Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2022/1311 E. , 2023/735 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/1311
Karar No : 2023/735
KARŞILIKLI TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR :
DAVALI : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
DAVACI : … Kafe Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU :… Bölge İdare Mahkemesi … . İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının, dilekçelerinde yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; İstanbul ili, Beşiktaş ilçesi, … Mahallesi, … Karşısı,… ada, …,…,… ve … sayılı parsellerin önüne isabet eden Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 4.041,00 m² yüzölçümlü taşınmazın, 26/04/2014-25/04/2019 tarihleri arasındaki dönemde 705 m²’sinin işyeri (kafe ve büfe) yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 1.310.086,60-TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporu doğrultusunda, dava konusu ecrimisil ihbarnamesinin 181.479,61-TL’lik kısmının iptaline, 1.128.606,99-TL’lik kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; taşınmazın komşu parseli için, daha düşük ecrimisil takdir edildiği (2018 yılı için m² birim değeri 201,82-TL, 2019 yılı m² birim değeri 225,77-TL) görülmüş ise de, sözkonusu taşınmazın üniversite bahçesi ve güvenlik kulubesi olarak kullanıldığı, uyuşmazlığa konu taşınmazın ise işyeri (kafe) olarak kullanıldığı, ecrimisil takdirinde taşınmazın kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu gibi hususlar dikkate alındığından bahse konu taşınmazın dava konusu taşınmaz için emsal nitelikte olmadığı, ayrıca dosyaya sunulan diğer bilgi belgelerin de bilirkişi raporunun esas alınmasına engel teşkil edecek nitelik taşımadığı belirtilmiş, Mahkeme kararının usul ve hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle tarafların istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından; komşu alanın işgalcisi olan üniversitenin bu alanı kafe ve restoran olarak faaliyet gösteren çok uluslu şirketlere kiralamış olmasına rağmen bu üniversiteden daha düşük ecrimisil istenildiği, dava konusu yere uzak konumdaki ve yıl boyu faaliyet gösteren yerlerin emsal alınmasının hatalı olduğu, bu nedenlerle raporun yeterli, ayrıntılı ve denetlenebilir olmadığı, idarenin takdir yetkisini vatandaşları arasında farklı kullanarak keyfi nitelikte bedel belirleyemeyeceği, aleyhlerine açılan tahliye davasının kesinleştiği ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından; bedel takdirinde taşınmazın konumu ve diğer unsurlar dikkate alınarak değerlendirme yapılmasına rağmen bilirkişi raporunda bu taşınmazla aynı nitelikte olmayan yerlerin emsal alındığı, bedel tespitinde bahse konu alanın 06/06/2014-10/12/2015 tarihleri arasındaki işgali nedeniyle tahakkuk ettirilen ecrimisilin iptali istemiyle açılan davada düzenlenen bilirkişi raporundaki bedellerin emsal alınarak diğer yılların yeniden değerleme oranında artırım yapılmak suretiyle tespit edildiği, idarenin takdir yetkisini kaldırır nitelikte yargı kararı verilemeyeceği, mevzuata uygun işlem yapıldığı ileri sürülmektedir.
TARAFLARIN CEVAPLARI : Taraflarca cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Beşiktaş ilçesi, … Mahallesi, … Karşısı, … ada, …,…,… ve … sayılı parsellerin önüne isabet eden Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 4.041,00 m² yüzölçümlü taşınmazın, 26/04/2014-25/04/2019 tarihleri arasındaki dönemde 705 m²’sinin işyeri (kafe ve büfe) yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 1.310.086,60-TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik’in 85. maddesinin 1. fıkrasında: “Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde “Taşınmaz Tespit Tutanağı”na dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir” hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise: “Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur…” düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden; idarece mahallinde yapılan inceleme sonucu düzenlenen 25/04/2019 günlü taşınmaz tespit tutanağında Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan 4.041,00 m²’lik taşınmazın 705 m² sinin kafe ve büfe olarak davacı tarafından işgal edildiğinin tespit edildiği, … günlü, … sayılı takdir komisyonu kararıyla ise; 4.041,00 m² taşınmazın 565 m²’lik kısmının 06/06/2014-10/12/2015 tarihleri arası dönemde başka bir davacı tarafından çay bahçesi – kafe olarak işgal edilmesi nedeniyle tahakkuk ettirilen ecrimisilin iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen 22/10/2018 günlü bilirkişi raporunda; taşınmazın 2014 yılı için 317,00 TL/m², 2015 yılı için 335,00 TL/m² ecrimisil getirisinin hesaplanması nedeniyle 2014 ve 2015 yılları için bu değerler baz alınarak, 2016,2017 ve 2018 yılları m² birim değerlerinin de bu değerlere yeniden değerleme oranları uygulanmak suretiyle tespit edildiği anlaşılmıştır.
Uyuşmazlığın çözümü için İdare Mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen ve karara esas alınan 27/07/2020 havale tarihli bilirkişi raporunda; bedelin tespiti yönünden ecrimisile konu alana farklı uzaklıklardaki taşınmazlara ilişkin dava dosyalarında tespit edilen birim bedelleri ile bir adet kiralık ilanının emsal olarak incelenerek ve taşınmazın konumu ve diğer faktörler göz önüne alınarak 2019 yılı için 450,00-TL/m² birim bedelin belirlendiği, bu değere yeniden değerleme oranlarını uygulanmak suretiyle geçmiş yılların tespit edilmesi sonucu 2014 yılı için 263,21-TL/m², 2015 yılı için 289,82-TL/m² birim bedeli belirlenerek dava konusu dönem için 1.128.606,99-TL ecrimisil bedelinin hesaplandığı görülmektedir.
Davalı idarece ecrimisil m² birim bedelinin tespitinde esas alınan 22/10/2018 günlü bilirkişi raporuna dayanılarak dava konusu işlemin kısmen iptali, kısmen davanın reddi yolunda … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı karara karşı davalı idarenin yapmış olduğu istinaf başvurusu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla reddedilmiş, kararın temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 23/02/2023 günlü, E:2021/5446, K:2023/734 sayılı kararıyla Bölge İdare Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.
Bu durumda; dava konusu Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazın bir kısmının çay bahçesi ve kafe olarak kullanılması nedeniyle, 2014 ve 2015 yılları ecrimisil m² birim değerlerinin yargı kararlarıyla kesinleştiği, anılan Mahkeme kararları ve gerek duyulması halinde bilirkişilerden ek rapor alınmak suretiyle ortaya çıkan birim bedeller dikkate alınarak bir karar verilmesi gerekirken, belirtilen bu hususlar dikkate alınmadan düzenlenen bilirkişi raporuna dayanılarak verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. TARAFLARIN TEMYİZ İSTEMLERİNİN KABULÜNE,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 6545 sayılı Kanun’la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’na 6545 sayılı Kanun’un 27. maddesi ile eklenen Geçici 8. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 23/02/2023 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.