Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2022/4000 E.  ,  2023/987 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/4000
Karar No : 2023/987

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; İzmir ili, Karşıyaka ilçesi, … Sokak, No:… adresinde bulunan davacıya ait işyerinin ekmek-pasta-börek-simit imalatı faaliyet konulu … günlü, … sayılı 3. sınıf gayri sıhhi müessese sınıfındaki işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesine ilişkin Karşıyaka Belediye Başkanlığının … günlü, … sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : Danıştay Onuncu Dairesi’nin 26/12/2019 günlü, E:2016/8160, K:2019/11027 sayılı bozma kararına uyularak verilen … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; 2577 sayılı Kanun’un 31. maddesinin keşif ve bilirkişi konusunda atıfta bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 282. maddesindeki hakimin, bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendirir yolundaki hüküm uyarınca dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporunda yer verilen tespitlerin birlikte değerlendirilmesinden; Mahkememizce mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen kök bilirkişi raporu ve ek bilirkişi raporundan, dava konusu taşınmazda ruhsat ve eki mimari projesine aykırılıklar bulunduğu ve bu aykırılıkların bir kısmının yıkılmak suretiyle giderilebileceği, bir kısmının yıkılması halinde yapının taşıyıcı sistemine etki edebileceği anlaşılmakla birlikte, uyuşmazlık konusu taşınmaza ilişkin olarak davacı tarafından alınan … günlü, … belge, … başvuru numaralı ve … günlü, … belge, … başvuru numaralı yapı kayıt belgelerinin, İzmir Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünce de henüz iptal edilmediği dikkate alındığında, davaya konu işyerine ait 3. sınıf gayri sıhhi müessese ruhsatının imar mevzuatına aykırılık sebebiyle iptalinde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; Mahkeme kararında iptale gerekçe gösterilen yapı kayıt belgelerinin dava konusu imara aykırılıkların tamamını karşılayıp karşılamadığına dair hiçbir tespit yapılmadığı; bu durumda ortada açıkça bir eksik inceleme söz konusu olduğundan verilen kararın usulen hatalı olduğu; söz konusu işyeri ruhsatının iptal edilmesine ilişkin işlemin 08/04/2013 tarihinde gerçekleştirildiği; davacı tarafın ise yapı kayıt belgelerini 30/04/2019 ve 07/09/2019 tarihlerinde aldığı, dolayısıyla dava konusu işlemin yapı kayıt belgelerinin verilmesinden 6 yıl önce yapıldığı; başka bir anlatımla Mahkemece davaya konu edilen işlemden 6 yıl sonra düzenlenen belge esas alınarak iptal kararı verildiği; öte yandan; Mahkemenin iptal kararına gerekçe gösterdiği yapı kayıt belgelerinin imara aykırılıkları gidermediği; sadece bu imara aykırılıklar sebebiyle oluşabilecek idari ve cezai yaptırımın önüne geçtiği, yani imara aykırı yapıyı hukuka uygun hale getirmediği; davacının yapı kayıt belgesi almasının idari işlemin hukuka uygun olduğu gerçeğini ortadan kaldırmadığı; dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden; İzmir ili, Karşıyaka ilçesi, … Sokak, No:… adresinde davacı tarafından işletilen 3. sınıf GSM ruhsatına sahip unlu mamul üretimi işiyle iştigal eden işyeri ile ilgili … Sendikasının … günlü, … sayılı yazısı ile yapılan şikayet bildirimi üzerine işyerinde yapılan denetimde; ruhsata aykırı olarak işyerinin bodrum katında … Sokak cephesindeki bahçeye yaklaşık 4.40×6.80 metre ebadında üzeri asma tavan ile kapatılarak kullanıma dahil edildiğinin, arka cepheye ilave kolonlar yapılarak duvar örüldüğünün, 1 kat ilave yapılmış halde tespit edilmesine rağmen inşaata devam edilerek, arka cephede kolonların bulunduğu otopark olarak görülen kısmın yaklaşık 45 m² ebadında zemin kat + 1. kat yapıldığının, ön bahçede otopark olarak görülen kısmın yaklaşık 6.50×10.00 m ebadında 4.50 yüksekliğinde tek katlı betonarme yapı yapılarak kullanıma katıldığının, bodrum kat, zemin kat ve 1. katta dahili tadilat yapıldığının ve işyeri olarak kullanılır halde olduğunun … günlü, … sayılı ve … günlü, … sayılı yapı tatil zapıtları ile tespit edildiği, tespit edilen aykırılıkların 15 gün içinde giderilmesi, aksi takdirde ruhsatın iptal edileceği hususunun … günlü, … sayılı yazı ile ihtar edildiği, 26/03/2013 tarihinde yapılan denetimde ruhsata aykırılığın giderilmediğinin tespit edilmesi üzerine tesis edilen … günlü, … sayılı işlemle davacıya ait … günlü, … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin, 13. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında, ”İşyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesinden sonra yapılacak denetimlerde mevzuata uygun olmayan unsurların ve noksanlıkların tespiti halinde, işyerine bu noksanlık ve hatalarını gidermesi için bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilir.Verilen süre içinde tespit edilen noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde, ruhsat iptal edilerek işyeri kapatılır.Ayrıca ilgililerin yalan, yanlış ve yanıltıcı beyanı varsa haklarında kanunî işlem yapılır.”, 23. maddesinde, ”İkinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müessese açmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler; işin özelliğine göre bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen kriterlere uygun olarak işyerini düzenledikten sonra bu Yönetmeliğin eki Örnek 2’de yer alan başvuru formunu doldurarak yetkili idareye ibraz eder.Yetkili idareler, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler için yapılacak beyan ve incelemelerde; insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemeleri esas alır.Başvurunun öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı beş gün içinde düzenlenerek ilgiliye verilir. İlgili, bu belgeye dayanarak işyeri açabilir.Beyana göre tanzim edilen ruhsat müktesep hak doğurmaz.İkinci ve üçüncü sınıf işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerleri, yetkili idare tarafından bir ay içinde kontrol edilir. Bu süre içinde kontrol edilmemesi halinde, ilgili, çalışma ruhsatı almış sayılır ve kontrol görevini süresinde yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında yetkili idareler tarafından yasal hükümler uygulanır.Ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, ikinci fıkrada belirtilen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde, işyerine bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilir. Verilen süre içinde noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde verilmiş olan ruhsat, yetkili idare tarafından iptal edilerek işyeri kapatılır ve ilgililer hakkında ruhsat vermeye yetkili idareler tarafından ayrıca yasal işlem yapılır.” düzenlemeleri yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca; işyeri açma ve çalışma ruhsatları verilirken yetkili idarelerce, insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelerin esas alınarak inceleme yapılacağı, ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, söz konusu kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde, işyerine bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verileceği, verilen süre içinde noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde verilmiş olan ruhsatların yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından iptal edileceği açıktır.
Olayda, davacıya ait 3. sınıf gayrı sıhhi müessese ruhsatına sahip işyerinde, mimari projeye aykırı yapı yapıldığının ve bu yerde üretim ve ticari faaliyet yürütüldüğünün tespit edilmesi sonrasında 15 günlük süre verilerek, ruhsata aykırılığın giderilmesi, aksi takdirde işyeri ruhsatının iptal edileceği hususunun davacıya ihtar edildiği, ancak buna rağmen ruhsata aykırılığı giderilmediği sabittir.
Öte yandan; her ne kadar uyuşmazlık konusu yerle ilgili yapı kayıt belgeleri bulunmakta ise de; Mahkeme kararında gerekçe olarak gösterilen yapı kayıt belgelerinin dava konusu imara aykırılıkların tamamını karşılayıp karşılamadığına dair herhangi bir tespit yapılmadığı; ayrıca, söz konusu işyeri ruhsatının iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemin 08/04/2013 tarihinde gerçekleştirildiği; yapı kayıt belgelerinin ise 30/04/2019 ve 07/09/2019 tarihlerinde alındığı; dolayısıyla dava konusu işlemin yapı kayıt belgelerinin verilmesinden çok önce tesis edildiği; diğer bir ifadeyle Mahkeme kararı gerekçesinde davaya konu işlemden altı yıl sonra düzenlenen belgenin dayanak alındığı anlaşılmaktadır. Kaldı ki, bahsi geçen yapı kayıt belgelerinin imara aykırılıkları gidermediği; sadece bu imara aykırılıklar sebebiyle oluşabilecek idari ve cezai yaptırımın önüne geçtiği, yani imara aykırı yapıyı hukuka uygun hale getirmediği de açıktır.
Buna göre, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa’nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.