4. Daire 2001/57 E. , 2002/1924 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2001/57
Karar No: 2002/1924
Temyiz Eden Taraflar : 1-Silivri Vergi Dairesi Müdürlüğü/İSTANBUL
2-…
İstemin Özeti : 1997 yılı işlemlerinin fiili ve kaydi envanter yapılmak suretiyle incelenmesi sonucu düzenlenen rapora dayanılarak davacı adına re’sen gelir vergisi ve geçici vergi salınmış, fon payı hesaplanmış, ağır kusur cezası kesilmiştir… Vergi Mahkemesinin,… günlü ve E:…, K:… sayılı kararıyla; olayda davacının işlemlerinin katma değer vergisi yönünden yapılan inceleme sonucu düzenlenen rapora göre motorin ve süper benzinde belgesiz satış yapıldığının tespit edildiği ve fire miktarı dikkate alınarak belgesiz satışların litre birim fiyatı ile çarpımı sonucu belgesiz satış hasılatı tespit edildiğinden inceleme raporuna dayanılarak yapılan gelir vergisi tarhiyatında yasaya aykırılık görülmediği, ancak ikmalen ve re’sen yapılan tarhiyatlarda fon payı hesaplanamayacağı, geçici vergi salınamayacağı ve vergi ziyaından söz edilerek ceza da kesilemeyeceği gerekçesiyle, ağır kusur cezalı gelir vergisine yönelik davanın reddine, ağır kusur cezalı geçici vergi ve fon payının kaldırılmasına karar verilmiştir. Davalı İdare, tarhiyatın tümüyle yasaya uygun olduğunu, davacı tarhiyatın yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedirler.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : Katma değer vergisi yönünden yapılan inceleme sonucu tespit edilen matrah farkının gelir vergisi matrahına dahil edilip edilmediğinin araştırılması, akaryakıt fiyatlarında yıl içinde gerçekleşen fiyat değişmelerinin dikkate alınması ve gerçek gelirin sektördeki karlılık ve fire oranları da araştırılarak bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle belirlemesi gerektiğinden bu hususlar dikkate alınmaksızın verilen mahkeme kararının bozulması vergi dairesi müdürlüğünün temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’nun Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinden akaryakıt ticareti yapan yükümlünün işyerinde 30.12.1997 tarihinde yapılan fiili envanter sonuçlarının kaydi envanter ile karşılaştırılması ve yükümlü beyanına göre fire uygulanması sonucunda 9.007litre motorinin ve 2.307 litre süper benzinin belgesiz satıldığının tespit edildiği, belgesiz satışların mükellef lehine Aralık 1997 döneminde yapıldığı kabul edilerek bu dönemdeki satış fiyatları uygulanmak suretiyle kayıt dışı bırakılan hasılatın hesaplandığı, bulunan matrah farkı üzerinden gelir vergisi, fon payının, geçici verginin ağır kusur cezalı olarak tarh edilmesinin önerildiği ve düzenlenen rapora dayanılarak cezalı tarhiyat yapıldığı, bakılan davada Vergi Mahkemesince ağır kusur cezalı gelir vergisinin onanmasına, ağır kusur cezalı fon payı ile geçici verginin kaldırılmasına karar verildiği, anılan kararın taraflarca temyizen incelenerek bozulmasının istenildiği anlaşılmaktadır.
Vergi inceleme elemanı tarafından tespit edilen farkların akaryakıt cinslerine, kesafet ve fire oranları ile satış fiyatları, dönemleri itibariyle belli olmasına rağmen, 1997 yılı Aralık ayı satış fiyatları esas alınarak hesaplama yapılmasında isabet görülmemiştir.
Bu itibarla,Vergi Mahkemesince, yükümlünün 1997 yılı defter ve belgeleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılması ve bilirkişi tarafından litre cinsinden emtia dengesi kurularak motorin ve süper benzinde belgesiz satılan miktarın ve zam tarihleri itibarıyla akaryakıt satış hasılatının belirlenmesi, … Anonim Şirketince saptanan fire ve kesafet oranlarının uygulanması, belgesiz satış yapıldığının tespit edilmesi halinde emtia cinsine göre 1997 yılı dönemleri itibarıyla birim satış fiyatları uygulanarak kayıt dışı hasılatın hesaplanması,yapılan inceleme sonucu matrah farkı bulunması halinde tarhiyata kusur cezasının uygulanması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz olunan … Vergi Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dördüncü Dairesince gereği görüşüldü:
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 134 ncü maddesinde vergi incelemesinden maksadın ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğunun öngörüldüğü, aynı Kanunun 30 ncu maddesinin 1 nci fıkrasında re’sen vergi tarhının, “vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır” şeklinde tanımlandığı, anılan maddenin 2 nci fıkrasının 4 numaralı bendinde de defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikalar, vergi matrahının doğru ve kesin olarak tesbitine imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ihticaca salih bulunmazsa, vergi matrahının maddi delillere veya kanuni ölçülere dayanılarak tesbitinin mümkün olmadığının kabul edileceği belirtilmiştir. Re’sen vergi tarhının amacı, yükümlülerin beyan dışı bıraktıkları gelirlerinin, gerçeğe en yakın bir biçimde saptanmasını sağlamaktır. Bu nedenle tarhı gereken vergi belirlenirken, gerekli inceleme ve araştırmanın yapılması,matraha ilişkin
bilgilerin somut olarak ortaya konulması gerekir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, davacının işyerinde yapılan fiili envanter sonuçlarının defter ve belgeleri üzerinde yapılan kaydi envanter sonuçları ile karşılaştırılması sonucu bir kısım emtianın satılmış olmasına rağmen fatura düzenlenmediği ve hasılat kayıtlarına intikal ettirilmediği hususlarının saptanması üzerine düzenlenen inceleme raporuna göre bulunan matrah farkı üzerinden re’sen tarhiyat yapıldığı,inceleme raporunda ihtilaflı dönemdeki Aralık ayı fiyatları esas alınarak katma değer vergisi yönünden tarhiyat yapılırken gelir vergisi matrahının tespitinde bu miktarın beyan edilip edilmediğinin kontrol edilmesi gereğinin belirtildiği, akaryakıt
fiyatlarında yıl içinde gerçekleşen fiyat değişimlerinin dikkate alınmadığı ve tüm satışların Aralık ayında yapıldığının kabul edildiği, sektördeki karlılık oranı ve fire oranları yönünden herhangi bir araştırma yapılmadığı, anlaşılmaktadır. Oysa gerçek gelirin tespiti bakımından bu hususlar dikkate alınarak matrah farkının belirlenmesi gerekmektedir. Bu durumda, Mahkemece bu hususlar dikkate alınarak ve gerekirse bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle karar verilmesi gerektiğinden mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davacı temyiz isteminin kabulüyle … Vergi Mahkemesinin … günlü ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, Vergi Dairesi Müdürlüğü temyiz isteminin reddine 8.5.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi.