3. Daire 1997/4547 E. , 1999/1130 K.
Daire : ÜÇÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1999
Karar No : 1130
Esas Yılı : 1997
Esas No : 4547
Karar Tarihi : 23/03/999
GELİR VERGİSİ TARHİYATINA KARŞI AÇILAN DAVANIN SÜRE AŞIMI YÖNÜNDEN REDDEDİLMESİ TARHİYATTA VERGİ HATASI BULUNMADIĞI ANLAMINA GELMEYECEĞİ, TARHİYATTA VERGİ HATASI BULUNUP BULUNMADIĞI ARAŞTIRILMADAN, DÜZELTME ŞİKAYET BAŞVURUSUNUN REDDİNE İLİŞKİN İŞLEME KARŞI AÇILAN DAVANIN REDDİ YOLUNDA VERİLEN KARARDA HUKUKA UYGUNLUK BULUNMADIĞI HK.
Davacı adına vergi inceleme raporuna dayanılarak 1992 takvim yılı için salınan kaçakçılık cezalı gelir vergisi ve fon payına karşı Maliye Bakanlığına yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine ilişkin işleme karşı açılan davayı; dosyanın incelenmesinden, davacının … ile ortak olarak yaptığı toptan tekstil ticaretine ilişkin hesaplarının incelenmesi sonucu düzenlenen rapora dayanılarak davacı adına salınan kaçakçılık cezalı gelir vergisi ve fon payına karşı Mahkemelerinde açılan davanın süreaşımı nedeniyle reddedildiği, aynı vergi ve cezaların tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle açılan davanın da sözkonusu alacakların kesinleştiği gerekçesiyle reddedildiği, bu kez davacının ortağı … adına aynı inceleme raporuna dayanılarak yapılan cezalı tarhiyata karşı açılan davada, Mahkemelerince matrahın azaltıldığı, davanın kısmen kabulüne karar verildiğinden bahisle düzeltme isteminde bulunulduğu, bu istemin Vergi Dairesi Müdürlüğünce reddi üzerine de şikayet yoluyla Maliye Bakanlığına başvurulduğu ve Maliye Bakanlığı’nın red işleminin dava konusu yapıldığının anlaşıldığı, davacı, ortaklığın … tarihinde işini terk ettikten sonra vergi dairesine 6 cilt faturanın eksik teslim edilmesinden kaynaklanan ve yapılan inceleme sonucunda bu faturaların 1992 yılında komisyon karşılığında kullanıldığı kanaatine varılarak takdir edilen matrah üzerinden davacı adına yapılan cezalı tarhiyat ile ilgili uyuşmazlık hukuksal nitelik taşıdığından 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 117. ve 118. maddeleri kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle reddeden … Vergi Mahkemesinin … günlü ve … sayılı kararının; kararda hukuksal nitelikle ne kastedildiğinin belli olmadığı, 18 fatura üzerinden hesaplanması gereken bir matrahın 300 fatura üzerinden hesaplanmasının matrahta hata olduğu, … ile ilgili davada hukuki yorum yapılmadığı, hesaplamadaki maddi hatanın giderilmesine karar verildiği ileri sürülerek bozulması istemidir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 116. maddesinde vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması vergi hatası olarak tanımlanmış, aynı Kanunun 117. maddesinde matrah hataları, vergi miktarında hatalar ve verginin mükerrer olması, “hesap hataları” olarak, 118. maddesinde de, mükellefin şahsında hata, mükellefiyette hata, mevzuda hata ve vergilendirme ve muafiyet döneminde hata “vergilendirme hataları” olarak ifade edilmiştir.
Öte yandan, yine aynı Kanunun 124. maddesinde; vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri, düzeltmenin şümulü başlıklı 125. maddesinde de, vergi mahkemesi, bölge idare mahkemesi ve Danıştaydan geçmiş olan muamelelerde vergi hataları bulunduğu takdirde, bu hatalar, yargı kararları kesinleşmiş olsa bile, evvelki maddelerde yazılı usul dairesinde düzeltileceği, şu kadar ki, düzeltmenin yapılabilmesi için hatalar hakkında anılan yargı mercileri tarafından bir karar verilmemiş olmasının şart olduğu hükme bağlanmıştır.
Olayda davacı, … ile adi ortaklık şeklinde faaliyette bulunurken …’da ortaklığın sona erdiği, ortaklığa ait 6 cilt faturanın vergi dairesine teslim edilmediği, daha sonra bu faturalardan 4 adedinin 1992 takvim yılında komisyon karşılığı düzenlendiğinin tespit edildiği, diğerlerinin de komisyon karşılığı düznlendiği kabul edilerek ortaklık adına … lira beyan dışı bırakılmış komisyon geliri hesaplandığı, 1/2 hisseleri oranında ortaklar adına … lira matrah farkı üzerinden kaçakçılık cezalı tarhiyat yapıldığı, davacı adına yapılan cezalı tarhiyata karşı açılan davanın incelenmeksizin süreaşımından reddedildiği, ödeme emrine karşı açılan davanın da, amme alacağının kesinleştiği, hukuki ihtilafların bu safhada incelenemeyeceği gerekçesiyle reddedildiği, diğer ortak adına yapılan cezalı tarhiyata karşı süresinde dava açıldığı, ibraz edilen belgelerin incelenmesi sonucu, adi ortaklığın faaliyeti sona erdiği halde vergi dairesine imha edilmek üzere ibraz edilmeyen 6 fatura cildinden toplam 18 adet fatura asıl ve alt nüshalarının koparıldığının, kalanların ise kullanılmadığının ve boş olduğunun görüldüğü ve toplam 18 adet faturanın komisyon karşılığı sahte fatura olarak düzenlendiği kabul edilerek matrah farkının … liraya tadil edildiği, bu kararın … Dairesinin … günlü ve … sayılı kararı ile onandığı anlaşılmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun düzeltme hükümleri uyarınca düzeltme ve şikayet yoluna başvurulabilmesi için ortada açık bir vergi hatası bulunması, hatalar hakkında anılan yargı mercileri tarafından bir karar verilmemiş olması gerekmektedir.
Mahkeme tarafından; gelir vergisi tarhiyatına karşı açılan davanın Kanun yolları tüketilerek kesinleştiği, dolayısıyla tarhiyatta vergi hatası bulunduğu iddiasına konu edilemiyeceği belirtilmekte ise de, aynı nedene dayanılarak diğer ortak adına yapılan tarhiyatın, faturaların 282 tanesinin boş olduğunun görülmesi üzerine tadil edilen matrah farkı üzerinden onandığı anlaşıldığından, davacı tarafından açılan davanın süreaşımı yönünden reddedilmesi tarhiyatta vergi hatası olmadığı anlamına gelmeyeceği cihetle, tarhiyatta vergi hatası bulunup bulunmadığı araştırılmadan davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararında yasal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile … Vergi Mahkemesinin … günlü ve … sayılı kararının bozulmasına, karar verildi.