Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2021/901 E.  ,  2022/6696 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/901
Karar No : 2022/6696

DAVACI : …

DAVALILAR : 1- …
2- … Bakanlığı
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri Yrd. …
3- … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : Davacı tarafından;
1) 3. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapmakta iken bir üst rütbeye terfi için 2016 yılında katıldığı sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin,
2) 2016 yılı rütbe terfi sözlü sınavlarının tamamının,
3) 10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in,
a) 8. maddesinin,
b) 28. maddesinin 4. fıkrasında yer alan “yüz üzerinden elli ve üzeri puan alanlar” ibaresinin,
c) Anılan Yönetmelik’in 28. maddesi ile Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfi Sınavları ve Yöneticilikle İlgili Hizmetiçi Eğitim Yönergesi’nin 13. maddesinde “sınavın teknolojik imkanlar kullanılarak kayıt altına alınmasına” dair ibareye yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından; rütbe terfi yazılı sınavında 90 puan aldığı halde sözlü sınavda 30 puan verilerek başarısız sayıldığı,
Meslek hayatı boyunca çok sayıda takdirname ve maaş taltifi ile ödüllendirildiği, performans değerlendirme notlarının çok iyi olduğu,
Sözlü sınavda değerlendirmenin objektif kriterlere göre yapılmadığı, sözlü sınavın çok kısa sürdüğü, bu süre içerisinde Yönetmelik’in 28. maddesinde yer alan kriterlere göre değerlendirme yapılmasının mümkün olmadığı, ayrıca sözlü sınavda sorulan sorularla Yönetmelik’te sayılan kriterler arasında herhangi bir bağlantının bulunmadığı,
Yönetmelik’te yapılan değişiklikle rütbe terfilerde yazılı sınavın tamamlayıcısı olması gereken sözlü sınavın tek başına belirleyici hale getirildiği,
Hiyerarşi ve disiplin mesleği olan polislik mesleğindeki terfilerde kıdemin esas alınmamasının kabul edilebilir bir durum olmadığı ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI : Davalı idareler tarafından; dava konusu Yönetmelik’in üst norm niteliğindeki 3201 sayılı Kanun’a uygun olarak düzenlendiği, Yönetmelik’te rütbe terfi için yazılı ve sözlü sınavda başarılı olma şartının arandığı, kamu yararı ve hizmetin gereği olarak sözlü sınavda 50 puan barajının getirilmesinin adayların lehine olduğu, dava konusu düzenlemeler ile işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek hukuki dayanaktan yoksun olan davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, 3. Sınıf Emniyet Müdürü olarak görev yapan davacı tarafından, 2016 yılında yapılan rütbe terfi sözlü sınavının, sözlü sınav sonucu başarısız sayılmasına ilişkin işlemin ve bu işlemlerin dayanağı olan 10.5.2015 tarih ve 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin 8. maddesinin; 28. maddesinin 4. fıkrasında yer alan (Ek: 11/4/2016-2016/8770 K.); “… yüz üzerinden elli ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır.
” ibaresinin; 28.maddesinde “sınavın teknolojik imkanlar kullanılarak kayıt altına alınmasına” dair ibareye yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin ve 15.5.2015 onay tarihli Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfi Sınavları ve Yöneticilikle İlgili Hizmetiçi Eğitim Yönergesinin 13. maddesinde “sınavın teknolojik imkanlar kullanılarak kayıt altına alınmasına” dair ibareye yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasanın 124. maddesinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarabilecekleri kuralına yer verilmiştir.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun 55. maddesinin; 4. fıkrasında; “Rütbelere terfi ettirilecek personelin kurullarda görüşülmesi kıdem sırasına göre, rütbelere terfiler ise bu maddede öngörülen sınav ve eğitim şartı saklı kalmak üzere liyakate göre yapılır.” hükmü, 11. fıkrasının (c) bendinde; Kurullarda personelin rütbe terfiinin görüşülebilmesi için, “Yönetmeliğe uygun olarak yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olunması, … şarttır.” hükmü, 18. fıkrasında da, “Rütbe terfileri ve sınavlar ile meslek içi yöneticilik eğitim kursları, eğitim tarih ve süreleri ile değerlendirme kurullarının çalışmalarına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almıştır.
Anılan Kanuna dayanılarak hazırlanan ve 10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin, Polis amirlerinin rütbe terfiinin usul ve esaslarını belirleyen 8. Maddesinde yer verilen, Polis amirlerinden üst rütbelere terfi ettirilecek olanların kurullarda görüşülebilmesinin kıdem sırasına göre, rütbelere terfilerin ise 12 nci maddede belirtilen şartları taşımak kaydıyla liyakate göre yapılacağına ilişkin düzenlemede üst hukuk normlarına ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.
11/4/2016 gün ve 2016/8770 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kararlaştırılan 05.05.2016 gün ve 29703 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik yapılmasına Dair Yönetmeliğin 28. Maddesinin 4. Fıkrasında; ”Sözlü sınavda yüz üzerinden elli ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır.” hükmü yer almıştır.
Bu maddede, yazılı sınavın tamamlayıcısı olan ve görevin gerektirdiği niteliklere en uygun personelin bir üst rütbeye terfi için mesleki bilgisini ve genel kültür düzeyini ölçmeyi amaçlayan sözlü sınavda başarılı sayılmak için en az elli puan almış olmak şartının getirilmesinin 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun 55. maddesinin 11. fıkrasının (c) bendinde yer alan yazılı ve sözlü sınavda başarılı olunması koşuluna uygun olduğu anlaşıldığından bu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Davacı tarafından dava konusu Yönetmeliğin 28. maddesi ile Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfi Sınavları ve Yöneticilikle İlgili Hizmetiçi Eğitim Yönergesinin 13. Maddesine ilişkin olarak ileri sürülen “sınavın teknolojik imkanlar kullanılarak kayıt altına alınmasına” dair ibareye yer verilmemesine ilişkin eksik düzenleme iddiasına gelince;
10/05/2015 tarih ve 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmeliğinin “Sözlü sınav” başlıklı 28. maddesinde:
”(1) (Değişik: 11/4/2016-2016/8770 K.) Yazılı sınava giren adaylardan yüz üzerinden en az elli puan almış olanlar, sözlü sınava tabi tutulur.
(2) Sözlü sınav için oluşturulan komisyon üyeleri, sınava girecek personelden en az bir üst rütbede olmak zorundadır.
(3) (Değişik: 11/4/2016-2016/8770 K.) Sözlü sınav komisyonları üst rütbeye terfi edecek personeli;
a) Yazılı sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi (25 puan),
b) Bir konuyu kavrama ve ifade edebilme yeteneği (15 puan),
c) Temsil ve maiyetindeki personelini sevk ve idare kabiliyeti (15 puan),
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı (15 puan),
d) Analitik düşünme, problem çözme ve doğru karar verebilme yeteneği (15 puan),
e) Planlama, eşgüdüm ve denetim becerileri (15 puan),
konularında yüz tam puan üzerinden değerlendirir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü sınav puanı tespit edilir.
(4) (Ek: 11/4/2016-2016/8770 K.) Sözlü sınavda yüz üzerinden elli ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır.” kuralına yer verilmiştir.
15.05.2015 onay tarihli Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfi Sınavları ve Yöneticilikle İlgili Hizmetiçi Eğitim Yönergesinin “Sözlü Sınav” başlıklı 13. maddesinin 1. fıkrasında, “Yazılı sınava giren adaylar, (A) ve (B) grubu rütbeli personel için Başkanlıkça belirlenen tarihlerde sözlü sınava kabul edilirler.” kuralına; 2. fıkrasında, “Bastırılan sorular arasından adaylara soru kartı çektirilerek cevaplaması istenir. Komisyon tarafından adaya konu ile ilgili ilave sorular sorulabilir.” kuralına; 3. fıkrasında ise, “Sözlü sınav komisyonları, üst rütbeye terfi edecek personeli; a) Bir konuyu kavrama ve ifade edebilme yeteneği, b) Temsil ve maiyetindeki personelini sevk ve idare kabiliyeti, c) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı, ç) Analitik düşünme, problem çözme ve doğru karar verebilme yeteneği, d) Planlama, eşgüdüm ve denetim becerileri, konularından yüz tam puan üzerinden değerlendirir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü sınav puanı tespit edilir.” kuralına yer verilmiştir.
Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılması esastır. Bu itibarla, sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi gereği açık olup, sözlü sınavın teknolojik imkanlardan yararlanılarak sesli ve görüntülü kayıt altına alınmasını öngören yasal bir düzenleme bulunmadığı hususu da dikkate alındığında iptali istenilen hükümlerde bu yönüyle üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Beşinci Dairesi tarafından Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı, 3. sınıf emniyet müdürü olarak görev yapmakta iken 2016 yılında bir üst rütbeye terfi için katıldığı rütbe terfi yazılı sınavında 90 puan almıştır. 08/06/2016 tarihinde rütbe terfi sözlü sınavına katılmış ve tarafına 30 puan verilerek başarısız sayılmıştır.
Bunun üzerine davacı, bir üst rütbeye terfi için 2016 yılında katıldığı sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin, 2016 yılı rütbe terfi sözlü sınavlarının tamamının, 10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in 8. maddesinin, 28. maddesinin 4. fıkrasında yer alan “yüz üzerinden elli ve üzeri puan alanlar” ibaresinin, Anılan Yönetmelik’in 28. maddesi ile Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfi Sınavları ve Yöneticilikle İlgili Hizmetiçi Eğitim Yönergesi’nin 13. maddesinde “sınavın teknolojik imkanlar kullanılarak kayıt altına alınmasına” dair ibareye yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptali istemiyle bakılan davayı açmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın -davanın açıldığı tarihteki haliyle- 124. maddesinde, “Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilirler.” hükmüne yer verilmiştir.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun “Terfi ve Atama” başlıklı 55. maddesinin -davanın açıldığı tarihteki haliyle- 11. fıkrasında, “Kurullarda personelin rütbe terfiinin görüşülebilmesi için;
a) Bulunulan rütbelerdeki en az bekleme sürelerinin tamamlanması,
b) Bekleme süresi içindeki yıl sayısı kadar iyi veya çok iyi performans değerlendirme puanının alınması,
c) Yönetmeliğe uygun olarak yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olunması,
d) Polis Akademisi Başkanlığınca için düzenlenecek yöneticilik ile ilgili hizmet içi eğitimde başarılı olunması,
şarttır.”;
18. fıkrasında, “Rütbe terfileri ve sınavlar ile meslek içi yöneticilik eğitim kursları, eğitim tarih ve süreleri ile değerlendirme kurullarının çalışmalarına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanun’a dayanılarak Bakanlar Kurulunun 2015/7685 sayılı kararıyla kabul edilen ve 10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in -davanın açıldığı tarihteki haliyle-
“Kurul gündemine alınma şartları” başlıklı 12. maddesinde, “(1) Polis amirlerinin üst rütbeye terfiinin Merkez veya Yüksek Değerlendirme Kurulunda görüşülebilmesi için;
a) Bulunulan rütbe için öngörülen bekleme süresinin tamamlanmış olması,
b) Bulunulan rütbede, kurul gündemine alındığı tarih itibarıyla son performans puanı da dahil olmak üzere, zorunlu en az bekleme süresi kadar iyi veya çok iyi performans değerlendirme puanı alınmış olması,
c) Bu Yönetmeliğe uygun olarak yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı sayılması,
ç) Polis Akdemisi Başkanlığınca düzenlenecek yöneticilikle ilgili hizmetiçi eğitimde başarılı olunması,
d) Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürlüğünden Üçüncü Sınıf Emniyet Müdürlüğü rütbesine terfi etmek için zorunlu ikinci bölge hizmetinin en az bir kez yapılmış veya halen bu bölge hizmetinin ifa ediliyor olması,
şarttır.
(2) 6/8/1992 tarihli ve 92/3393 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Mensupları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 23 üncü maddesinin yedinci fıkrası kapsamına girenler için birinci fıkranın (d) bendinde yer alan şart aranmaz.”;
“Sözlü sınav” başlıklı 28. maddesinde, “(1) Yazılı sınava giren adaylardan yüz üzerinden en az elli puan almış olanlar, sözlü sınava tabi tutulur.
(2) Sözlü sınav için oluşturulan komisyon üyeleri, sınava girecek personelden en az bir üst rütbede olmak zorundadır.
(3) Sözlü sınav komisyonları üst rütbeye terfi edecek personeli;
a) Yazılı sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi (25 puan),
b) Bir konuyu kavrama ve ifade edebilme yeteneği (15 puan),
c) Temsil ve maiyetindeki personelini sevk ve idare kabiliyeti (15 puan),
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı (15 puan),
d) Analitik düşünme, problem çözme ve doğru karar verebilme yeteneği (15 puan),
e) Planlama, eşgüdüm ve denetim becerileri (15 puan),
konularında yüz tam puan üzerinden değerlendirir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü sınav puanı tespit edilir.
(4) Sözlü sınavda yüz üzerinden elli ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır.” düzenlemeleri yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
I – DAVA KONUSU DÜZENLEMELERİN İNCELENMESİ:
10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in;
8. maddesinin incelenmesi:
Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in “Polis amirlerinin rütbe terfii” başlıklı 8. maddesinde; “(1) Polis amirlerinden üst rütbelere terfi ettirilecek olanların kurullarda görüşülebilmesi kıdem sırasına göre, rütbelere terfiler ise 12 nci maddede belirtilen şartları taşımak kaydıyla liyakate göre yapılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Polis amirlerinin bir üst rütbeye terfi işlemlerinin kurullarda görüşülebilmesinin kıdem sırasına, rütbelere terfilerin ise aynı Yönetmelik’in 12. maddesinde belirtilen şartları taşımak kaydıyla liyakate göre yapılacağına ilişkin dava konusu düzenleme, emniyet hizmetinin gereklerine ve üst norm olan 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun (6638 sayılı Kanun’un 22. maddesiyle değişik) “Terfi ve Atama” başlıklı 55. maddesinin aynı yöndeki amir hükmüne uygun olduğundan, anılan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
28. maddesinin 4. fıkrasında yer alan “yüz üzerinden elli ve üzeri puan alanlar” ibaresinin incelenmesi:
10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in “Sözlü sınav” başlıklı 28. maddesinin -05/05/2016 günlü, 29703 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 1. maddesiyle eklenen- 4. fıkrasında, “Sözlü sınavda yüz üzerinden elli ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Anayasa’nın yukarıda aktarılan 124. maddesi uyarınca, yasa koyucunun genel prensipleri belirlemesi koşuluyla düzenlenecek konunun uygulanmasını ve uygulamaya ilişkin ayrıntıların belirlenmesini yürütmeye, bir başka ifadeyle idarelere bırakmasının mümkün olduğu görülmektedir. Ancak, idarelerin düzenleme yapma yetkisi, yasama organının çizdiği sınırlar içinde, başta Anayasa olmak üzere, kanun, tüzük gibi üst hukuk normlarına aykırı olmamak kayıt ve şartına bağlı olarak kullanılabilir.
Normlar hiyerarşisi kuramına göre hukuk düzeni, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst basamakta yer alan normdan almaktadır. Bu nitelikleri gereği, dayandıkları üst hukuk normlarına aykırı hüküm ihtiva etmeleri mümkün değildir. Bu kuramın en belirgin özelliklerinden biri de, bir düzenlemenin hiyerarşik sıralamada daha altta bulunan bir düzenleme ile değiştirilememesi ve kaldırılamamasıdır. Dolayısıyla normlar hiyerarşisinde kanunlardan alt sırada gelen yönetmeliklerin de üst norm olan kanunlara aykırı olamayacağı açıktır.
Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in 28. maddesinin yukarıda aktarılan 1 ve 4. fıkraları birlikte değerlendirildiğinde, ilgililerin terfi değerlendirmesine tabi tutulabilmeleri için, 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun 55. maddesinin 11. fıkrasının (c) bendindeki düzenlemeye uygun olarak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları şartının arandığı görülmektedir.
