4. Daire 1999/2086 E. , 2000/372 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 1999/2086
Karar No: 2000/372
Temyiz Eden : Kağıthane Vergi Dairesi Müdürlüğü-İSTANBUL
Karşı Taraf : …
İstemin Özeti : Merkezi Hollanda’da bulunan bankanın Türkiye Şubesi olan davacı kurumun 1998 Nisan ayı gelir (stopaj) vergisi matrahının hesabı sırasında kurumlar vergisi yanında fon payının da indirilmesi ve uygulanacak vergi oranının % 5 olması gerektiği yolundaki ihtirazi kaydın kabul edilmemesi üzerine fazla tahakkuk ettirilen gelir (stopaj) vergisinin kaldırılması istemiyle dava açılmıştır. …Vergi Mahkemesi … günlü ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Türkiye Cumhuriyeti ile Hollanda Krallığı Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması’nın 2 inci maddesinde fonlardan TürkVergisi olarak söz edildiği, anlaşmanın “Temettüler” başlıklı 10 uncu maddesinin 5 nci fıkrasında,Devletlerden birinin bir şirketinin, diğer Devlette bulunan bir iş yerinde icra ettiği ticari faaliyetten elde ettiği kazancın, 7 nci Maddeye göre vergilendirildikten sonra kalan kısım üzerinden de işyerinin bulunduğu Devlette vergilendirilebileceği, ancak bu şekilde alınacak verginin bu maddenin 2 inci fıkrasının (a) bendinde öngörülen oranın yüzde ellisini aşamayacağının belirtildiği,anılan fıkranın (a) bendinde bu oranın yüzde 15 olduğu, ikili anlaşmanın eki protokolün IX maddesinde 10 uncu maddenin 2 nci fıkrasının (a) bendi hükümlerinden sapma olarak, Hollanda Kurumlar Vergisi Kanunu ve ilerideki değişiklikler gereğince, Hollanda da mukim bir şirket Türkiye’de mukim bir şirketten elde ettiği temettüler dolayısıyla Hollanda Kurumlar vergisine tabi tutulmadığı sürece söz konusu bentte öngörülen oranların Türkiye’de mükim bir şirketin ödediği temettüler yönünden yüzde 10 oranına indirileceğinin kabul edildiği, buna göre gelir (stopaj) vergisi matrahının tespitinde fonların da matrahtan indirilmesi ve dar mükellefiyete tabi davacı şirketten Hollanda’da bulunan merkezin elde ettiği temettülerin Hollanda’da kurumlar vergisine tabi olduğuna ilişkin bir iddia bulunmadığından gelir (stopaj) vergisi matrahına %5 oranının uygulanması gerektiği gerekçesiyle fazla tahakkuk ettirilen vergi ve fon payının kaldırılmasına karar vermiştir. Davalı İdare, fon payının gelir (stopaj) vergisi matrahından düşülmesinin mümkün olmadığını, Hollanda’da mukim şirketin Türkiye’de iş yerini oluşturan davacı kurumun Türkiye’de mukim olmaması nedeniyle protokol hükmünün uygulanmasına olanak bulunmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Savcısı …’ın Düşüncesi : Hollanda’da mukim bankanın Türkiye Şubesi olan yükümlünün gelir (stopaj) vergisi matrahının hesabında fon payının indirim konusu yapılması ve uygulanacak vergi oranının % 5 olması gerektiği yolundaki ihtirazi kaydın kabul edilmemesi nedeniyle fazla tahakkuk ettirilen vergi ve fon payına karşı açılan davayı kabul eden Vergi Mahkemesi
kararı temyiz edilmektedir.
Türkiye Cumhuriyeti ile Hollanda Krallığı arasında imzalanıp onaylanan Çifte Vergilendirmeyi önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Andlaşmasının 2. maddesinde, fonlarında onlaşma kapsamında olduğu belirtilmiş, 7 nci maddesinde ticari kazançların ne şekilde vergileneceği açıklanmış, 10 ncu maddesinin 5. fıkrasında da 7 nci maddeye göre vergilendirildikten sonra kalan kısmı üzerinden işyerinin bulunduğu Devlette vergilendirileceği belirtilmiş, bu hükümler doğrultusunda 7 nci maddeye göre yapılan vergileme fon payını da içerdiğinden Vergi Mahkemesinin Gelir Vergisi Kanununun 75/4 üncü maddesine göre gelir (stopaj) matrahının hesaplanmasında kurum kazancından kurumlar vergisi yanından fon payının da düşülmesi gerektiği yolundaki hüküm fıkrasında isabetsizlik görülmemiştir.
Ancak; sözkonusu ikili Andlaşmanın 10 uncu maddesinin 5 nci fıkrasında, Devletlerden birinin bir şirketinin, diğer Devlette bulunan bir işyerinde icra ettiği ticari faaliyetten elde ettiği kazancın, 7 nci maddeye göre vergilendirildikten sonra, kalan kısım üzerinden de işyerinin bulunduğu Devlette vergilendirilebileceği, ancak bu şekilde alınacak verginin bu Maddenin2 nci fıkrasının (a) bendinde öngörülen oranın (%15) yüzde 50 sini aşmıyacağı öngörülmüştür.
Uyuşmazlıkta da Hollanda mukimi olan Bankanın Türkiye’deki şubesinde (işyerinde) icra ettiği ticari faaliyet nedeniyle elde ettiği ticari kazançları kurumlar vergisine tabi tutulduktan sonra Gelir Vergisi Kanununun 75 nci maddesinin 4 üncü bendi hükmünün parelelinde bir hüküm olan ikili andlaşmanın 10 uncu maddesinin 2/a bendinde öngörülen %15 oranının %50 si oranında (%7,5) vergi tevkifatına tabi tutulmasında herhangi bir isabetsizlik görülmemiştir.
İkili Andlaşmaya ekli protokolun IX. bölümünde, hernekadar 10 uncu maddenin 2/a bendi hükümlerinden sapma olarak Hollanda kurumlar vergisi kanunu ve ilerdeki değişiklikler gereği Hollanda’da mukim bir şirketin, Türkiye’de mukim bir şirketten elde ettiği temettüler dolayısıyla Hollanda Kurumlar Vergisine tabi tutulmadığı sürece söz konusu bentle öngörülen oranların Türkiye’de mukim bu şirketin ödediği temettüler yönünden % 10 olduğu belirtilmiş ise de ek protokolün bu hükmü ile Hollanda’da mukim bir şirketin Türkiye’de mukim bir şirketten elde ettiği temettülerin nasıl düşük oranlı olarak vergilendirileceği açıklanmış, olayda Hollanda mukimi bir Bankanın Türkiye’de işyeri (şubesi) konumunda olan yükümlü kurumun, Türkiye’de mukim bir şirket olmaması nedeniyle bu madde hükmüne göre düşük oranlı (%5) olarak vergilendirilmesine olanak bulunmadığından, Mahkemece aksi yolda verilen kararda isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenle Vergi Dairesi Müdürlüğü temyiz isteminin kısmen kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının vergi oranı ile ilgili hüküm fıkrasının bozulmasına, fon payına ilişkin temyiz isteminin ise reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : Türkiye ile Hollanda arasında akdedilen çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasına göre, fon payı Türk vergisi olarak kabul edildiğinden gelir (stopaj) vergisi matrahından indirilmesi gerektiği yolunda verilen mahkeme kararına yönelik Vergi Dairesi Müdürlüğü temyiz isteminin reddi, Anlaşmaya ekli protokolün IX uncu maddesinde Hollanda’da mukim bir şirketin Türkiye’de mukim bir şirketten elde ettiği temettülerin indirimli oranda vergilendirilmesinin öngörüldüğü, oysa olayda Hollanda’da yerleşik olan Bankanın şubesi olan davacı kurumun Türkiye’de mukim olmaması nedeniyle bu hükümden yararlanması mümkün bulunmadığından aksi yönde verilen mahkeme kararına yönelik Vergi Dairesi Müdürlüğü temyiz isteminin kabulü suretiyle kararın kısmen bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dördüncü Dairesince gereği görüşüldü:
Hollanda’da mukim bankanın Türkiye şubesi olan davacı kurumun 1998 Nisan ayı gelir (stopaj) vergisi matrahının hesabı sırasında fon payının da indirilmesi ve bu matraha uygulanacak vergi oranının %5 olması gerektiği yolundaki ihtirazi kaydın kabul edilmemesi nedeniyle açılan dava üzerine fazla tahakkuk ettirilen vergileri kaldıran mahkeme kararının bozulması
istenilmektedir.
Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün gelir (stopaj) vergisi matrahının hesabı sırasında fon payının matrahtan indirilmesinin mümkün olmadığı yolunda ileri sürdüğü iddia,bozulması istenilen kararın dayandığı gerekçeler karşısında yerinde ve kararın bozulmasını sağlayacak durumda görülmemiştir.
Türkiye Cumhuriyeti ile Hollanda Krallığı Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşmasının 10 uncu maddesinin 5 inci fıkrasında, “Devletlerden birinin bir şirketinin, diğer Devlette bulunan bir işyerinde icra ettiği ticari faaliyetten elde ettiği kazanç, 7 inci maddeye göre vergilendirildikten sonra kalan kısım üzerinden de işyerinin bulunduğu Devlette vergilendirilebilir, ancak bu şekilde alınacak vergi, bu maddenin 2 nci fıkrasının a bendinde öngörülen oranın yüzde ellisini aşamayacağı” kurala bağlanmıştır. Bu hüküm uyarınca Hollanda ‘da mukim olan Bankanın, Türkiye’de sahip olduğu şube vasıtasıyla elde ettiği ticari kazanç üzerinden, Anlaşmanın ticari kazanç hükümleri uyarınca vergilendirildikten sonra kalan kısım üzerinden, Anlaşmanın 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen oranın yüzde 50 si yani yüzde 7,5 oranında vergilendirilmesinde Anlaşma maddelerine aykırılık görülmemiştir.
Anlaşmaya ekli Protokolün IX uncu maddesinde, Hollanda’da mukim bir şirketin Türkiye’de mukim bir şirketten elde ettiği temettüler Hollanda’da kurumlar vergisine tabi tutulmadığı sürece, 10 uncu maddenin 2 inci fıkrasının (a) bendindeki vergi oranı, Türkiye’de mukim bir şirketin ödediği temettüler bakımından yüzde 10 olarak uygulanacağı açıklanmaktaysa da, bu hükmün Hollanda’da mukim bir kişinin Türkiye’de mukim bir kurumdan temettü alması durumunda uygulanacağı açıktır. Oysa olayda Hollanda’da mukim olan Bankanın Türkiye’deki iş yeri olan şubesi Türkiye’de mukim olmadığından bu hükmün uygulanmasına olanak bulunmadığından davacının ek protokolde öngörülen vergilendirme oranından yararlanması gerektiği yolundaki mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Bu nedenle, Vergi Dairesi Müdürlüğünün temyiz isteminin kısmen kabulüyle … Vergi Mahkemesinin … günlü ve E:…, K:… sayılı kararının vergi oranı ile ilgili hüküm fıkrasının bozulmasına, diğer temyiz iddialarının reddine 8.2.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi.