Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2021/5350 E. , 2022/6817 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/5350
Karar No : 2022/6817
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Turizm ve Otelcilik İşletmeleri A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen …günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Aydın ili, Didim ilçesi, …Mahallesi, … tesisleri mevkiinde bulunan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 4.412,00 m²’lik alanda, düzenlenmiş alan, şemsiye-şezlong alanı ve ahşap iskele yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 27/05/2015-31/10/2016 tarihleri arasındaki dönem için 170.440,10 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin …günlü, …sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; mahkeme tarafından yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporu doğrultusunda, dava konusu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 364,78-TL’lik kısmı yönünden işlemin iptaline, 170.075,32-TL’lik kısmı yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin … günlü, E:…, K:…sayılı kararıyla; ecrimisil ihbarnamesi düzenlenirken idare tarafından Ticaret Odası ve Belediyeden rayiç ecrimisil tutarlarına ilişkin görüş alındığı ve emsali taşınmazın emlak vergi değerinin % 3’ü oranında birim tutarlar üzerinden hesaplama yapıldığı, ancak işgal edilen alanın ticari işletmeye kattığı ekonomik değer ve ecrimisile konu edilen işgal bakımından emsal oluşturabilecek yerlerin kira bedelleri ile yapılacak inceleme sonucu tespit edilen emsal bedeller göz önünde bulundurulmadan, alınan görüşlerde belirtilen tutarların üzerinde ve fahiş sayılabilecek farklarla belirlenen birim tutarlar üzerinden yapılan hesaplamaya dayanarak ecrimisil belirlendiği, bu nedenle dava konusu düzeltme ihbarnamesinde, neden ve yöntem kurallarına uyulmadığı gerekçesiyle davalı idarenin istinaf başvurusunun gerekçeli olarak reddine, davacının istinaf başvurusunun kabulüne, kararın redde ilişkin kısmının kaldırılmasına, kaldırılan kısım yönünden de dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, ilgili kurum ve kuruluşlardan görüş alınarak ve taşınmazın rayiç değeri göz önünde bulundurularak ecrimisil belirlendiği, mahkemenin idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde karar veremeyeceği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Aydın ili, Didim ilçesi, …Mahallesi, … tesisleri mevkii sınırları içinde bulunan ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 4.412,00 m²’lik taşınmazın düzenlenmiş alan yapılarak, şemsiye – şezlong konulmak ve ahşap iskele yapılmak suretiyle işgal edildiğinden bahisle 27/05/2015-31/10/2015 tarihleri arasındaki dönem için 170.440,10 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin …günlü, …sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine fuzuli şagilden, bu Kanun’un 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, 13 üncü maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisil isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
19/06/2007 günlü, 26557 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4. Maddesinin “ç” bendinde; “Ecrimisil: Hazine taşınmazının, İdarenin izni dışında gerçek veya tüzel kişilerce işgal veya tasarruf edilmesi sebebiyle, İdarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalden önceki hâliyle elde edilebilecek muhtemel gelir esas alınarak idarece talep edilen tazminatı” ifade eder; “Ecrimisilin tespit ve takdir edilmesi” başlıklı 85. maddesinde; “Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde “Taşınmaz Tespit Tutanağı”na dayanılarak ecrimisil İdarece tespit edilir ve Yönetmelikte belirtilen komisyonca karara bağlanır. Ecrimisilin tespit ve takdirinde, İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına, işgalcinin kusurlu olup olmadığına ve taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekline bakılmaksızın İdarenin bu taşınmazdan işgalden önceki hâliyle elde edebileceği muhtemel gelir esas alınır. Ecrimisilin tespitinde; aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, gerektiğinde ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazın 4.412,00 m²’lik kısmının iskele, şemsiye, şezlong ve düzenlenmiş alan olarak davacı tarafından işgal edildiğinin 13/09/2016 tarihli taşınmaz tespit tutanaklarıyla tespit edilmesi üzerine, davalı idarece taşınmazın emlak vergisine esas değerinin %3’ü üzerinden hesaplanan bedel üzerdinden dava konusu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin düzenlenmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bölge idare mahkemesince, işgal edilen taşınmazla ilgili olarak idare tarafından, ticari işletmeye kattığı ekonomik değer ve ecrimisile konu edilen işgal bakımından emsal oluşturabilecek yerlerin kira bedelleri ile yapılacak inceleme sonucu tespit edilen emsal bedeller göz önünde bulundurulmadan, ilgili kurumlardan alınan görüşlerde belirtilen tutarların üzerinde ve fahiş sayılabilecek farklarla belirlenen birim tutarlar üzerinden yapılan hesaplamaya dayanarak ecrimisil belirlendiği, bu nedenle dava konusu düzeltme ihbarnamesinde, neden ve yöntem kurallarına uyulmadığı gerekçesiyle, mahkeme kararı kaldırılarak, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de; idari işlemin iptali için açılan davalarda, yargı makamlarının varsa hukuka aykırılığı açıkça ortaya koymak, bunu yaparken gerek duyulması halinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapmak suretiyle düzenlenecek bilirkişi raporu doğrultusunda tarafların haklılık durumunu ortaya çıkarılması gerektiği açık olup, dava konusu işlemdeki hukuka aykırılığı somutlaştırmak yerine neden ve yöntem kurallarına uygun bulmama biçimindeki iptal sebebinin dava konusu işlemin iptaline gerekçe oluşturmayacağı açıktır.
