3. Daire 2007/2790 E. , 2008/501 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No: 2007/2790
Karar No: 2008/501
Temyiz Eden : Vergi Dairesi Müdürlüğü-MANAVGAT
Karşı Taraf : …
Vekili : …
İstemin Özeti : Mülkiyeti hazineye ait … Devlet Hastanesinin bahçesinde bulunan kantin ve çay ocağını işletmek üzere 2.2.2001 tarihinde … Malmüdürlüğünden kiralayan, 1.3.2001 tarihinden itibaren bir şahsa kiraya veren yükümlü kurumun 2002 takvim yılı işlemlerinin incelenmesi sonucu faaliyetiyle ilgili olmayan giderleri kurum kazancının tespitinde indirim konusu yaptığının saptanması nedeniyle adına re’sen salınan vergi ziyaı cezalı kurumlar vergisini; Kurumlar Vergisi Kanununun 1’inci ve 4’üncü maddelerine göre derneklere ait ya da bağlı olan sermaye şirketi ve kooperatif statüsü dışındaki iktisadi işletmelerin kurumlar vergisine tabi tutulabilmesi için bu işletmelerin faaliyetinin sürekli olması ve ticari, sınai ya da zirai nitelik taşıması gerektiği, davacı derneğin defterlerinin incelenmesinden muhasebe ücreti ödemesi dışında elde edilen tüm kazancın sağlık kurumlarının bakım onarım ve idaresi için harcandığının anlaşıldığı, olayda kantin ve çay ocağını kiralayan derneğin kira sözleşmesine göre işletilmek üzere kiraya verme hakkı da bulunduğu, işletmede bizzat hizmet vermeyen ya da emtia satışı yapmayan derneğin faaliyetinin ticari kazanç elde etmek amacıyla yürütülen bir faaliyet olduğundan söz edilemeyeceği gibi kira gelirinin sağlık kurumlarının bakım, onarım ve idamesini sağlamak amacıyla harcandığı, organizasyonun bu haliyle iktisadi işletme olarak nitelendirilemeyeceği, bu nedenle davacı dernek adına kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilmesinin ve tarhiyat yapılmasının hukuka uygun görülmediği gerekçesiyle kaldıran … Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının; kiraladığı çay ocağı ve kantini … tarihinden … tarihine kadar … adlı şahsa kiraya veren davacı kurumun faaliyetinin ticari faaliyet olduğu ve kazancının ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilmesi gerektiği, faaliyetle ilgisi bulunmayan giderlerin kurum kazancından indirilmesinin mümkün olmadığı ileri sürülerek bozulması istenmiştir.
Savunmanın Özeti : Ticari bir faaliyetin söz konusu olmadığı, kira gelirinin dernek tüzüğüne göre Manavgat Devlet Hastanesinin gereksinimlerini karşılamakta kullanıldığı ileri sürülerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Kurumlar vergisi mükellefi olduğunda tartışma bulunmayan davacı kurum adına 2002 takvim yılı için yapılan tarhiyata karşı açılan davada mükellefiyet koşullarının oluşup oluşmadığı yönünden yapılan inceleme sonucu verilen karar hukuka uygun düşmediğinden, tarh matrahının hukuka uygunluğu yönünden yapılacak inceleme sonucu yeniden karar verilmek üzere kararın bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
Savcı : …
Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49’uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Üçüncü Dairesince işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Davacı kurumun kiraladığı kantin ve çay ocağını bir başka şahsa kiraya vermesi nedeniyle elde edilen kazancın noksan beyan edilmesi sonucu 2002 takvim yılı için adına re’sen salınan vergi ziyaı cezalı kurumlar vergisini, davacı derneğin ticari nitelik taşımayan kiralama faaliyetinden ötürü adına mükellefiyet tesis edilmesinin ve tarhiyat yapılmasının hukuka uygun görülmediği gerekçesiyle kaldıran vergi mahkemesi kararı temyiz edilmiştir.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1’inci maddesinde dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmelerin kazançlarının kurumlar vergisine tabi olduğu kurala bağlanmıştır. İncelenen dosyadan, sağlık kurumları yaptırmak ve fiziki koşullarını iyileştirmek amacıyla kurulan davacı derneğin mülkiyeti hazineye ait … Devlet Hastanesinin bahçesinde bulunan kantin ve çay ocağını işletmek üzere 2.2.2001 tarihinde … Malmüdürlüğünden üç yıl için kiraladığı, kira sözleşmesinin 4.10.2004 tarihinde yenilendiği ve 10.10.2005 tarihinde Malmüdürlüğünce sözleşmenin feshedilmesi üzerine kiralama ilişkisinin sona erdiği, davacı tarafından yapılan ihale sonucu 1.3.2001 tarihi itibarıyla kantin ve çay ocağının … adlı şahsa kiralandığı ve kiralamanın 31.1.2004 tarihine kadar sürdüğü anlaşılmaktadır.
Kurumlar Vergisi Kanununun 6’ncı maddesinde kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettiği safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiş, Gelir Vergisi Kanununun 70’inci maddesinde gayrimenkullerin sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu öngörüldükten sonra bunların ticari bir işletmeye dahil bulunması halinde iratlarının ticari kazancın tespitine yönelik hükümlere göre hesaplanacağı düzenlenmiştir.
Davacı derneğin kuruluş amacı ne olursa olsun, kazanç elde etmek amacıyla kiraladığı kantin ve çay ocağı işletmesi, iktisadi işletme olup, işletmeciliğin bizzat dernek tarafından yapılmayıp, faaliyetten elde edilen kazancın sadece kiralanan kantin ve çay ocağının kiraya verilmesinden elde edilen kazançtan ibaret olması ya da derneğin tüzüğünde yazılı amaçlara uygun olarak sarf edilmesi işletmenin ve faaliyetin niteliğini değiştirmeyeceğinden, dernek tarafından kiralama yoluyla işletmesine dahil edilen kantin ve çay ocağının başkasına kiraya verilmesinden elde edilen kazancın ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilmesi gerekmektedir.
Vergi mahkemesince, kantin ve çay ocağı kiralayıp, kiraya vererek yürüttüğü ticari faaliyetten ötürü davalı idarenin “…” numaralı kurumlar vergisi mükellefi olan, 2001 yılından 2005 yılına kadar onaysız defter tutan, gelir ve giderlerini bu defterlerde izleyen ve kurumlar vergisi, geçici vergi ve katma değer vergisi beyannamelerini verdiğinde tartışma bulunmayan davacı kurum adına 2002 takvim yılı kazancını noksan beyan etmesi nedeniyle yapılan tarhiyata karşı açılan davada; kurumlar vergisi mükellefiyetinin yasal olup olmadığı yönünden inceleme yapılarak, faaliyetin ticari nitelik taşımadığı, mükellefiyetin ve tarhiyatın yasaya uygun bulunmadığı sonucuna varılarak hüküm kurulması hukuka uygun düşmediğinden, onaysız defter tutması nedeniyle dönem kazancının re’sen takdir edilmesinde yasaya aykırılık bulunmayan yükümlü kurum adına yapılan tarhiyata esas alınan matrahın hukuka uygunluğu yönünden yapılacak inceleme sonucu yeniden karar verilmek üzere temyize konu kararın bozulması gerekmiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüyle … Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, 492 sayılı Harçlar Kanununun 13’üncü maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine 21.2.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.