5. Daire 1988/3179 E. , 1990/362 K.
Daire : BEŞİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1990
Karar No : 362
Esas Yılı : 1988
Esas No : 3179
Karar Tarihi : 28/02/990
2547 SAYILI YASADA ORTA ÖĞRETİME DAYALI YÜKSEKÖĞRETİM OLARAK ÖNGÖRÜLEN ÖNLİSANS VE LİSANS EĞİTİMLERİNDEN BİRİNİN DİĞERİNE GÖRE DAHA ÜST ÖĞRETİM OLDUĞUNDAN SÖZEDİLEMİYECEĞİ HK.
Dava, T.B.M.M.’de lise mezunu memur olarak görev yapmakta iken Açıköğretim Fakültesi İktisat Bölümü 4.Sınıf öğrensici olduğu ve ilk iki sınıfın derslerinin tamamını başardığına dair Fakültenin Merkez Yöneticiliğinden aldığı, yazı üzerine, 657 sayılı Yasanın 36/12-d maddesi uyarınca intibakı yapılan davacının aynı fakültenin 4 yıllık lisans öğrenimini tamamlaması üzerine anılan hüküm uyarınca intibakının yeniden yapılması için yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin ve dayanağı olan Maliye ve Gümrük Bakanlığın 105 seri nolu Devlet Memurları Genel Tebliğinin iptali istemiyle açılmıştır.
657 sayılı Yasanın 36/12-d maddesinde, “Memuriyette iken veya memuriyetten ayrılarak (87.maddeye tabi kurumlarda çalışanlar dahil) üst öğrenimi bitirenler, aynı üst öğrenimi tahsile ara vermeden başlayan ve normal süresi içinde bitiren emsallerinin ulaştıkları derece ve kademe
yi aşmamak kaydıyla, bitirdikleri üst öğrenimin giriş derece ve kademesine memuriyette geçirdikleri başarılı hizmet sürelerinin tamamı her yıl bir kademe, her üçyıl bir derece hesabıyla ilave edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademeye yükseltilirler” hükmü yer almaktadır.
Maliye ve Gümrük Bakanlığınca yayımlanan 105 seri numaralı Devlet Memurları Genel Tebliğinde ise; yükseköğrenimin ilk iki yılını başarı ile tamamlayıp 3.sınıfa geçen ve öğrenimlerine devam eden Devlet Memurlarının, kayıtlı oldukları Yüksek Öğretim Kurumlarından okulla ilişkilerini kesip kesmediklerine bakılmaksızın, 3.sınıfa devam ettiklerine
ve önlisans diploması almaya hak kazandıklarına ilişkin aldıkları belgeleri kurumlarına ibraz etmeleri halinde 657 sayılı Kanunun 36.maddesinin “ortak hükümler bölümler bölümünün (A) bendinin 12/d fıkrası uyarınca intibaklarının yapılması gerektiğine işaret edildikten sonra bu şekilde intibakları yapılanların daha sonra, 4 yıl veya daha fazla süreli yüksek öğrenimi bitirmeleri halinde, bir üst öğrenimini bitirmiş oldukları kabul edilemiyeceğinden anılan Kanunun 36/12-d maddesi uyarınca intibaklarının yeniden yapılamayacağı yolunda düzenleme getirilmiş bulunmaktadır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun “Tanimlar” başlığını taşıyan 3.maddesinin (s) fıkrasında ön lisans, ortaöğretime dayalı, enaz dört yarı yıllık bir programı kapsayan ara insangücü yetiştirmeyi amaçlayan veya lisans öğretiminin ilk kademesini teşkil eden bir yüksek öğretimdir.” (s) fıkrasında lisans, “Ortaöğretime dayalı en az sekiz yarı yıllık bir programı kapsayan bir yüksek öğretimdir” şeklinde tanımlanmaktadır.
Aynı Yasanın işlem ve dava konusu tebliğin yayın tarihinde yürürlükte olan 3248 sayılı yasayla değişik 44/a 2.maddesinde ise “ilk dört yarı yıl veya fazlası bütün derslerden başarılı olup da daha sonraki yıllarda Türk Ceza Kanununun ikinci kitabının I.babında yer alan Devlet şahsiyetine karşı işlenen cürümler sebebiyle hüküm giyenler ve disiplin dışında her ne sebeple olursa olsun öğretimden ayrılanlara önlisans diploması verilir” hükmü yer almaktadır.
Görüldüğü gibi önlisans eğitimi 4 yarı yıllık dönemi kapsayacak bağımsız bir yükseköğretim olmasının yanısıra, lisans eğitim veren fakülte veya yüksekokulların ilk kademesini teşkil eden bir yükseköğretim olarak da düzenlenmiştir. Ancak doğrudan önlisans öğrenimi görenlerin başarılı geçen dört yarı yıl sonunda diploma almak suretiyle okuldan mezuniyetleri sözkonusu iken, lisans düzeyinde öğretim görenlerden, ilk dört yarı yıl sonunda tüm derslerden başarılı olup 3. ve 4.sınıfa devam etmeye hak kazananların Devletin şahsiyetine karşı işlemiş oldukları bir suçtan hüküm giymeleri ve disiplin dışında, herhangi bir nedenle okuldan ayrılmaları halleri dışında önlisans diploması almaları mümkün olup öğrenciliğin devamı sırasında önlisans bölgesi alınmasına yasal olanak bulunmamaktadır.
Ancak, 4 yıllık lisans eğitimine devam ederken ilk iki yılın tüm derslerinden başarılı olup 3. veya 4.sınıfa geçen ve öğrenime ara vermeyen Devlet memurlarının kayıtlı oldukları yükseköğretim kurumlarından okulla ilişkilerini kesmeden aldıkları belge önlisans diploması olmayan hak kazandıklarını göstermekte olup bir önlisans diploması değildir.
Bu nedenle anılan belgeyle 657 sayılı yasanın 36/12-d maddesi uyarınca yapılan intibaklarını takiben 4 yıllık lisans diploması almaları halinde, öğrencilikleri devam ettiği sırada yapılan intibakta henüz bir üst öğrenimi bitirmiş durumda olduklarından 657 sayılı Yasanın sözü edilen
hükmü uyarınca intibakların yeniden yapılması gerekmektedir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında lise mezunu memur olarak görevli bulunan davacının açıköğretim Üniversitesi İktisat Bölümü 4. sınıfında öğrenci olduğu ve önlisans diploması almaya hak kazandığını gösterir 27.4.1988 günlü 2191 sayılı belgeyle başvurması üzerine, 657 sayılı yasanın 36/12-d maddesi uyarınca intibakının yapıldığı, 20.10.1988 tarihli dilekçe ile lisans öğrenimini bitirdiğinden bahisle yeniden intibak isteminde bulunduğu, bu isteminin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının 26.10.1988 günlü, … sayılı işlemiyle ve Maliye ve Gümrük Bakanlığının 105 seri numaralı Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinin 2.maddesinden bahisle yerinde görülmediği dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden anlaşılmış olup işlemde ve dayanağı olan tebliğin 2.maddesinde, yukarıda belirtilen 657 sayılı yasa ile 2547 sayılı yasa hükümlerine uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle Maliye ve Gümrük Bakanlığınca yayımlanan 105 seri numaralı Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinin 2.maddesinin ve anılan tebliğe dayanılarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca tesis edilen işlemin iptaline, karar verildi.