Anılan Yönetmelik’in dava konusu 28. maddesinin 4. fıkrası ile yazılı sınavın tamamlayıcısı olan ve görevin gerektirdiği niteliklere en uygun personelin bir üst rütbeye terfisi için mesleki bilgisini ve genel kültür düzeyini ölçmeyi amaçlayan sözlü sınav notuna da önem atfedilerek, başarılı sayılmak için sözlü sınavda yüz üzerinden elli ve üzeri puan alınması şeklinde belirlenen asgari başarı kriterinin makul olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, sözlü sınav yönünden bir başarı kriteri getiren Yönetmelik’in 28. maddesinin 4. fıkrasında yer alan “yüz üzerinden elli ve üzeri puan alanlar” ibaresinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Anılan Yönetmelik’in 28. maddesi ile Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfi Sınavları ve Yöneticilikle İlgili Hizmetiçi Eğitim Yönergesi’nin 13. maddesinde “sınavın teknolojik imkanlar kullanılarak kayıt altına alınmasına” dair ibareye yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptali isteminin incelenmesi :
Sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesinin sağlanması için, sınav komisyonunca adaylara sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda, bazı Kanunlarda da (örneğin 832 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 9. maddesi, 1700 sayılı Dahiliye Memurları Kanunu’nun 2/A maddesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 41. maddesi gibi) sözlü veya mülakat sınavlarıyla ilgili olarak, adaylara komisyon başkan ve üyelerince verilen puanların ayrı ayrı tutanağa geçirileceği belirtilmiş olmakla birlikte, bunun dışında sınavla ilgili herhangi bir kayıt sisteminin kullanılmayacağı da açıkça hükme bağlanmıştir.
Bu durumda, sözlü sınavda verilen yanıtların teknolojik imkanlardan yararlanılarak kayıt altına alınmasını öngören “üst norm” niteliğinde bir yasal düzenleme bulunmadığı, aksine sözlü sınavla ilgili benzer nitelikte düzenlemeler getiren Kanun hükümlerinde tutanak düzenlenmesi dışında bir kayıt öngörülmediği dikkate alındığında, sözlü sınavın uygulanma usulüyle ilgili 3201 sayılı Kanun’un 55. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak Yönetmelik’in 28. maddesi ile Yönerge’nin 13. maddesinde “sınavın teknolojik imkanlar kullanılarak kayıt altına alınmasına” dair ibareye yer verilmemesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.

II – DAVACININ RÜTBE TERFİ SÖZLÜ SINAVINDA BAŞARISIZ SAYILMASINA İLİŞKİN İŞLEMİN İNCELENMESİ :
Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in dava konusu sözlü sınavın yapıldığı tarihteki haliyle “Sözlü sınav” başlıklı 28. maddesinin 1. fıkrasında, yazılı sınava giren adaylardan yüz üzerinden en az elli puan almış olanların sözlü sınava tabi tutulacağı kurala bağlanmış, 2. fıkrasında, sözlü sınav için oluşturulan komisyon üyelerinin, sınava girecek personelden en az bir üst rütbede olmak zorunda olduğu belirtilmiş, 3. fıkrasında, sözlü sınava yönelik değerlendirme kriterlerine yer verilmiş ve 4. fıkrasında da sözlü sınavda yüz üzerinden elli ve üzeri puan alanlar başarılı sayılacağı kurala bağlanmıştır.
Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılması esastır. İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetim, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyecektir.
Bu itibarla, sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların ve cevaplarının önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.
Dava dosyası incelendiğinde, davacının da katılmış olduğu sözlü sınavda sorulacak soruların söz konusu sınavdan önce hazırlanarak cevaplarıyla birlikte tutanağa bağlandığı, sözlü sınav komisyonu üyelerinin Yönetmelik’in 28. maddesinin 2. fıkrasında belirtildiği şekilde sınava girecek personelden en az bir üst rütbede olduğu, sınava alınan adaylara daha önceden hazırlanan soru havuzundan kendileri tarafından çekilen sorunun yöneltildiği, bu kapsamda davacının da 513 sıra numaralı soruyu çektiği ve cevaplandırdığı, davacı hakkında sözlü sınav komisyonu üyelerinin Yönetmelik’in 28. maddesinin 3. fıkrasında belirtilen kriterler yönünden ayrı ayrı değerlendirme yaptığı ve bu değerlendirmelerin gerekçeleriyle birlikte tutanağa bağlandığı, yapılan değerlendirme sonucununda davacının 30 puan takdir edilmek suretiyle sözlü sınavda başarısız sayıldığı görülmektedir.
Bu durumda, Yönetmelik’in 28. maddesinde yer alan düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirilen sözlü sınavda davacının başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.

III – 2016 YILI RÜTBE TERFİ SÖZLÜ SINAVLARININ TAMAMININ İPTALİ İSTEMİNİN İNCELENMESİ :
Yukarıda da aktarıldığı üzere, davacının da katılmış olduğu sözlü sınavda sorulacak soruların söz konusu sınavdan önce hazırlanarak cevaplarıyla birlikte tutanağa bağlandığı, sözlü sınav komisyonu üyelerinin Yönetmelik’in 28. maddesinin 2. fıkrasında belirtildiği şekilde sınava girecek personelden en az bir üst rütbede olduğu, sınava alınan adaylara daha önceden hazırlanan soru havuzundan kendileri tarafından çekilen sorunun yöneltildiği, sınava katılan adaylar hakkında sözlü sınav komisyonu üyelerinin Yönetmelik’in 28. maddesinin 3. fıkrasında belirtilen kriterler yönünden ayrı ayrı değerlendirme yaptığı ve bu değerlendirmelerin gerekçeleriyle birlikte tutanağa bağlandığı dikkate alındığında, Yönetmelik’in 28. maddesinde yer alan düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirilen 2016 yılı rütbe terfi sözlü sınavlarında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in 8. maddesinin, 28. maddesinin 4. fıkrasında yer alan “yüz üzerinden elli ve üzeri puan alanlar” ibaresinin ve anılan Yönetmelik’in 28. maddesi ile Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfi Sınavları ve Yöneticilikle İlgili Hizmetiçi Eğitim Yönergesi’nin 13. maddesinde “sınavın teknolojik imkanlar kullanılarak kayıt altına alınmasına” dair ibareye yer verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE oybirliğiyle,
2. Davacının bir üst rütbeye terfi için 2016 yılında katıldığı sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile 2016 yılı rütbe terfi sözlü sınavlarının tamamının iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE oyçokluğuyla,
3. Aşağıda dökümü yer alan …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Yargılamanın devamı sırasında davacının adli yardım istemi kabul edildiğinden, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin 1. fıkrası uyarınca adli yardım kararından dolayı ertelenmiş olan …-TL posta giderinin davacıdan tahsili için kararın kesinleşmesinden sonra müzekkere yazılmasına,
5. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 21/12/2022 tarihinde karar verildi.

(X) KARŞI OY :
10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in “Sözlü sınav” başlıklı 28. maddesinin -05/05/2016 günlü, 29703 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 1. maddesiyle değiştirilen- 3. fıkrasında, “Sözlü sınav komisyonları üst rütbeye terfi edecek personeli;
a) Yazılı sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi (25 puan),
b) Bir konuyu kavrama ve ifade edebilme yeteneği (15 puan),
c) Temsil ve maiyetindeki personelini sevk ve idare kabiliyeti (15 puan),
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı (15 puan),
d) Analitik düşünme, problem çözme ve doğru karar verebilme yeteneği (15 puan),
e) Planlama, eşgüdüm ve denetim becerileri (15 puan),
konularında yüz tam puan üzerinden değerlendirir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü sınav puanı tespit edilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Dava dosyası incelendiğinde, davacının 04/06/2016 tarihinde sözlü sınava alındığı, davacıdan sınav öncesinde komisyonca hazırlanan sorulardan kendi iradesi doğrultusunda çektiği soruyu okuyarak cevaplandırmasının istenildiği, davacının 513 sıra numaralı soruyu çektiği ve cevaplandırdığı, bu soru dışında davacıya herhangi bir soru yöneltilmediği ve davacı hakkında Yönetmelik’in 28. maddesinin 3. fıkrasında belirtilen kriterler doğrultusunda yapılan değerlendirme sonucunda 30 puanla başarısız sayıldığı görülmekte olup, davacıya yöneltilen sorunun Yönetmelik’in 28. maddesinin 3. fıkrasının (c) ve (e) bentlerinde sayılan kriterlerin ölçülmesine uygun olmadığı dikkate alındığında, davacının bir üst rütbeye terfi için 2016 yılında katıldığı sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, 2016 yılı rütbe terfi sözlü sınavlarının yukarıda aktarılan şekilde gerçekleştirilmesi nedeniyle söz konusu sözlü sınavlarda da hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Bu nedenle davacının bir üst rütbeye terfi için 2016 yılında katıldığı sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile 2016 yılı rütbe terfi sözlü sınavlarının tamamının iptaline karar verilmesi gerektiği oyuyla anılan işlemler yönünden davanın reddine yönelik olarak verilen kararın bu kısmına katılmıyorum.