Danıştay 3. Daire Başkanlığı 2020/4950 E. , 2023/1926 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2020/4950
Karar No : 2023/1926
TEMYİZ EDENLER : 1-(DAVACI) …
2-(DAVALI) …Vergi Dairesi Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurularına ilişkin İstanbul Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına, yıllara yaygın inşaat işiyle ilgili olarak S.S. …Konut Yapı Kooperatifinin muhtasar beyannamesinde beyan ettiğinin aksine beyan edilen tutara katma değer vergisi de dahilmiş gibi sözü edilen kooperatife fatura düzenlediğinden ve bir kısım gayrimenkul satışını kayıt ve beyan dışı bıraktığından bahisle 2013 yılı için re’sen salınan bir kat vergi ziyaı cezalı gelir vergisi ile aynı yıl için haksız iade edilen gelir vergisinin geri alınması amacıyla re’sen salınan bir kat vergi ziyaı cezalı gelir vergisinin kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davacının fatura düzenlediği …Konut Yapı Kooperatifine ait defter ve belgeler incelenmeden, kooperatif tarafından davacıya haricen yapılan bir ödeme bulunup bulunmadığı ve söz konusu faturanın kooperatif defterlerine ne şekilde yansıtıldığı hususları araştırılmadan, yalnızca kooperatif tarafından verilen muhtasar beyannamelerden hareketle değerlendirme yapıldığı, davacı adına kayıtlı olmayan taşınmazın yapım işinin davacı tarafından üstlenilmesinin ve söz konusu satış işlemlerinin vekaleten bizzat davacı tarafından yürütülmesinin, bu satışın gerçekte davacıya ait olduğunu ortaya koymaya yeterli olmadığından, eksik inceleme ve varsayıma dayanan tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle cezalı vergi kaldırılmıştır.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:
İstinaf başvurusunun, usul ve hukuka uygun olduğu sonucuna varılan Vergi Mahkemesi kararının; tarhiyatın, taşınmaz satışından kaynaklanan kısmına ilişkin hüküm fıkrasının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafından, S.S. …Konut Yapı Kooperatifinin kendisine ödediği tutarın içinde aralarındaki anlaşma gereğince katma değer vergisinin de dahil olduğu, bu nedenle tahsil ettiği tutar için teslim ve hizmet bedeli ile katma değer vergisini ayrıştırarak fatura düzenlediği, farklılığın bu durumdan kaynaklandığı iddiasıyla açılan davada, Kardem Konut Yapı Kooperatifi’ne ait defter kayıtlarından, davacıya ödenen tutarın brüt ödeme tutarı olduğu, kooperatif tarafından sorumlu sıfatıyla brüt ödeme tutarı üzerinden gelir vergisi tevkifatı hesaplanarak ödemede bulunulduğu, bu tutara katma değer vergisinin dahil olmadığı anlaşıldığından, net 3.120,396,46 TL hasılatı karşılığında, 2.726.154,55 TL fatura düzenlendiği sabit olduğundan tarhiyatın, S.S. …Konut Yapı Kooperatifine düzenlenen faturadan kaynaklanan kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle Vergi Mahkemesi kararının belirtilen hüküm fıkrası kaldırıldıktan sonra bu yönden dava reddedilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, S.S. …Konut Yapı Kooperatifine düzenlediği fatura tutarının brüt yani katma değer vergisi dahil tutar olduğu, kooperatifin katma değer vergisi hariç tutar üzerinden stopaj kesintisi yapması gerekirken hatalı bir şekilde katma değer vergisi dahil tutar üzerinden yaparak muhtasar beyannamesine bu şekilde yansıtmasının kendisinin kayıt dışı hasılat elde ettiği anlamına gelmeyeceği ileri sürülerek kararın aleyhe olan hüküm fıkrasının bozulması istenilmektedir.
Davalı idare tarafından, davacının eşi üzerinden yaptığı satışın ticari faaliyetiyle ilgili olduğu ileri sürülerek kararın aleyhe olan hüküm fıkrasının bozulması istenilmektedir.
