3. Daire 1994/2991 E. , 1995/848 K.
Daire : ÜÇÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 848
Esas Yılı : 1994
Esas No : 2991
Karar Tarihi : 16/03/995
ORTAKLIKTAN ÇEKİLDİĞİ DEĞERLE ŞAHSİ İŞLETMESİNE GİRİŞ KAYDI YAPILAN EMTİANIN, EMSAL BEDELİ İLE DEĞERLENMESİ GEREKTİĞİ HK.
Kuyumculukla uğraşan yükümlünün 1/2 hisse ile ortağı bulunduğu adi ortaklık hesaplarının incelenmesi sonucunda düzenlenen inceleme raporuna dayanılarak belirlenen matrah farkı üzerinden adına salınan gelir vergisi ve geçici vergi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; ara kararı ile getirtilen ortaklığın ve yükümlünün defter ve bel gelerinin incelenmesinden, yükümlünün 30.9.1991 tarihinde maliyet bedeli üzerinden düzenlenen fatura ile hissesi oranında işletmeden çektiği altınları kendisinde muhafaza ederek aynı değer üzerinden şahsi işletmesine yeniden satılmak amacıyla giriş kaydettiğinin anlaşıldığı, dola yısıyla, ortaklığa son verilmesi nedeniyle yükümlünün hissesine düşen emtianın açılacak şahsi işletmesinde yeniden satışa sunulmak üzere maliyet bedeli ile çekilmesinin, sözü edilen emtianın ortaklıkça satışı olarak değerlendirilemeyeceğinden, emsaline nazaran düşük bedelle değerlendirildiğinin kabulü ile ortalama satış fiyatı üzerinden saptanan matraha göre yapılan tarhiyatta yasal isabet görülmediği gerekçesiyle kabul ederek tarhiyatı kaldıran … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının; işletmede bulunan emtiaların işletmeden çekilmeleri halinde emsal bedelle değerlenmesi gerektiği ileri sürülerek bozulması istemidir.
Uyuşmazlık, işletmeden çekilen emtianın maliyet bedeli ile mi yoksa emsal bedel ile mi değerleneceğine ilişkin bulunmaktadır. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 38.maddesiyle bilanço esasına göre ticari kazancın, teşebbüsteki özsermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki olumlu fark olduğu, bu dönem zarfında sahip veya sahiplerince işletmeden çekilen değerlerin bu farka ekleneceği, bu suretle yapılan tesbit sırasında Vergi Usul Kanununun değerlemeye ilişkin hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41.maddesi hükümlerine uyulacağı kurala bağlanmıştır. Aynı Kanunun 41.maddesinin 1.bendinde ise, teşebbüs sahibi ile eşinin ve çocuklarının işletmeden çektikleri paralar veya aynen aldıkları sair değerlerin gider olarak indirilemeyeceği, aynen alınan bu değerlerin emsal bedeli ile değerlenerek teşebbüs sahibinin çektiklerine ilave olunacağı belirtilmiştir.
Anılan Kanun maddesiyle teşebbüs sahibinin ticari ve özel mal varlıkları arasında ayırım yapılmış, alım-satımı yapılan ve gayrisafi kazancın oluşumunu etkileyen kıymetlerin işletmenin sahibi veya aile fertlerinin gereksinmelerine tahsisi halinde bu durumun işletme bünyesinden yapılan normal satışlar gibi işleme tabi tutulması öngörülmüştür. Herne kadar Mahkemece, ortaklıktan çekilen emtiayı çekilen değer üzerinden yükümlünün şahsi işletmesine yeniden satılmak amacıyla giriş kaydetmiş olması nedeniyle, bu malların işletmeden çekilmiş sayılmasını gerektirmeyeceğine karar verilmiş ise de; ortaklığın şahıs işletmesine dönüşmesinde, ortaklık mamelekinde bulunan mallar şahıslar üzerine geçtiğinden ve yukarıda açıklanan kanun hükmü gereğince bu mallar işletmeden çekilmiş sayılacağından, emsal bedeli ile değerlenmesinde kanuna aykırılık bulunmadığı cihetle, aksine verilen Vergi Mahkemesi kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesinin … sayılı kararının bozulmasına karar verildi.