3. Daire 1994/509 E. , 1995/599 K.
Daire : ÜÇÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 599
Esas Yılı : 1994
Esas No : 509
Karar Tarihi : 21/02/995
KAYITLARA GÖRE BELİRLENEN GÜNLÜK ORTALAMA HASILATLAR İLE, ÇEŞİTLİ TARİHLERDE SAPTANAN GÜNLÜK HASILATLARDAN HAREKETLE, BEYAN DIŞI KALDIĞI SAPTANAN MATRAH FARKI ÜZERİNDEN RE’SEN TARHİYAT YAPILABİLECEĞİ HK.
Lokanta işletmeciliği ile uğraşan yükümlünün 1991 yılına ilişkin işlemlerinin incelenmesi sonucu düzenlenen inceleme raporuna istisnadan adına salınan gelir vergisi, geçici vergi ile kesilen kaçakçılık ve özel usulsüzlük cezalarına karşı açılan davayı; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30/1.maddesinde re’sen vergi tarhı, vergi matrahının kısmen veya tamamen defter kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tesbitine imkan olmayan hallerde uygulanacak tarh işlemi olarak tarif edildiğine göre, kendisi gelir vergisine özgü bir oto kontrol müessesesi ve kanuni ölçü olan asgari gayrisafihasılat esasının takdir nedeni olarak kabul edilemeyeceği, takdir edilen matrahın tamamının hasılat tesbitinden elde edilen verilere göre hesaplandığı, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 111/2.maddesine göre, işyerinde yıl içinde yapılan hasılat tesbitleri asgari gayrisafi hasılat esasına göre ikmalen tarh edilecek gelir vergisine esas alınabileceğinden ve dava konusu olayda dönem matrahının re’sen takdirini gerektiren başka bir yasal neden gösterilmediğinden yapılan tarhiyatta yasal isabet bulunmadığı gerekçesiyle kabul ederek tarhiyatı terkin eden … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının bozulması istemidir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 2791 sayılı kanunla değişik 30.maddesinin birinci bendinde; re’sen vergi tarhı, matrahın tamamen veya kısmen defter kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tesbitine imkan bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdi edilen veya vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh edilmesi şeklinde tanımlanmış ve inceleme raporunda bu maddeye göre belirlenen matrah veya matrah farkının resen takdir olunmuş sayılacağı belirtildikten sonra aynı maddenin 4. fıkrasında da, defter kayıtları ve bunlarla ilgili belgelerin vergi matrahının doğru ve kesin olarak tesbitine imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ihticaca salih bulunmaması durumunda, dönem matrahının re’sen takdir olunacağı hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; inceleme elemanınca yıl içinde 10.5.1991, 3.7.1991, 11.7.1991, 8.8.1991, 27.8.1991, 6.11.1991 tarihlerinde günlük hasılat tesbitleri yapıldığı, ve bu tesbitler de yeterli görülmeyerek yükümlü ile birlikte defter kayıtlarına intikal ettirilen Ocak-Mart-Haziran-Eylül ve Ekim aylarına ait hasılatların günlük ortalamasının hesaplandığı, kayıtlardan saptanan günlük hasılat ortalaması ile yıl içinde yapılan tesbitler sonucu belirlenen günlük hasılatların toplanması suretiyle günlük ortalama hasılatın belirlendiği, bu şekilde belirlenen günlük ortalama hasılatın yıl çinde çalışılan gün sayısı ile çarpımı sonucu belirlenen yıllık hasılat toplamına nazaran, yükümlü kayıtlarında gösterilen hasılat daha düşük olduğundan, bu durum resen tarh sebebi kabul edilerek, inceleme elemanınca takdir edilen matrah farkı üzerinden re’sen tarhiyat yapıltığı anlaşılmaktadır.
Davacının imzaladığı tutanakla saptanan Ocak, Mart, Haziran, Eylül, Ekim aylarına ait günlük ortalama hasılat miktarı ile, inceleme elemanınca muhtelif tarihlerde davacı nezdinde saptanan günlük hasılat tutarları toplanmak suretiyle belirlenen ortalama günlük hasılat miktarının, ilgili yılda çalışılan 327 günle çarpımı sonucu belirlenen yıllık hasılat tutarına nazaran, davacının kayıtlarında gösterilen toplam hasılat tutarı daha az olduğundan, bu durum davacının bir kısım hasılatını kayıt dışı bıraktığını ve defter ve belgelerinin ihticaca salih olmadığını göstermektedir. Defter ve belgelerin ihticaca salih olmaması yukarıda açıklanan yasa maddesi uyarınca re’sen tarh sebebi olduğundan; davacının kayıtlarına göre belirlenen günlük ortalama hasılatlar ile, çeşitli tarihlerde saptanan günlük hasılatlardan hareketle, beyan dışı kaldığı saptanan matrah farkı üzerinden re’sen yapılan cezalı tarhiyatta yasaya aykırılık bulunmadığından, cezalı tarhiyatı kaldıran vergi mahkemesi kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabu ile Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi.