4. Daire 1999/574 E. , 1999/4298 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 1999/574
Karar No : 1999/4298
Temyiz Eden Taraflar : 1- Mercan Vergi Dairesi Müdürlüğü-İSTANBUL
2- …
İstemin Özeti : 1994 yılına ilişkin işlemleri incelenen davacı şirketin bir kısım hasılatını kayıt ve beyan dışı bıraktığı ileri sürülerek düzenlenen rapor uyarınca re’sen kurumlar vergisi ile geçici vergi salınmış, fon payı hesaplanıp, kaçakçılık ve özel usulsüzlük cezaları kesilmiştir. … Vergi Mahkemesi’nin … günlü ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 134 üncü maddesinde, vergi incelenmesinden maksadın, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğunun belirtildiği, aynı Yasanın 3 üncü maddesinde de vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu hükmüne yer verildiği, olayda davacı şirketin uyuşmazlık döneminde mal sattığı … Tekstil Limited Şirketi’nin işyerinde vergi denetmenlerince yapılan aramada ele geçirilen ve bu şirketin 1994 yılında yaptığı ödemeleri gösteren el defterinde davacı şirkete üç ayrı tarihte toplam 232.124.000 lira ödeme yapıldığının yazılı olmasına karşın davacı şirketin 1994 yılında anılan şirkete sadece 51.750.000 liralık tek bir fatura düzenlediğinin inceleme raporuyla saptandığı, ayrıca söz konusu firma yetkilisi tarafından el defterinde yer alan bilgilerin doğru olduğunun ifade edildiği, bu durumda el defterinde yer alan tutarla faturada yazılı tutar arasındaki farkın beyan dışı bırakılan hasılat olduğu belirtilerek bulunan matrah farkı üzerinden kaçakçılık cezalı salınan kurumlar vergisi ile alıcı ve satıcısı belli olan emtia satışı için fatura düzenlenmemesi nedeniyle kesilen özel usulsüzlük cezasında kanuna aykırılık görülmediği gerekçesiyle kaçakçılık cezalı kurumlar vergisi ile özel usulsüzlük cezasına yönelik davanın reddine, ikmalen ve re’sen geçici vergi salınması ve fon payı hesaplanması mümkün olmadığından geçici vergi ve fon payı ile bunlara ilişkin kesilen kaçakçılık cezasının kaldırılmasına karar verilmiştir. Vergi Dairesi Müdürlüğü, geçici vergi ile fon payının ve bunlara ilişkin cezanın yasal olduğunu, davacı şirket ise, incelemenin esas itibarıyla işyerinde yapılması gerektiğini, defter ve belgelerinin incelenmediğini, faturasız emtia alış ve satışlarının olmadığını, tarhiyatın eksik incelemeye dayandığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedirler.
Savunmanın Özeti : Taraflar yasal dayanağı bulunmayan temyiz istemlerinin reddi gerektiğini savunmuşlardır.
Danıştay Savcısı …’in Düşüncesi: Davacı şirketin mal sattığı firma nezdinde yapılan arama sonucu ele geçirilen el defterinde yazılı ödemeler esas alınarak bulunan matrah farkı üzerinden yapılan tarhiyata karşı açılan davada Mahkemece kaçakçılık cezalı kurumlar vergisi ile özel usulsüzlük cezasının tasdikine geçici vergi ve fon payının terkinine karar verilmiş olup,
mahkeme kararı taraflarca temyiz edilmiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 134. maddesinde, vergi incelemesinden maksat, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tesbit etmek ve sağlamak olduğu, aynı Kanunun 3. maddesinde de, vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu hükme bağlanmıştır.
Olayda ise, iç çamaşırı imatı ve ticareti ile uğraşan davacı şirketin defter ve belgeleri üzerinde 134. maddeye uygun şekilde inceleme yapılmamış, sadece davacı şirketin ticari ilişkide bulunduğu … Tekstil Limited Şirketi nezdinde yapılan aramada ele geçirilen el defterindeki bilgiler ve bu firma yetkilisinin ifadesine dayanılarak matrah farkı bulunmuştur. Kayıt dışı faturasız satıştan söz edebilmek için yasal defter ve belgeler üzerinde mal mevcutları, emtia girişleri mamul miktarı ve satışlar dikkate alınarak inceleme yapılması gerekir. Aksi halde faturasız satıldığı iddia edilen emtia ile ilgili mal girişlerininde belgesiz olduğu sonucu ortaya çıkarki inceleme elemanı tarafından böyle bir tesbit yapılmamıştır.
Kaldı ki, davacı kurumun mal sattığı … Tekstil Limited Şirketine ait yasal kayıtlarda yer alan emtia alışına ait fatura tutarı davacı şirket tarafından da aynen hasılat olarak kaydedilmiştir. Gerçek satış miktarının bu miktarın üzerinde olduğu yolunda el defteri kayıtlarından başka bir belge bulunmayıp, el defterinin tek başına faturasız satışların varlığını gösterdiğini kabul etmek vergi incelemesinin amacına aykırıdır.
Açıklanan nedenlerle mükellef temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması, Vergi Dairesi Müdürlüğü temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’in Düşüncesi : Uyuşmazlık konusu olayda, faturasız satışlar nedeniyle kayıt ve beyan dışı bırakılan hasılattan söz edebilmek için gerekli olan 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 134 üncü maddesine uygun bir vergi incelemesi yapılmadığından yükümlü temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dördüncü Dairesince gereği görüşüldü:
1994 yılına ilişkin işlemlerin incelenmesi sonucu bir kısım hasılatın fatura düzenlememek suretiyle kayıt ve beyan dışı bırakıldığı belirtilerek salınan kurumlar vergisi ile kesilen kaçakçılık ve özel usulsüzlük cezalarına karşı açılan davayı reddedip, geçici vergi ve fon payı ile bunlara ilişkin cezaları kaldıran mahkeme kararının taraflarca bozulması istenilmektedir.
Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün ileri sürdüğü iddialar bozulması istenilen kararın dayandığı gerekçeler karşısında yerinde ve kararın bozulmasını sağlayacak durumda görülmemiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 134 üncü maddesinde, vergi incelemesinden maksadın, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun 3 üncü maddesinde de vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu hükmüne yer verilmiştir.
Olayda, davacı şirketin ticari ilişkide bulunduğu … Tekstil Limited Şirketinde vergi denetmenleri tarafından yapılan aramada ele geçirilen ve bu şirketin 1994 yılında yaptığı ödemeleri gösteren el defterinde davacı şirkete üç ayrı tarihte yapıldığı ileri sürülen ödeme tutarları ile davacı şirket tarafından sözkonusu şirket adına düzenlenmiş olan fatura tutarı arasındaki farkın kayıt dışı bırakılan hasılat olduğu ve firma yetkilisinin de el defterindeki bilgileri doğruladığı belirtilerek matrah farkı tespit edilmiş ise de, davacı şirketin defter ve belgeleri incelenerek kayıt dışı hasılatın bulunduğu yolunda herhangi bir inceleme ve araştırma yapılmadan sadece el defterinde yer alan bilgilere ve firma yetkilisinin beyanına dayanılarak matrah farkı bulunmuş olması nedeniyle anılan Kanun’un 134 üncü maddesine uygun bir vergi incelemesi yapıldığından söz etmeye olanak yoktur. Faturasız satışlar nedeniyle hasılatın kayıt dışı bırakıldığını iddia edebilmek için şirketin yasal defter ve belgeleri üzerinde mal mevcutları, emtia giriş ve çıkışları dikkate alınmak suretiyle bir vergi incelemesi yapılarak matrah farkının gerçek veya gerçeğe en yakın şekilde somut olarak ortaya konulması gerekmektedir. Dava konusu olayda gerçek satış miktarının, … Tekstil Limited şirketinin kayıtlarında yer alan, davacı şirket tarafından da hasılat olarak kaydedilen faturada yazılı tutarın üzerinde olduğu yolunda el defterindeki kayıttan başka herhangi bir bilgi ve belge bulunmamaktadır.
Bu durumda eksik incelemeye dayalı olarak yapılan tarhiyatta ve bu tarhiyata karşı açılan davada kaçakçılık cezalı kurumlar vergisi ile özel usulsüzlük cezasını onayan mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Bu nedenle yükümlü temyiz isteminin kabulüyle … Vergi Mahkemesinin … günlü ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, Vergi Dairesi Müdürlüğünün temyiz isteminin ise reddine 30.11.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.