5. Daire 1991/4043 E. , 1995/1280 K.
Daire : BEŞİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 1280
Esas Yılı : 1991
Esas No : 4043
Karar Tarihi : 03/04/995
657 SAYILI YASANIN 36/A-12(d) MADDESİ UYARINCA YAPILACAK İNTİBAKLARDA
KADRO KOŞULUNUN ARANMAYACAĞI HK.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E: …, K: … sayılı kararının dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
Sosyal Sigortalar Kurumu … Bölge Müdürlüğünde görev yapan davacı, memuriyette iken bitirdiği bir üst öğrenim üzerine yapılan intibakının düzeltilmesi için yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açmıştır.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E: …, K: … sayılı kararıyla; 657 sayılı Kanunun değişik 36/A-12 (d).maddesi hükmünün, Devlet Memurları Kanununun genel hükümlerinden olması nedeniyle bu maddeye göre yapılacak derece yükselmelerinde 68.maddede belirlendiği biçimde boş kadronun bulunmasının zorunlu oluduğu; memurun bulunduğu kadro derecesinin üzerinde durumuna uygun boş kadro bulunması halinde ilgililerin kademe ilerlemesi verilmek suretiyle aylıklarının yükseltilmesinin gerektiği; davacının emsali ve bulunduğu kadro dereceside dikkate alınmak suretiyle 22 yıl 2 ay 9 günlük hizmetinin değerlendirildiği ve 2182 sayılı Yasa gereği bir derece ile 4.derecenin 9.kademesine yükseltildiğinden yapılan intibak işleminde mevzuata aykırılık görülmediği; davacının emsallerinin 1.derecenin 4.kademesinde bulunduğunu belirttiği, oysa davacının kadrosunun 5 olduğu, memur olması nedeniyle bu ünvana 1 ila 4.dereceli memur kadrosu verilmediği anlaşıldığından, intibakının 1.derecenin 4.kademesine yapılmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Davacı; sosyal Sigortalar Kurumuna ait kadro cetvellerinde 1-4.dereceli memur kadrosunun olmamasının intibakının yapılmasına engel olmadığını, 331 sayılı K.H.K.’de kadro şartı aranmayacağının belirtildiğini öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
Davacının Ticaret Lisesini 18.9.1962 tarihinde bitirdiği, 26.9.1966-26.9.1968 tarihleri arasında askerlik hizmetini yaptığı ve 12.5.1969 tarihinde memuriyete başladığı, memuriyette iken 10.7.1989 tarihinde … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinin Ön Lisans bölümünden mezun olması üzerine 2.8.1989 tarihli onayla yapılan intibakı sonucu 21.7.1989 tarihi itibariyle 4.derecenin 9.kademesine getirildiği, adıgeçenin 4.9.1989 tarihli dilekçesi ile 1.derecenin 4.kademesine getirilmesi gerektiğinden bahisle davalı idareye yaptığı başvurusunun, 18.9.1989 günlü, 18251 sayılı işlemle; askerlik hizmeti dahil 22 yıl 2 ay 9 günlük hizmeti değerlendirilmek suretiyle 2182 sayılı Kanuna göre de bir derece verilerek almakta olduğu aylığının 21.7.1989 tarihi itibariyle 5.derece kadroda olması sebebiyle 4.derecenin 9.kademesine yükseltildiği, intibakında herhangi bir yanlışlık bulunmadığı, ayrıca 190 sayılı K.H.K. gereğince kuruma 1-4 dereceli memur kadrosu tahsis edilmemiş olması nedeniyle ilgilinin 1.dereceye terfi ettirilmesinin kanunen mümkün olmadığından bahisle reddedilmesi üzerine 23.10.1989 tarihinde bakılan davayı açtığı dosyanın incelenmesinden anlaşılmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36.maddesinin A/12-d fıkrasında “Memuriyette iken veya memuriyetten ayrılarak (87.maddeye tabi kurumlarda çalışanlar dahil) üst öğrenimi bitirenler, aynı üst öğrenimi tahsile ara vermeden başlayan ve normal süresi içinde bitirdikten sonra memuriyete giren emsallerinin ulaştıkları derece ve kademeyi aşmamak kaydıyle, bitirdikleri üst öğrenimin giriş derece kademesine memuriyette geçirdikleri başarılı hizmet sürelerinin tamamı her yıl bir kademe her üç yıl bir derece hesabıyla ilave edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademeye yükseltilirler.” hükmüne yer verilmiştir.
Yasa, memuriyette iken üst öğrenimi bitirenlerin yeniden yapılacak intibaklarında, ilgililerin fıkrada belirtilen yöntemle “bulunacak derece ve kademeye yükseltileceklerini” kadro koşuluna bağlanmaksızın ve emredici bir ifade kullanarak hükme bağlamıştır.
Herne kadar 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki sayılan kadro cetvellerinde, belli sınıflardaki belli görev ünvanları hariç (örneğin Sağlık Hizmetleri Sınıfında doktorlar; Eğitim Öğretim Hizmetler Sınıfında Öğretmenler), Kurumların Genel İdare Hizmetler Sınıfında 1-4 dereceli kadroların yönetim kademelerine tahsis edilmiş ve memurlara bu derecelerde kadro verilmemiş olması nedeniyle yüksek öğrenimi bitererek memuriyete başlayanlar ile memuriyette iken yüksek öğrenimi bitirenler arasında, sonuncular lehine bir durum ortaya çıkmakta ise de,
yasanın açık hükmünden kaynaklanan bu durumu söz konusu Yasanın 36/A-12-d maddesinin yürürlüğe konulmasında etkili olan “teşvik ve taltif” amaçları içinde değerlendirmek gerekeceği ve bu emredici hükmün uygugulanmasının gerek idare, gerekse Yargı yerlerince gözardı edilemeyeceği açıktır.
Maddenin düzenleniş biçimine göre, anılan hükmün uygulanmasında, öncelikle, üst öğrenimi bitirmesi nedeniyle intibakı yapılacak kişinin emsalinin belirlenmesi gerekmektedir. Maddeye göre üst öğrenimi bitiren kişinin emsali, öğrenime ara vermeden aynı üst öğrenime başlayıp normal süresi içinde tamamlayan ve mevcut uygulamaya göre normal eğitim süresinin sona erdiği haziran ayı sonu itibariyle kabu görevine başlayan kişidir. Yapıacak intibak işleminde önce emsalinin, maddede belirtilen biçimde, ulaşabileceği derece ve kademenin belirlenmesi; bilahare ilgilinin sadece başarılı değerlendirilen hizmet yılları, ifa etmiş olduğu askerlik hizmet süresi ve yararlanmış ise 2182 sayılı Yasa veya 458 sayılı K.H.K. gereğince kazandığı bir derece esas alınmak suretiyle ve yeni öğrenim durumu itibariyle yükselebileceği derece ve kademeyi geçmemek kaydıyla ve kadro şartı aranmaksızın ulaştığı derece ve kademenin saptanması gerekirken, kadro durumu gerekçe gösterilerek davacının 4.derecenin kademelerinde ilerletilmesine ilişkin işlemde ve anılan işlemin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulüyle İdare Mahkesi kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1/b.fıkrası uyarınca bozulmasına karar verildi.