TARAFLARIN SAVUNMALARI : Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ: Davacı temyiz isteminin kabulü, davalı temyiz isteminin ise reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
GİBYBS sisteminden davacı adına muhtasar beyannamesinde stopaj kesintisi beyan eden mükelleflerin sorgulanması sonucu, davacının yıllara yaygın inşaat işini yüklendiği S.S. …Konut Yapı Kooperatifi’nin söz konusu işle ilgili olarak muhtasar beyannamesinde 3.216.902,36-TL gelir (stopaj) vergisi matrahı beyan ettiği, bu tutarın mevzuat gereği katma değer vergisi hariç tutar olması gerektiği ancak davacının kooperatife katma değer vergisi dahil 3.216.902,36-TL (2.726.154,55+490.747,81-TL) olacak şekilde fatura düzenlediğinin davacının yevmiye defteri kaydından anlaşıldığı, bunun sonucunda da katma değer vergisi dahil 579.082,42-TL’yi (490.747,81+88.334,61) kayıt ve beyan dışı bıraktığından ve kayıt dışı gayrimenkul satışı olduğundan bahisle tarhiyat yapıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3. maddesinin (B) bendinde, vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu, vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin yemin hariç her türlü delille ispatlanabileceği, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesinin ispatlama vasıtası olarak kullanılamayacağı, iktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfetinin bunu iddia eden tarafa ait olacağı hükme bağlanmış, aynı Kanun’un 134. maddesinde ise, vergi incelemesinden maksadın ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunun araştırılması, saptanması ve sağlanması olduğu kurala bağlanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 2. maddesinde de gerçek gelirin vergilendirileceği ilkesi öngörülmüştür.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyiz istemlerine konu edilen Vergi Dava Dairesi kararının; tarhiyatın, taşınmaz satışından kaynaklanan kısmına ilişkin hüküm fıkrası aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle Dairemizce de uygun bulunmuştur.
Kooperatifin davacının yaptığı ödemeler üzerinden tevkifatta bulunduğu muhtasar beyannameler ile davacının kooperatife düzenlediği fatura ve bu faturaya ilişkin yevmiye kayıtları haricinde başkaca bir veri dikkate alınmaksızın, kooperatifçe muhtasar beyannamelerde beyan edilen gayrisafi tutarın mevzuat gereği katma değer vergisi dahil tutar olarak kabul edilemeyeceği şeklindeki soyut bir anlatımla gerçek gelirin vergilendirilmesi ilkesine aykırılık teşkil edecek şekilde eksik inceleme ve varsayıma dayalı olarak yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmadığından Vergi Dava Dairesi kararının ilgili hüküm fıkrasının bozulması gerekmiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idare temyiz isteminin reddine,
2. Temyize konu Vergi Dava Dairesi kararının; tarhiyatın, taşınmaz satışından kaynaklanan kısmına ilişkin hüküm fıkrasının ONANMASINA,
3. Davacı temyiz isteminin kabulüne,
4. Kararın; tarhiyatın, S.S. …Konut Yapı Kooperatifine düzenlenen faturadan kaynaklanan kısmına ilişkin hüküm fıkrasının BOZULMASINA, 22/05/2023 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.
(X)-KARŞI OY :
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 3. maddesinin (B) bendinin birinci fıkrasında vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olacağı, aynı bendin ikinci fıkrasında ise gerçek mahiyetin yemin dışındaki her türlü delille ispatlanabileceğine değinildikten sonra iktisadi, ticari ve teknik gereklere uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfetinin bunu iddia eden tarafa ait olacağı kurala bağlanmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükmü uyarınca, davacının, yıllara yaygın inşaat işini yüklendiği S.S. … Konut Yapı Kooperatifinin muhtasar beyannamesinde davacıya ödediğini beyan ettiği 3.216.902,36-TL’nin katma değer vergisi dahil tutar olup olmadığı hususunda davacıdan kanıt olarak ortaya koyabileceği ödeme belgesi gibi ispat vasıtaları varsa istenilerek bunun sonucuna göre karar verilmek üzere Vergi Dava Dairesi kararının, tarhiyatın, S.S. …Konut Yapı Kooperatifine düzenlenen faturadan kaynaklanan kısmına ilişkin hüküm fıkrasının bu gerekçeyle bozulması gerektiği oyuyla Daire Kararına bu yönden katılmıyoruz.