Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2021/674 E. , 2023/1024 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/674
Karar No : 2023/1024
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; İstanbul ili, Fatih ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı yerde bulunan, Hazineye ait 1.494,50 m² yüzölçümlü taşınmazın 24,00 m²’lik kısmı üzerine tek katlı dükkan yapmak suretiyle fuzulen işgal edildiği gerekçesiyle 13/08/2010-23/08/2013 tarihleri arasındaki dönem için 69.583,61 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile … günlü, … sayılı ecrimisil kıymet takdir kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporu doğrultusunda, dava konusu ecrimisil ihbarnamesinin 54.749,40 TL’lik kısmı yönünden işlemin iptaline, 14.834,21 TL’lik kısmı yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, işgal edilen alan bilirkişilerce 14,10 m² olarak belirlenmişse de aslında 24,00 m²’lik alanın işgal edildiği, işlemin hukuka ve usule uygun olduğu, idare mahkemelerinin idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yerindelik denetimi yapamayacağı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından; İstanbul ili, Fatih ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı Hazineye ait 1.494,50 m² yüzölçümlü taşınmazın 24,00 m²’lik kısmı üzerine tek katlı dükkan yapmak suretiyle fuzulen işgal edildiği gerekçesiyle 13/08/2010-23/08/2013 tarihleri arasındaki dönem için 69.583,61 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile … günlü, … sayılı ecrimisil kıymet takdir kararının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanun’un 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle 13. maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik’in 85. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 1. fıkrasında, “Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde “Taşınmaz Tespit Tutanağı”na dayanılarak, ecrimisil idarece tespit edilir ve Yönetmelikte belirtilen komisyonca karara bağlanır.” hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, “Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına, işgalcinin kusurlu olup olmadığına ve taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekline bakılmaksızın idarenin bu taşınmazdan işgalden önceki haliyle elde edebileceği muhtemel gelir esas alınır. Ecrimisilin tespitinde aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, gerektiğinde ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur.” düzenlemesi yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava dosyasının incelenmesinden; 15/04/2015 havale tarihli bilirkişi raporunda, davacının söz konusu taşınmazın 14,10 m²’sini kullandığı, dava konusu taşınmazla aynı ilçe sınırları içinde yer alan hazineye ait taşınmazların fuzulen işgali nedeniyle düzenlenen ecrimisil ihbarnamelerine karşı açılan davalarda belirlenen m² birim değerleri emsal alınmak suretiyle dava konusu taşınmazın bulunduğu alanın konumu, yola yakınlığı, ticari sirkülasyonu ve gelir getirici kullanımı gibi olumlu ve olumsuz etenler göz önünde bulundurulmak suretiyle 2010 yılı için m² birim fiyatının 300,00 TL olarak hesaplandığı ve toplamda 14.834,21 TL ecrimisil bedeli getirisinin olabileceği yönünde görüş belirtildiği, mahkemece mezkur rapor esas alınmak suretiyle karar verildiği anlaşılmaktadır.
Ecrimisilin işgal nedeniyle kira bedeli kadar alınan bir tazminat olduğu, ecrimisil tutarının hesaplanmasında; taşınmazın, mevkii, kullanım şekli, altyapı, ulaşım kolaylığı, elde edilen gelir ve taşınmazın kullanıcısına katkısı gibi tüm faktörlerin etkili olduğu, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararlarının dikkate alınması gerektiği açıktır.
Nitekim, İstanbul ili, Fatih ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı Hazineye ait taşınmazın 222,00 m²’lik kısmına, dava konusu taşınmazla aynı çarşı içerisinde yer alan ve iki adet dükkan yapılmak suretiyle işgali nedeniyle düzenlenen ecrimisil ihbarnamesine açılan davada … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla bilirkişi raporu doğrultusunda 2010 yılı birim bedeli 410,80 TL/m² üzerinden hesaplanarak verilen mahkeme kararının Danıştay Onuncu Dairesinin 14/05/2018 günlü, E:2016/9871, K:2018/1768 sayılı kararıyla onandığı, aynı Dairenin 26/09/2019 günlü, E:2018/5211, K:2019/6109 sayılı kararıyla karar düzeltme talebinin reddedildiği görülmektedir.
Buna göre, mahkemece 2010 yılı için 300,00 TL/m² birim bedelin alınmasının çok düşük olduğu, emsal rayicin altında kaldığı açıktır.
Bu itibarla; İdare Mahkemesince bilirkişilerden ek rapor alınmak suretiyle dava konusu taşınmazla aynı ada ve parselde yer alan taşınmaz için yargı kararı sonucu kesinleşen 2010 yılı birim bedeli 410,80 TL/m² üzerinden yeniden değerleme oranları uygulanmak suretiyle dava konusu ecrimisil dönemi yönünden karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma sonucu verilen Mahkeme kararının iptale ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, iptale ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa’nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.