Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2022/3733 E. , 2023/438 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/3733
Karar No : 2023/438
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …Tic. Ltd. Şti. Müdürü Kasım Kılıç
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Diyarbakır tarihi surlarının 9 numaralı burcunda cafe-restaurant açmak için iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … günlü ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; Danıştay 10. Dairesi’nin 22/11/2026 tarih ve E:2016/11860, K:2016/4097 sayılı bozma kararına uyulmak suretiyle, belediyenin yetkisinde olan işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi talebinin reddi üzerine yetkinin 644 sayılı KHK gereğince Çevre ve Şehircilik Bakanlığına geçtiği düşüncesi ile yapılan işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi istemi üzerine tesis edilen işlemden kaynaklandığı, 644 sayılı KHK’nın 2/h bendine “.. başvuru tarihinden itibaren iki ay içinde yetkili idarece verilmemesi halinde bedeli mukabilinde resen yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatını vermek.” denilmek suretiyle, öncelikle yetkili asıl makam tarafından sürüncemede bırakılarak ruhsat verilmemesi halinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yetkili olacağının belirtildiği, onaya yetkili asıl makam tarafından yapılan başvurunun reddedilmesi halinde davalı Bakanlığın yetkili olacağına ilişkin herhangi bir hükme yer verilmediği, buna göre, yetkili makamca başvurunun reddi durumunda Bakanlığın ruhsat verme hususunda herhangi bir yetkisinin bulunmadığının kabulü gerektiği, uyuşmazlığa konu yere işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi hususunda yetkili belediyeye başvuruda bulunulduğu, bu talebin açıkça reddedildiği, ortada idari yargıda dava konusu edilebilecek icrai, kesin ve yürütülmesi gereken bir işlemin olduğu ve işleme karşı da dava açılarak sonuçlandırıldığı, verilen idare mahkemesi kararının Danıştay denetiminden geçerek temyiz incelemesinde onandığı, karar düzeltme isteminin ise reddedildiği nazara alındığında, “iki ay içinde verilmemesi” şartının gerçekleşmediği sonucuna ulaşıldığı, bu nedenle başvuru tarihinden itibaren iki ay içinde yetkili idarece verilmemesi halinde bedeli mukabilinde resen yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatını verme hususunda yetkili kılınan Bakanlığın bu yetkisini yayımlanan genelge ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne devretmesi karşısında; davacının Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne başvurusu sonucunda ve bu başvuru nedeniyle davalı idarece tesis edilen işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınması için 2013 yılından itibaren Sur Belediyesine pek çok kez başvuru yapıldığı, taleplerin anılan belediye tarafından reddedildiği, ruhsat başvurusu sonuçlandırılamadığından 644 sayılı KHK gereği yetkinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığına geçtiği, dava tarihi itibariyle haklı olan ruhsat talebinin esastan incelenerek sonuçlandırılması gerektiği belirtilerek, mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Diyarbakır tarihi surlarının 9 numaralı burcunda cafe-restaurant açmak için iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle temyizen bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT :
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15. maddesinde; “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları şunlardır: c) Gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri ile ilgili olarak kanunlarda belirtilen izin veya ruhsatı vermek.” hükmüne, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun büyükşehir belediyelerinin görev ve sorumluluklarının sayıldığı 7. maddesinin 1. fıkrasının (j) bendinde; “Gıda ile ilgili olanlar dâhil birinci sınıf gayrisıhhî müesseseleri ruhsatlandırmak ve denetlemek, yiyecek ve içecek maddelerinin tahlillerini yapmak üzere laboratuvarlar kurmak ve işletmek” hükmüne yer verilmiş; aynı Kanun’un 7. maddesinin 3. fıkrasının (c) bendinde; ” c) Sıhhî işyerlerini, 2 nci ve 3 üncü sınıf gayrisıhhî müesseseleri, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek.” hususu ilçe belediyelerinin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 3. maddesinde; “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatını vermeye aşağıdaki merciler yetkilidir: a) Belediye hudutları ve mücavir alan dışında kalan işyerleri ve işletmelere il özel idareleri. b) Belediye hudutları ile mücavir alan içinde kalan tüm işyerleri ve işletmelere belediyeler,” hükmü yer almaktadır.
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in “işyeri açılması” başlıklı 6. maddesinde; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.
İşyeri ruhsatları yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanır; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz.” düzenlemesine, “Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin açılması” başlıklı 32. maddesinin ikinci fıkrasında; “Umuma açık istirahat ve eğlence yerinin açılması ve faaliyette bulunmasına belediye sınırları ve mücavir alan sınırları içinde belediye, bu alanlar dışında il özel idaresi tarafından izin verilir.” düzenlemesine, dokuzuncu fıkrasında ise; “izin almadan açılan umuma açık istirahat ve eğlence yerleri, yetkili idarelerin ilgili birimleri tarafından sebebi bir tutanakla belirlenmek ve mühürlenmek suretiyle re’sen kapatılır.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 2. maddesinin (h) bendinde: “(Ek: 8/8/2011-KHK-648/ 1 md.; Değişik: 23/8/2011-KHK-653/6 md.) Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan veya mülkiyeti Hazineye, kamu kurum veya kuruluşlarına veya gerçek kişilere veyahut özel hukuk tüzel kişilerine ait olan taşınmazlar üzerinde kamu veya özel sektör tarafından gerçekleştirilecek olan yatırımlara ilişkin olarak ilgililerince hazırlandığı veya hazırlatıldığı halde yetkili idarece üç ay içinde onaylanmayan etüt, harita, her tür ve ölçekteki çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planlarını, parselasyon planlarını ve değişikliklerini ilgililerinin valilikten talep etmesi ve valiliğin Bakanlığa teklifte bulunması üzerine bedeli mukabilinde yapmak, yaptırmak ve onaylamak, başvuru tarihinden itibaren iki ay içinde yetkili idarece verilmemesi halinde bedeli mukabilinde resen yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatını vermek.” Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yetkileri arasında sayılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda aktarılan hükümlerden; işyerinin bulunduğu yere ve niteliğine göre işyeri açma ve çalışma ruhsatı verme yetkisinin büyükşehir belediyelerine, büyükşehir bünyesindeki belediyelerle diğer belediyeler ve il özel idarelerine ait olduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu edilen cafe-restaurant faaliyet konulu sıhhi işyeri için işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi konusunda ilçe belediyesinin yetkili olduğu, işbu uyuşmazlığın 644 sayılı KHK’nin 2/h maddesi kapsamında kalmadığı açıktır.
Nitekim, davacı tarafından, işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınması için 2013 yılından itibaren Sur Belediyesine pek çok kez başvuru yapıldığı, taleplerin anılan belediye tarafından reddedildiği, idarenin ret işlemine karşı açılan davada, … İdare Mahkemesinin … tarihli ve E:…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, mahkeme kararının Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi’nin 08/10/2015 tarih ve E:2015/11504, K:2015/3825 sayılı kararı ile onandığı, idarenin karar düzeltme talebinin Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi’nin 27/05/2016 tarih ve E:2016/439, K:2016/4145 sayılı kararıyla reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, sıhhi işyerlerinin ruhsatlandırılmasında 3572 sayılı Yasa uyarınca yetkili idare, ilçe belediyesi olduğundan; kararda 644 sayılı KHK’nin 2/h maddesinde aranan şartın gerçekleşmediği gerekçesine yer verilmesinde hukuki isabet bulunmamıştır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren (15) onbeş gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 15/02/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.