3. Daire         1992/1503 E.  ,  1993/1136 K.
Daire : ÜÇÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1993
Karar No : 1136
Esas Yılı : 1991
Esas No : 1503
Karar Tarihi : 10/03/993

İŞLETMENİN KENDİ ÖZKAYNAKLARINDAN YAPILMAYAN PERSONEL HARCAMALARININ SAFİ KAZANCIN TESBİTİNDE GİDER OLARAK DİKKATE ALINAMIYACAĞI HK.

Davacı Belediyeye ait tanzim satış işletmesinin 1987 takvim yılı kurumlar vergisi beyannamesini kanuni süresinde vermemesi nedeniyle adına takdir komisyonu kararına dayanılarak bilanço ve kar-zarar cetvelinde belirlenen 92.832.360.-liranın dönem matrahı olarak re’sen takdiri sonucunda salınan kurumlar vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; Mahkemelerine ibraz edilen işletmeye ait personel, aydınlaşta, nakliye giderlerine ilişkin belgelerin incelenmesinde, kurum safi kazancının tesbitinde indirilmesi gereken ve bilançosunda yer almayan personel giderlerinin ….-lira olduğu, bu giderlerin dikkate alınması suretiyle kurumlar vergisi matrahının ….-lira olarak kabulünün vergide adaleti sağlamak amacıyla uygun görüldüğü, diğer taraftan, Tanzim Satış Müdürlüklerinin 1580 sayılı Kanun uyarınca hakla ucuz ihtiyaç maddeleri sağlayan ve kar amacı taşımayan kuruluşlar olması karşısında kesilen kaçakçılık cezasının kusur cezasına çevrilmesi gerektiği gerekçesiyle kısmen kabul ederek tarhiyatı ….-lira matraha göre tadilen tasdik eden kesilen kaçakçılık cezasını kusur cezasına dönüştüren Vergi Mahkemesi kararının bozulması istemleridir.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 13.maddesinin 2362 sayılı Kanun un 9.maddesiyle değişik 2.fıkrasında, safi kurum kazancının tesbitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkında hükümlerin uygulanacağı öngörülmüş olup, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40.maddesinde, ticari kazancın tesbitinde hasılattan indirilmesi kabul edilen gider nev’ilerinden ilki kazancın elde edilmesi ve idamesi için yapılan genel giderlerdir. Personele yapılan ücret ödemeleri, nakliye kira ve aydınlatma giderlerini anılan Kanun maddesi kapsamında genel gider olduğu açıktır. Ancak bu giderlerin hasılattan düşülmesi için yapılan giderle kazancın elde edilesi ve idamesi arasında doğrudan ve açık illiyet ilişkisinin bulunması gerekir. Bu giderlerle işletme arasında illiyet bağının bulunması her şeydön önce bu giderlerin işletmenin varlığından yapılmış olmasını gerektirmektedir.
Olayda; Belediyenin kadrolu işçi veya memurlarının bir kısmının Tanzim Satış Müdürlüğünde görevlendirildiği, bunların ücret, maaş, tazminat gibi her türlü özlük haklarının Belediye Bütçesinden karşılandığı, bina ve tesislerinin Belediye ayniyatına dahil olduğu, işletmenin varlığından karşılanmadığı anlaşılmış olup, esasen bu husus taraflar arasında çekişmeye konu edilmemiştir.
Bu durumda, iktisadi işletmenin varlığından karşılanmayan genel giderlerle işletme arasında yukarıda anılan Kanun maddesinde aranılan anlamda doğrudan ve açık bir illiyet bağınan söz edilemiyeceğinden ücret giderinin bu niteliği gözardı edilerek ….- liranın matrahtan düşülmesinin kabulü yolunda verilen Mahkeme kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davalı Vergi Dairesi Müdürlüğü temyiz isteminin kısmen kabulüne, … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının vergi aslına ilişkin hüküm fıkrasının bozulmasına, cezaya ilişkin Mahkeme kararı yerinde bulunduğundan, bu hususa yönelik taraflar temyiz istemlerinin reddine karar verildi.