Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2022/3009 E.  ,  2023/231 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/3009
Karar No : 2023/231

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…., K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, … Mahallesi, … Sitesi, … Sokak, No:… adresinde davacı tarafından işletilen büfenin (… büfe) ruhsat alınmadan faaliyet gösterdiğinden bahisle 1608 sayılı Kanunun 1. maddesi uyarınca … TL idari para cezası verilmesine ve büfenin kaldırılması hususunda 10 gün süre verilmesi, bu süreyi takiben kaldırılmadığı veya gerekli ruhsat alınmadığı takdirde büfenin mühürlenerek faaliyetten men’ine ilişkin … Büyükşehir Belediye Encümeninin … günlü, … sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu işyeri ile ilgili olarak … Belediye Başkanlığı’nca düzenlenen … günlü, … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının bulunduğu hususunda bir ihtilaf bulunmadığı, … Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … günlü, … sayılı kararına aykırı olarak (12 metre ve üstündeki yollar ile bu yolların üzerinde bulunan meydan, saha, alanların … Büyükşehir Belediyesi yolları olduğuna ilişkin karar) Ankara Büyükşehir Belediyesince düzenlenen işyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunmadan faaliyet gösterildiğinin tespit edildiğinden bahisle dava konusu işlem tesis edilmiş ise de, Mahkemelerince yapılan üç ara kararlarıyla, davalı idareden, … Büyükşehir Belediye Meclisi’nin ….günlü, …. sayılı kararının iptali istemiyle idare mahkemesinde dava açılıp açılmadığı, açılmış ise hangi Mahkemenin esasına kayden açıldığı hususunu açıklayıcı yöndeki bilgi ve belgeler ile dava konusu büfenin bulunduğu yolun genişliğinin kaç metre olduğunu gösteren tespite ilişkin bilgi ve belgelerin gönderilmesinin istenilmesine karar verilmesine karşın söz konusu hususlara yönelik bir açıklama yapılmadığı ve tespite yönelik bilgi ve belgelerin de gönderilmediği, bu durumda, dava konusu büfenin üzerindeki yolun 12 metre veya üzerinde bulunduğunu gösteren herhangi bir tespite ilişkin belgenin dava dosyasına sunulamaması ve böyle bir bilgi ve belgenin bulunduğuna ilişkin bir beyanda da bulunulmaması karşısında … Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … günlü, … sayılı kararına aykırı bir durumun varlığından bahsedilemeyeceğinden dava konusu para cezası verilmesi ve faaliyetten men’e ilişkin Encümen kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline hükmedilmiş, iş bu kararın davalı idare tarafından temyiz edilmesi üzerine Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesinin 16/03/2016 günlü, E:2015/7336, K:2016/1821 sayılı kararıyla gerekçeli onanmış, davalı idare tarafından karar düzeltme talebinde bulunulması üzerine; Danıştay İkinci Dairesinin 24/05/2021 günlü, E:2021/4247, K:2021/1706 sayılı kararıyla; İdare Mahkemesince davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle usulden bozulmuştur.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: bozma kararına uyulmayarak verilen temyize konu ısrar kararıyla; 1608 sayılı Kanun’un 1’inci maddesi gereğince 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 32’nci maddesi uyarınca verilen idari para cezasıyla birlikte büfenin kaldırılması hususunda 10 gün süre verilmesi, bu süreyi takiben kaldırılmadığı veya gerekli ruhsat alınmadığı takdirde büfenin mühürlenerek faaliyetten men’ine ilişkin kararın iptali istemiyle açılan davanın, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3’üncü maddesi ve aynı Kanun’un 27’nci maddesinin sekizinci fıkrası hükmü bir arada değerlendirildiğinde idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği, nitekim Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümünün …. tarih ve E…., K…. sayılı kararının da bu yönde olduğu gerekçesi eklenmek suretiyle, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki ilk kararda ısrar edilmesine karar verilmiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16/02/2022 günlü, E:2021/3948, K:2022/453 sayılı kararıyla; …İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı ısrar kararı onanmış ve uyuşmazlığın esası hakkında karar verilmek üzere dosyanın Danıştay İkinci Dairesine gönderilmesine karar verilmiş, davalı idarenin karar düzeltme istemi ise , Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 02/06/2022 günlü, E:2022/1140, K:2022/2020 sayılı kararı ile reddedilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra uyuşmazlığın esası hakkında gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından işletilen, Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, … Mahallesi, İdareciler Sitesi, … Sokak, No:… adresindeki … Büfe unvanlı işyerine, Yenimahalle Belediye Başkanlığınca … günlü sıhhi müessese faaliyet konulu işyeri açma ve çalışma ruhsatının düzenlendiği, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı yetkililerince … günü yapılan kontrolde büyükşehirin yetki ve tasarrufu altında bulunan adreste …. Büyükşehir Belediye Başkanlığından herhangi bir ruhsat, izin ve görüş almadan meşrubat büfesi konularak usulsüz bir şekilde faaliyet gösterildiğinin bahisle tespit tutanağı düzenlendiği ve 1608 sayılı Kanunun 1. maddesi uyarınca …TL idari para cezası verilmesine, büfenin kaldırılması için 10 gün süre verilmesine, gerekli ruhsatın alınmaması halinde büfenin mühürlenerek faaliyetten men’ine ve büfenin kaldırılarak emanete alınmasına, masraflarının muhatabından tahsiline ilişkin … Büyükşehir Belediye Encümeninin … günlü, … sayılı kararının alındığı, bu kararın iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
23/07/2004 günlü, 25531 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun (dava konusu işlemin yapıldığı tarihteki haliyle) “Büyükşehir Belediyesinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları” başlıklı 7. madddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde; “Büyükşehir belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerlerine büyükşehir belediyesinin sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek yerlere ruhsat vermek ve denetlemek.”; g) bendinde ” Büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımını sağlamak, kentsel tasarım projelerine uygun olarak bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek” büyükşehir belediyelerinin görev ve sorumlulukları arasında sayılmış, aynı maddenin 2. fıkrasında ise; “…İlçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve yetkileri şunlardır: a) Kanunlarla münhasıran büyükşehir belediyesine verilen görevler ile birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak…. c) Sıhhî işyerlerini, 2 nci ve 3 üncü sınıf gayrisıhhî müesseseleri, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek.” hükmüne, “Belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon” başlıklı 27. maddesinde; “Büyükşehir kapsamındaki belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, büyükşehir belediyesi tarafından sağlanır. Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri veya ilçe belediyelerinin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması durumunda, büyükşehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkilidir.” hükmüne, 28. maddesinde, “Belediye Kanunu ve diğer ilgili Kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümleri ilgisine göre büyükşehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun 3. maddesinde ise; “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatını vermeye aşağıdaki merciler yetkilidir: a) Belediye hudutları ve mücavir alan dışında kalan işyerleri ve işletmelere il özel idareleri. b) Belediye hudutları ile mücavir alan içinde kalan tüm işyerleri ve işletmelere belediyeler, c) Belediye hudutları ve mücavir alan içinde kalan işyeri ve işletmelerden büyükşehir belediyesi olan yerlerde; ca) 2 nci ve 3 üncü sınıf gayrisıhhi müesseseler için büyükşehir belediye başkanlığı, cb) Sıhhi ve sair işletmeler için ise büyükşehir belediyesi içinde kalan diğer belediye başkanlıkları.” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, … Mahallesi, İdareciler Sitesi, … Sok. No:… adresinde davacı tarafından işletilen … Büfe unvanlı işyerinde …. tarihinde yapılan denetimde, … Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … günlü, … sayılı kararına aykırı olarak belediyelerince düzenlenen işyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunmadan faaliyet gösterdiğinin tespit edilerek konunun Encümene sevk edilmesi sonucu, 1608 sayılı Kanunun 1. maddesi uyarınca … TL idari para cezası verilmesine ve büfenin kaldırılması için 10 gün süre tanınarak, bu süreyi takiben kaldırılmadığı veya gerekli ruhsat alınmadığı takdirde büfenin mühürlenerek faaliyetten men’ine ilişkin … Büyükşehir Belediye Encümeni’nin … günlü, … sayılı kararının tesis edildiği, bu kararın iptali istemiyle de bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
23/07/2004 günlü, 25531 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun 7. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde; “büyükşehir belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerlerine büyükşehir belediyesinin sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek yerlere ruhsat vermek ve denetlemek” büyükşehir belediyelerinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayıldığı, ancak anılan hükmün büyükşehir belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerlerine münhasır olduğu, Büyükşehir Belediye Meclisinin … günlü, … sayılı kararıyla büyükşehir belediyesinin sorumluluk alanına alınan 12 metre ve üzeri yollar ile bu yollar üzerinde bulunan meydan, saha ve alanlara ilişkin verilen yetkinin anılan kanunun 7. maddesinin (g) fıkrası uyarınca ” Büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımı ile bu yolların temizliği ve karla mücadele çalışmalarını yürütmek; kentsel tasarım projelerine uygun olarak bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek” ile sınırlı olduğu, ruhsat verme yetkisini kapsamadığı sonucuna ulaşıldığından dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu durumda, dava konusu işlemin yetki yönünden hukuka aykırılık gerekçesiyle iptali gerekirken, uyuşmazlığın esası incelenerek verilen iptal yönündeki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…., K:… sayılı kararın yukarıdaki gerekçe ile ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan davalı idare üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren (15) onbeş gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18/01/2023 tarihinde gerekçede oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :

Dava; Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, … Mahallesi, İdareciler Sitesi, … Sokak, No:… adresinde davacı tarafından işletilen işyerinin ruhsat alınmadan faaliyet gösterdiğinden bahisle 1608 sayılı Kanunun 1. maddesi uyarınca … TL idari para cezası verilmesine ve büfenin kaldırılması için 10 gün süre tanınarak, bu süreyi takiben kaldırılmadığı veya gerekli ruhsat alınmadığı takdirde büfenin mühürlenerek faaliyetten men’ine ilişkin büyükşehir belediye encümeninin … günlü … sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. maddesinin 1. fıkrasının d bendinde “Büyükşehir belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerlerine büyükşehir belediyesinin sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek yerlere ruhsat vermek ve denetlemek….” g) bendinde “Büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımını sağlamak, kentsel tasarım projelerine uygun olarak bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek” büyükşehir belediyelerinin görev ve sorumlulukları arasında sayılmış, aynı Kanunun belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon başlıklı 27. maddesi 1. fıkrası: “Büyükşehir kapsamındaki belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, büyükşehir belediyesi tarafından sağlanır. Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyeleri arasında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilâf çıkması durumunda, büyükşehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkilidir.” hükmü 2. fıkrasında ise: “Yeni kurulan büyükşehir belediyelerinde meydan, bulvar, cadde, yol, sokak, park, spor ve kültürel tesislerin büyükşehir belediyesi ile büyükşehir kapsamındaki diğer belediyeler arasında dağılımına ilişkin esaslar büyükşehir belediye meclisi tarafından belirlenir.” hükmü yer almıştır.
Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 27. Maddesi uyarınca verilen yetkiye dayanılarak alınan Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … günlü, … sayılı kararı ile; ” büyükşehir dahilindeki en az üç şeritli karayolu ve karayolu yapısı ile bu yollar üzerindeki meydanlar, alt ve üst geçitleri dahil bunların tabi eklentileri olan yaya yollarını ve bunlar üzerindeki çeşitli tesisleri ifade ettiğine ilişkin tanım esas alınarak TSE ve KGM uygulanmakta olan yol genişlik ölçüm ve şerit genişlikleri gözetilerek; meydan, bulvar, cadde, anayol ve sokakların, yol genişliği + yaya yolu = 12 metre ve üzerindeki tesis, müştemilat, bitki ve ağaçların 4650 sayılı yasa ile değişik 2942 sayılı kanunla, 2981, 3290, 3366 sayılı yasa hükümlerine göre kamulaştırılmasına ve bu yolların Ankara Büyükşehir Belediyesi yolları olduğuna, bunun altındaki yolların ise ilçe belediyelerine bırakılmasına ilişkin Hukuk ve Tarifeler Komisyonu raporu oylanarak oy çokluğu ile kabul edilmiştir” kararı alınmıştır.
Dosyadaki bilgi ve belgeler ile yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden; Büyükşehir belediyesinin kendi sorumluluğundaki yerlere ruhsat vermek ve denetlemekle yükümlü olduğu, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 16/02/2007 günlü, 486 sayılı kararında belirtilen “meydan, bulvar, cadde, anayol ve sokakların, yol genişliği + yaya yolu = 12 metre ve üzerindeki alanlarda” bulunan işyerlerinin de büyükşehir belediyesinin sorumluluğunda ve yetki alanında olduğu anlaşıldığından, dava konusu büfenin olduğu caddenin 12 metre ve üzerinde olduğunun tespiti halinde anılan büfeye işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi görev ve yetkisinin de büyükşehir belediyesine ait olduğu açıktır.
Mahkemenin “…dava konusu büfenin bulunduğu yolun genişliğinin kaç metre olduğunu gösteren tespite ilişkin bilgi ve belgelerin gönderilmesinin istenilmesine karar verilmesine karşın söz konusu hususlara yönelik bir açıklama yapılmadığı ve tespite yönelik bilgi ve belgelerin de gönderilmediği, bu durumda, dava konusu büfenin üzerindeki yolun 12 metre veya üzerinde bulunduğunu gösteren herhangi bir tespite ilişkin belgenin dava dosyasına sunulamaması ve böyle bir bilgi ve belgenin bulunduğuna ilişkin bir beyanda da bulunulmaması karşısında…” Encümen kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptali yolunda verdiği temyize konu kararının aynen onanması gerektiği oyuyla, işlemin yetki yönünden iptali gerektiği yönündeki gerekçe ile onanmasına dair çoğunluk kararına katılmıyoruz.