4. Daire         2006/5314 E.  ,  2007/1431 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2006/5314
Karar No: 2007/1431

Temyiz Eden : Tarım Kredi Kooperatifleri 5.Bölge Birliği Müdürlüğü
Vekili : …
Karşı Taraf : Çinili Vergi Dairesi Müdürlüğü KÜTAHYA
İstemin Özeti : Bankalardan elde edilen mevduat faizleri nedeniyle münhasıran ortaklarla iş görme şartının ihlal edildiği belirtilerek davacı adına salınan kurumlar vergisi ve geçici vergi ile hesaplanan fon payının kaldırılması istemiyle dava açılmıştır. …Vergi Mahkemesi, … günlü ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu’nun 19 uncu maddesinin B-a bendinde, bu kanuna göre kurulacak ve kurulmuş sayılan kooperatiflerin, bölge ve merkez birliklerinin, kurumlar, gider, gayrimenkul kıymet artışı, intikal ve diğer vergilerden ve icra makamları, resmi daireler ve mahkemeler nezdinde yapacakları takip ve tahsillerle açacakları tazminat davaları ile ilgili her nevi talep, tebliğ ve kararların her türlü masraf, vergi, resim ve harçlardan muaf olacakları ancak bu kuruluşların ortak dışı işlemlerden elde edecekleri gelir gider farklarının ayrı bir hesapta takip ve tespit edilerek vergilendirileceği hükmüne yer verildiği, elde edilen mevduat faizi nedeniyle davacı muafiyet kapsamında kabul edilemeyeceği gibi tarım kredi kooperatifleri merkez bölge birliklerinin kuruluş amacına uygun bir faaliyet olarak risturn istisnası kapsamında da değerlendirilemeyeceğinden davacının bankalardan elde ettiği faiz ve repo gelirleri nedeniyle yapılan tarhiyatın yasal olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Davacı, yapılan işlemlerin yasal olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
Tetkik Hakimi …’nun Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, temyize konu mahkeme kararının bozulmasını sağlayacak nitelikte bulunmadığından temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’ın Düşüncesi : Uyuşmazlık, ortak dışı işlemleri olması nedeniyle kurumlar vergisine tabi yükümlü kooperatifin bankalar da yürütülen mevduat faizleri ve repo kazançlarının kooperatifin kendi ortakları ile yapılan işlemler olarak değerlendirilerek risturn istisnasına tabi tutulmak suretiyle kurum matrahının noksan tespit edildiği ileri sürülerek kooperatif adına resen tarhiyat yapılmasına ilişkindir.
Ancak kooperatifin, ortak dışı işlemlerinden elde edilen kazançlarla risturnların birinin ayrılmamış olması halinin tüm kazancını vergilendirilmesini gerektirmiyeceği, sadece ortak dışı işlemlerden sağlanan kazancın vergilendirilmesi gerektiği, kooperatif 1581 sayılı kanuna tabi olup, muafiyetle ilgili ortak içi işlemlerden de edilen gelirlerin kurumlar vergisinin de muaf olduğu, banka gelirlerinden elde edilen faiz gelirinin dolayısıyla yapılan işlemin ortak dışı işlem niteliği taşımaması karşısında muafiyet koşullarının kaybedildiğinden söz edilemeyeceği, bu durumda, yükümlü kooperatif temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dördüncü Dairesince gereği görüşüldü:
Kurumlar vergisinden muaf olan davacı kooperatifin bankalardan elde ettiği mevduat faizi ve repo geliri nedeniyle yapılan tarhiyatın yasal olmadığı belirtilerek açılan davayı reddeden vergi mahkemesi kararı temyiz edilmiştir.
1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu’nun 19 uncu maddesinin B-a bendinde, bu Kanuna göre kurulacak ve kurulmuş sayılan kooperatiflerin, bölge ve merkez birliklerinin, kurumlar, gider, gayrimenkul kıymet artışı, intikal ve diğer vergilerden ve icra makamları, resmi daireler ve mahkemeler nezdinde yapacakları takip ve tahsillerle açacakları tazminat davaları ile ilgili her nevi talep, tebliğ ve kararların her türlü masraf, vergi, resim ve harçlardan muaf olacakları ancak bu kuruluşların ortak dışı işlemlerden elde edecekleri gelir gider farklarının ayrı bir hesapta takip ve tespit edilerek vergilendirileceği hükmüne yer verilmiştir.
Bu düzenlemeye göre söz konusu kuruluşlar ancak ortak dışı işlemler yaptıkları zaman bu işlemlerden elde ettikleri gelirler nedeniyle vergilendirilebilecek, bunun dışındaki gelirleri nedeniyle vergilendirilmeyeceklerdir. Ortak dışı işlem kavramı konusunda ilgili Kanunlarda açık bir tanım bulunmamakla birlikte bu deyimden anlaşılması gerekenin, tarım kredi kooperatifleri ve merkez birliklerinin amaçlarına uygun olmayan işlem ve faaliyetlerde bulunmaları olduğu söylenebilir. Davacı kuruluşun elde ettiği veya sahip olduğu paraların değer kaybının önlenmesi veya gelir elde edilmesi amacıyla yapılan işlemlerin, 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu’nun “amaç ve çalışma koşulları” başlıklı 3 üncü maddesinde sayılan amaçlara aykırı olduğunu söylemek mümkün değildir.
Davacının gelir elde etmek amacıyla yaptığı işlemler sonucu elde ettiği paraların değer kaybını önlemek amacıyla bu paraları bankalarda değerlendirmesi kuruluş amaçlarına aykırı olmayıp, bankalardan elde edilen mevduat faizi ve repo geliri nedeniyle “münhasıran ortaklar ile iş görülmesi” şartını ihlal ettiği kabul edilemez. Bu şekilde elde edilen gelirin kuruluş amacının gerçekleşmesi dışında bir nedenle kullanıldığı yolunda da bir tespit bulunmadığından, muafiyet şartlarını kaybettiği belirtilerek bankalardan elde edilen gelirler üzerinden yapılan tarhiyat yasaya uygun olmadığından aksi yöndeki Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenle davacı temyiz isteminin kabulüyle … Vergi Mahkemesinin … günlü ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına 30.4.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi.