4. Daire 2002/1876 E. , 2003/847 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2002/1876
Karar No: 2003/847
Temyiz Eden Taraflar : 1- Beyoğlu Vergi Dairesi Başkanlığı-İSTANBUL
2- …
Vekili : …
İstemin Özeti : Davacının 1995 yılı işlemlerinin incelenmesi sonucu, T.C.Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünden “Hasılat-Kira” sözleşmesiyle kiraladığı otel binasında ve müştemilatında yaptırdığı modernizasyon harcamalarının özel maliyet bedeli olarak aktifleştirilip itfa edilmesi gerekirken doğrudan gider yazmak suretiyle bir kısım hasılatının kayıt dışı bırakıldığının tespit edildiği ileri sürülerek düzenlenen inceleme raporuna göre adına ikmalen kurumlar vergisi salınıp fon payı hesaplanmış, ağır kusur cezası kesilmiştir. … Vergi Mahkemesi … günlü ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 213 sayılı Vergi Usul Kanunun 272 nci maddesinin 1 inci fıkrasında,normal bakım, tamir ve temizleme giderleri dışında, gayrimenkulü genişletmek veya iktisadi kıymetini devamlı olarak artırmak maksadıyla yapılan giderlerin, gayrimenkulün maliyet bedeline ekleneceği belirtilmiş olup, maddenin 3 üncü fıkrasında da gayrimenkul kira ile tutulmuş ise, kiracı tarafından yapılan birinci fıkradaki giderlerin bunların özel maliyet bedeli olarak ayrıca değerleneceği, kiracının faaliyetini icra için vücuda getirdiği tesisata ait giderlerin de bu hükümde olduğunun öngörüldüğü, maddenin son fıkrasında ise, gayrimenkuller için yapılan giderler hem tamir, hemde kıymet artırma giderlerinden terekküp ettiği takdirde, mükellefin bu giderlerden maliyet bedeline eklenecek olan kısmı ayrı göstermek mecburiyetinde olduğunun ifade edildiği, dosya içeriğinden, matrah farkını oluşturan harcama kalemlerinin birbiriyle ilgili olduğu, bütünlük arzettiği, yapılan işlemin ya mevcut bir tesisatın tamamen yenilenmesi, ya da olan tesisatın nitelik ve fonksiyonlarının değiştirilmesi suretiyle eskisinden çok farklı özelliklere sahip yeni bir tesisat meydana getirildiği ve eskiden var olmayan yeni bir tesisat yapıldığının anlaşılması nedeniyle yapılan işlerin normal tamir ve bakım harcamaları olmayıp gayrimenkulün ekonomik değerini artıran, ekonomik ömrünü uzatan, yükümlünün faaliyetinin ircası için yapılan harcamalar olduğu, dolayısıyla yapılan bu harcamaların doğrudan gider olarak yazılması mümkün olmayıp özel maliyet bedeli olarak dikkate alınması gerektiği, ancak “Hasılat-Kira” sözleşmesine göre kira bedeli hasılatın % 85’i olarak kararlaştırıldığından bu dönemde yapılan harcamaların bu orana isabet eden kısmı kira olarak gider teşkil edeceğinden bulunan matrah farkının bu tutara isabet eden kısmı indirildikten sonra kalan … TL. kısmının yasal olduğu, matrah farkına kusur cezası uygulanması gerektiği ancak, davacının mahsubu gereken vergileri gözönünde bulundurulduğunda ödenecek vergi çıkmadığından tarhiyatın kaldırılmasına karar vermiştir. Davalı İdare, düzenlenen inceleme raporuna dayanılarak yapılan tarhiyatın kanun ve usule uygun olduğunu, davacı, eksik incelemeye dayalı matrah farkının yasal olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedirler.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : Uyuşmazlık, davacının 1995 yılı istemlerinin incelenmesi sonucu T.C.Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünden “Hasılat-Kira” sözleşmesiyle kiraladığı otel binasında ve müştemilatına ilişkin yaptığı harcamaların özel maliyet bedeli olarak mı yoksa doğrudan gider olarak mı kayıt edilip itfa edilmesine ilişkindir. Dosyanın incelenmesinden kiralanan otel binasında yapılan modernizasyon harcamalarının gayrimenkulün ekonomik ömrünü uzattığı ve değerini artırdığı anlaşıldığından bu harcamaların özel maliyet bedeli olarak itfa edilmesi gerektiği yolundaki mahkeme kararı yerindedir. Ancak, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 327 nci maddesinde özel maliyet bedeli olarak itfa edilmesi öngörülen harcamaların kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edilmesi gerektiği öngörüldüğünden yapılan harcamaların kira bedelinin hasılatın % 84’ü olarak kararlaştırıldığı belirtilerek bu orana tekabül eden kısmının tamamının şirketin gideri olacağı belirtilerek bu tutarın matrahtan indirilmesinde isabet görülmediğinden davalı İdarenin bu hususa ilişkin temyiz isteminin kabulü ile tarafların diğer temyiz iddialarının reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’ın Düşüncesi: Taraflar temyiz dilekçesinde öne sürülenhususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49.maddesinin l.fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp Vergi Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle taraflar temyiz isteminin reddiyle Vergi Mahkemesi kararının onanması uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dördüncü Dairesince gereği görüşüldü:
Davacının temyiz dilekçesinde ileri sürdüğü iddialar ile davalı idarenin cezanın ağır kusur olması gerektiği yolundaki iddiaları bozulması istenilen kararın dayandığı gerekçeler karşısında, yerinde ve kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmamıştır.
Uyuşmazlık, davacının 1995 yılı işlemlerinin incelenmesi sonucu T.C.Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünden “Hasılat-Kira” sözleşmesiyle kiraladığı otel binasında ve müştemilata yaptığı modernizasyon harcamalarının kayıtlara özel maliyet bedeli olarak mı yoksa doğrudan gider olarak mı kayıt edilmesi gerektiğine ilişkindir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 272 nci maddesinin 1 inci fıkrasında, normal bakım, tamir ve temizleme giderleri dışında, gayrimenkulü genişletmek veya iktisadi kıymetini devamlı olarak artırmak maksadıyla yapılan giderlerin, gayrimenkulün maliyet bedeline ekleneceği belirtilmiş, maddenin 3 üncü fıkrasında da gayrimenkul kira ile tutulmuş ise, kiracı tarafından yapılan birinci fıkradaki giderlerin bunların özel maliyet bedeli olarak ayrıca değerleneceği, kiracının faaliyetini icra için vücuda getirdiği tesisata ait giderlerin de bu hükümde olduğu açıklanmıştır. Aynı Kanunun 327 nci maddesinde ise, gayrimenkullerin ve gemilerin iktisadi kıymetlerini artıran ve 272 nci maddede yazılı özel maliyet bedellerinin, kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edileceği hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; uyuşmazlık konusu tarhiyata esas teşkil eden matrah farkını oluşturan harcama kalemlerinin, birbirleriyle ilgili olduğu ve bütünlük arzettiği, yapılan işlerin; mevcut bir tesisatın tamamen yenilenmesi, tesisatın nitelik ve fonksiyonlarının değiştirilimesi suretiyle eskisinden çok farklı özelliklere sahip niteliği ve kalitesi farklı yeni bir tesisat meydana getirilerek gayrimenkulün ekonomik ömrünü uzattığı, ekonomik değerini artırdığı anlaşıldığından bu harcamaları normal bir tamir ve bakım gideri olarak kabul edilemeyeceği özel maliyet bedeli olarak itfa edilmesi gerektiğinden söz edilerek doğrudan gider yazılmasında isabet görmeyen mahkeme kararı yerindedir. Ancak yukarıda anılan Kanun hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, özel maliyet bedeli olarak itfa edilmesi öngörülen harcamaların, kira süresine göre eşit yüzdelerle itfa edilmesi gerekeceğinden, kira bedelinin hasılatın % 84’ü olarak kararlaştırıldığından yola çıkılarak bu orana tekabül eden kısmının tamamının şirketin gideri olacağı belirtilerek bu tutarın matrahtan indirilmesinde isabet görülmemiştir. Zira kira bedeli kiralayana ilgili yılda elde edilen gayrı safi hasılatın % 84’ü olarak ödenmiş olacağına ve inceleme sonucu fazladan gider yazdığı tesbit edilen miktardan dolayı değişmeyeceğine göre sonuçta uyuşmazlık konusu meblağın kira bedeli olarak ödeneceğinden söz edilerek matrahtan indirilmesi mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle, davalı İdarenin temyiz isteminin kısmen kabulüyle …Vergi Mahkemesinin … günlü ve E:…, K:… sayılı kararının, vergi aslı ve fon payına ilişkin kısmının bozulmasına oyçokluğuyla, tarafların diğer temyiz istemlerinin ise reddine oybirliğiyle 7.4.2003 gününde karar verildi.
A Z L I K O Y U
Tarafların temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, temyize konu kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığından tarafların temyiz isteminin reddi gerektiği görüşüyle karara karşıyız.