Danıştay 3. Daire Başkanlığı 2020/2825 E. , 2022/5478 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2020/2825
Karar No : 2022/5478
TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) … Vergi Dairesi Müdürlüğü/…
VEKİLİ: Av. …
2- (DAVACI) …
VEKİLLERİ: Av. …-Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurusuna ilişkin …Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına, asıl borçlu …İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi’nden alınamayan 2009 ila 2012 ve 2018 yıllarının muhtelif dönemlerine ait kamu alacağının tahsili amacıyla kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen …tarih ve … ila … takip numaralı ödeme emirlerinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Asıl borçlu şirketin ticaret sicilinden re’sen silindiği hususunun 24/02/2015 tarihli Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği, … ila …takip numaralı ödeme emirleri içeriği amme alacağının beyan üzerine tahakkuk ettiği ve tahsili amacıyla şirket adına tanzim edilen ödeme emirlerinin 21/12/2015 tarihinde ilanen tebliğ edildiği, tüzel kişiliği sona eren şirket hakkında tesis edilen işlemler hukuki sonuç doğurmayacağından bu şekilde yapılan tebliğin zamanaşımını kestiğinden söz edilemeyeceği, değinilen ödeme emirleri içeriği kamu alacağının 2010 ila 2012 yıllarına ait olduğu ve sırasıyla 31/12/2015, 31/12/2016, 31/12/2017 tarihleri itibariyle tahsil zamanaşımı süresinin dolduğu dikkate alındığında, zamanaşımı süresi geçirildikten sonra 03/10/2018 tarihinde davacıya tebliğ edilen söz konusu ödeme emirlerinde hukuka uyarlık görülmediği, 4 takip numaralı ödeme emrinin dayanağının beyan üzerine tahakkuk eden Aralık 2012 dönemine ait gelir (stopaj) vergisinin tahsili amacıyla düzenlenen …tarih ve …, … takip numaralı ödeme emrinin dayanağının ise 2009, 2010 ve 2014 yıllarına ait vergi ziyaı cezalı katma değer vergisi ve özel usulsüzlük cezasından oluşan kamu alacağının tahsili için tanzim edilen …tarih ve …takip numaralı ödeme emirlerinin 01/11/2017 tarihinde davacının ikametgah adresinde tebliği edildiği, …takip numaralı ödeme emrinin dayanağını oluşturan ve 2011 yılına ait özel usulsüzlük cezasının tahsili için tanzim edilen …tarih ve …, … takip numaralı ödeme emiri içeriği Nisan 2018 dönemine ait kamu alacağına ilişkin şirket adına tanzim edilen …tarih ve …takip numaralı ödeme emirlerinin ise 29/12/2018 tarihinde ilanen tebliğ edildiği olayda şirket tüzel kişiliği sona erdikten sonra düzenlenen ödeme emirleri hukuki sonuç doğurmayacağından … ila …takip numaralı ödeme emirleri içeriği kamu alacağının usulune uygun olarak kesinleştiğinden söz edilemeyeceği dolayısıyla tahsili amacıyla davacının kanuni temsilci sıfatıyla takibinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu ödeme emirleri iptal edilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:
Vergi Mahkemesi kararının, dava konusu … ila … takip numaralı ödeme emirlerinin iptaline ilişkin hüküm fıkrasına yöneltilen istinaf başvurusu, değinilen hüküm fıkrasının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle reddedilmiştir.
… takip numaralı ödeme emrinin dayanağını asıl borçlu şirket adına tanzim edilen … tarih ve …ile …tarih ve …takip numaralı ödeme emirlerinin oluşturduğu, 2009 ve 2010 yıllarına ait kamu alacağına ilişkin ihbarnamelerin ilanen tebliğ koşulları oluşmaksızın tebliğ edildiği ve davalı idarece zamanaşımını kesen hukuken geçerli bir sebebin varlığı da ortaya konulamadığından 31/12/2014 ve 31/12/2015 tarihi itibarıyla zamanaşımına uğrayan amme alacağı nedeniyle davacının takibinde hukuka uyarlık görülmediği, … takip numaralı ödeme emri içeriği 2011 yılına ait özel usulsüzlük cezasına ilişkin ihbarnamenin asıl borçlu şirketin tüzel kişiliği sona erdiği tarihten sonra tebliğinin hüküm ifade etmeyeceği, söz konusu kamu alacağının tarh zamanaşımı süresi içerisinde usule uygun olarak tarh ve tahakkuk etmediği sonucuna varıldığından davacı adına düzenlenen bu ödeme emrinde de hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusu reddedilmiştir.
Aralık 2013 dönemine ait gelir (stopaj) vergisi ve fer’ilerinden oluşan kamu alacağının tahsili amacıyla asıl borçlu şirket adına tanzim edilen ödeme emrinin 01/11/2017 tarihinde davacıya tebliği hukuki bir sonuç doğurmamakla birlikte vade tarihi itibarıyla zamanaşımına uğramadığı anlaşılan söz konusu kamu alacağının tahsili için davacı adına düzenlenip 2018 yılı içerisinde tebliğ edilen … takip numaralı ödeme emrinde ve 2018 yılına ait yargı harcına ilişkin olarak düzenlenip davacının ikametgah adresinde annesine tebliğ edilen (2) no’lu ihbarname içeriği kamu alacağının vadesinde ödenmemesi üzerine söz konusu kamu alacağının tahsili amacıyla davacı adına tanzim edilen … takip numaralı ödeme emrinde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle Vergi Mahkemesi kararının, … ve … takip numaralı ödeme emirlerinin iptaline ilişkin hüküm fıkralarına yöneltilen istinaf başvurusu kabul edilerek sözü edilen hüküm fıkraları kaldırıldıktan sonra değinilen ödeme emirleri yönünden dava reddedilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davalı idare tarafından, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un Seri A Sıra 1 Nolu Tahsilat Genel Tebliği’nin VI. Bölümünün Limited Şirketlerin Amme Borçları başlıklı 4. bendinde belirtilen hususlar kapsamında davacı hakkında takibat yapıldığı, şirketten tahsil edilme imkânı bulunmayan kamu alacağının tahsili amacıyla düzenlenen dava konusu ödeme emirlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek kararın aleyhe olan hüküm fıkrasının bozulması istenilmektedir.
Davacı tarafından, asıl borçlu şirketin tüzel kişiliğini sona erdiğinden borçlu kılınamayacağı gibi edim sahibi de olamayacağını kamu alacağının şirket yönünden usulüne uygun olarak kesinleşmediği, ödeme emirleri içeriği kamu alacağının zamanaşımına uğradığı, söz konusu kamu alacağının dayanağının bulunmadığı, defter ve belge ibraz etmeme eylemi nedeniyle şirkete kusur izafe edilemeyeceği gibi söz konusu faturalar içeriği emtianın resmi bina inşaatında kullanıldığı, şirket yetkilisi hakkındaki ceza davası bekletici mesele yapılması yönündeki taleplerinin karşılanmadığı, adına tanzim edilen ödeme emirlerinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek kararın aleyhe olan hüküm fıkrasının bozulması istenilmektedir.
TARAFLARIN SAVUNMALARI : Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ:Temyiz istemlerinin reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacının kanuni temsilcisi olduğu …İnşaat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketinin ticaret sicilinden kaydının silindiği hususunun …tarih ve …sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği, ödeme emirleri içeriği kamu alacağının bir kısmının beyan üzerine tahakkuk ettiği, bir kısmının ise şirket adına yapılan tarhiyatlardan kaynaklandığı, şirket adına düzenlenen ihbarnamelerin 2014 yılında ilanen tebliğ edildiği, ödeme emirlerinin ise şirket tüzel kişiliği sona erdikten sonra tebliğ edilmeye çalışıldığı, asıl borçlu şirketten tahsil edilemeyen kamu alacağının tahsili amacıyla kanuni temsilci sıfatıyla dava konusu ödeme emirlerinin tanzim edildiği anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 10. maddesinin 1. fıkrasında, tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevlerin kanuni temsilcileri tarafından yerine getirileceği öngörülmüş, 2. fıkrasında, yukarıda yazılı olanların bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve bunlara bağlı alacakların kanuni ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı kural altına alınmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyiz istemlerine konu edilen Vergi Dava Dairesi kararının, … ila …, … ve … takip numaralı ödeme emirlerine ilişkin hüküm fıkrası aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle Dairemizce de uygun bulunmuştur.
Bir şirketin borçlu kılınabilmesi ancak tüzel kişilik kazandığı tarih ile bu kişiliğin sona erdiği tarih arasındaki zaman diliminde olanaklıdır. Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre de şirketlerin tüzel kişilikleri ticaret sicilinden silinmesiyle sona erer. Ticaret sicilinden kaydı silinen ve hukuksal varlığı sona eren bir kurumun bu tarihten sonra haklara sahip olması, borçlu kılınması, temsili, yargı yerlerinden hukuksal koruma istemesi mümkün olmayacaktır.
213 sayılı Kanunun yukarıda kuralına yer verilen 10. maddesi uyarınca, kanuni temsilcilerin tüzel kişiliğin borçları nedeniyle takip edilebilmesi için de öncelikle temsilcisi olduğu tüzel kişi adına usulüne uygun tarh ve tahakkuk ederek kesinleşmiş bir kamu alacağının bulunması gerekmektedir.
Olayda, Nisan 2018 dönemine ait kamu alacağının tahsili amacıyla düzenlenen 7 takip numaralı ödeme emrinin dayanağı olan …tarih ve … sayılı (…) no’lu ihbarnamenin asıl borçlu şirketin ticaret sicilinden kaydının silinmesinden sonraki bir tarihten sonra düzenlendiği dikkate alındığında, 24/02/2015 tarihi itibarıyla hukuk aleminden kalkmış olan şirket hakkında idari işlem tesisine ve bu işlemlerin hukuk düzeninde sonuçlar doğurmasına olanak bulunmadığından, dolayısıyla davacının kanuni temsilci olarak takibini gerektiren şartların oluştuğundan bahsedilemeyeceğinden Vergi Dava Dairesince yazılı gerekçeyle söz konusu ödeme emri yönünden davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasının bozulması gerekmiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacı temyiz isteminin kısmen kabulüne,
2. Temyize konu Vergi Dava Dairesi kararının; … takip numaralı ödeme emrine ilişkin hüküm fıkrasının BOZULMASINA,
3. Davacı temyiz isteminin kısmen reddine,
4. Kararın; … takip numaralı ödeme emrine ilişkin hüküm fıkrasının ONANMASINA,
5. Davalı idare temyiz isteminin reddine,
6. Kararın; …ila …, … ve … takip numaralı ödeme emirlerine ilişkin hüküm fıkrasının ONANMASINA,
7. Davacıdan 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (3) sayılı Tarife uyarınca …TL maktu harç alınmasına, 14/12/2022 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.