Daha önceki yönetmelikte, bu yönde bir hüküm yer almaması nedeniyle, ilgililerin sınırsız sınav hakları olduğu düşüncesiyle sınavlara katılım oranının çok yüksek olmasına rağmen iyi hazırlanmadıkları, sınavlardan beklenen verimin alınmadığı, başarı düzeyinin beklenenin altında kaldığı davalı idarenin savunmasından anlaşılmış olup, getirilen düzenlemeyle ilgililerin sınavlara iyi hazırlanması ve verimin arttırılması amaçlandığından anılan hükümde hizmet gereklerine ve kamu yararı amacına aykırılık görülmemiştir.
Bu nedenle davanın 12. maddeye yönelik kısmının da reddi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk kararına katılmıyorum.