Öte yandan, İdare Mahkemesince uyuşmazlığın çözümü için yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, herhangi bir somut bilgi ve belgeye dayanılmadığı, emsal kira bedellerinin araştırılmadığı, işgal edilen taşınmazın davacı şirkete ekonomik katkısı hususunda herhangi bir değerlendirme yapılmadığı, Didim Kaymakamlığı tarafından tespit edilmiş 2015 ve 2016 yıllarına ilişkin ecrimisil tutanakları incelenmek suretiyle söz konusu değerlerin tüm işletmeler için ortak kullanılan değerler olduğu, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda takdir komisyonu tarafından belirlenen ecrimisilin piyasa koşullarına ve emsallere uygun olduğu şeklinde değerlendirme yapılarak ecrimisil bedelinin hesaplandığı, ancak raporda emsal değerlere değinilmemesi yanında taşınmazın işgali nedeniyle önceki dönemlere ilişkin düzenlenen ecrimisil ihbarnamelerine karşı açılan davaların da incelenmediği görülmektedir.
Bilirkişiye başvurulmasındaki amacın, hukuka uygun karar verebilmek için gerekli verilere ulaşmak olduğu göz önünde tutulduğunda, bilirkişilerin uyuşmazlık konusunda özel ve teknik bilgiye sahip olan kişiler arasından seçilmesi gerektiği kuşkusuz olup, bilirkişilerce düzenlenen raporda, sorulara verilen cevapların şüpheye yer vermeyecek şekilde açık, rapor içeriğinin ise hükme esas alınabilecek nitelikte olması gerekmektedir.
Dava konusu taşınmazla ilgili daha önce de ecrimisil ihbarnameleri düzenlendiği, buna göre; taşınmazın 2.500,00 m²’lik fuzulen işgali nedeniyle, 01/09/2009-19/08/2010 tarihleri arasındaki dönem için 22.522,58 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin bila günlü, 3518 sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla, keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor doğrultusunda 2014 yılı için belirlenen birim bedeli 35,00 TL/m²’nin döneme uyarlanmak suretiyle davacıdan talep edilebilecek ecrimisilin 60.676,37 TL hesaplanmış olması nedeniyle davanın reddi yolunda verilen kararın, Danıştay İkinci Dairesinin 22/12/2022 günlü E:2021/13231, K:2022/6814 sayılı kararıyla onandığı; aynı taşınmazın 3.104,76 m²’si üzerinde 20/08/2010-30/06/2011 tarihleri arasında dönemde fuzulen işgali nedeniyle 49.952,00TL ecrimisil istenilmesine ilişkin …günlü, …sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda yine 2014 yılı için belirlenen birim bedeli 35,00 TL/m²’nin döneme uyarlanmak suretiyle davacıdan talep edilebilecek ecrimisilin 72.792,00 TL hesaplanması nedeniyle davanın reddi yolundaki kararın Danıştay İkinci Dairesinin 22/12/2022 günlü E:2021/13291, K:2022/6815 sayılı kararıyla onandığı görülmüştür.
Bu durumda, uyuşmazlığa konu taşınmaz için ecrimisil birim bedeli yargı kararları sonucu ortaya çıkmış bulunduğundan, gerekirse ek rapor alınmak suretiyle dava konusu dönem için ecrimisil bedelinin hesaplanarak karar verilmesi gerekmekte olup, dava konusu işlemin kısmen iptali, davanın kısmen reddine ilişkin mahkeme kararının redde ilişkin kısmının kaldırılarak, dava konusu işlemin iptali yolundaki …Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun’un 6545 sayılı Kanun’la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’una 6545 sayılı Kanun’un 27. maddesi ile eklenen Geçici 8. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 22/12/2022 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.