Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2021/4851 E. , 2023/302 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4851
Karar No : 2023/302
KARŞILIKLI TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR :
1-DAVACI : … Altın Gümüş Saat ve Kuyumculuk İthalat İhracat Sanayi Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
2- DAVALI : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:… K:… sayılı kararın, taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Rize ili, Merkez ilçesi, … Mahallesi, …ada, …parsel sayılı Hazineye ait taşınmazın 1.927 m²’lik kısmının, kira süresi sona erdikten sonra 26/01/2014-22/01/2015 tarihleri arasında kullanılmaya devam edildiğinden bahisle davacıya 656.586,26 TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin Rize Valiliği Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğünün … günlü, …sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : …İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; mahkemece yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporundaki taşınmazın %40 oranında ticari kısıtlılığı bulunduğu görüşüne katılmayarak indirim uygulanmaksızın belirlenen bedel doğrultusunda dava konusu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin; 194.146,09-TL’lik kısmının iptaline, 462.440,17 TL’lik kısmı yönünden davanın reddine hükmedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : Taraflarca yapılan istinaf başvuruları üzerine verilen …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; mahkemece yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporundaki taşınmazın %40 oranında ticari kısıtlılığı bulunduğu görüşü doğrultusunda belirlenen bedel uygun görülerek davacıdan 277.464,10 TL ecrimisil istenmesi gerektiğinden kararın; işlemin iptaline ilişkin kısmına yönelik davalı idarenin istinaf başvurusunun reddine, davanın reddine ilişkin kısmına karşı davacının istinaf başvurusunun; 277.464,10 TL’lik ecrimisil bedeli yönünden reddine, davacının istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile 184.976,07 TL ecrimisil yönünden kaldırılmasına, dava konusu işlemin 184.976,07 TL’lik kısmının da iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından; dava konusu taşınmazın ticari kısıtlılığının bulunduğu, bu nedenle belirlenen ecrimisil miktarının fahiş olduğu belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının aleyhine ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, davaya konu taşınmazın kullanımı hususunda herhangi bir kısıtlılık olmadan davacı şirketin ticari amaçla çeşitli faaliyetlerinin bulunduğu ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının aleyhine ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
TARAFLARIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Rize ili, Merkez ilçesi, …Mahallesi, …ada, …parsel sayılı Hazineye ait taşınmazın 1.927 m²’lik kısmının, kira süresi sona erdikten sonra 26/01/2014-22/01/2015 tarihleri arasında kullanılmaya devam edildiğinden bahisle davacıya 656.586,26 TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin Rize Valiliği Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğünün … günlü, …sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine fuzuli şagilden, bu Kanun’un 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, 13 üncü maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisil isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
19/06/2007 günlü, 26557 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin “ç” bendinde; “Ecrimisil: Hazine taşınmazının, İdarenin izni dışında gerçek veya tüzel kişilerce işgal veya tasarruf edilmesi sebebiyle, İdarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalden önceki hâliyle elde edilebilecek muhtemel gelir esas alınarak idarece talep edilen tazminatı” ifade eder; “Ecrimisilin tespit ve takdir edilmesi” başlıklı 85. maddesinde; “Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde “Taşınmaz Tespit Tutanağı”na dayanılarak ecrimisil İdarece tespit edilir ve Yönetmelikte belirtilen komisyonca karara bağlanır. Ecrimisilin tespit ve takdirinde, İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına, işgalcinin kusurlu olup olmadığına ve taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekline bakılmaksızın İdarenin bu taşınmazdan işgalden önceki hâliyle elde edebileceği muhtemel gelir esas alınır. Ecrimisilin tespitinde; aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, gerektiğinde ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden, Rize ili, Merkez ilçesi, …mahallesi, …ada ve … sayılı parselde hazine adına kayıtlı binanın zemin+bodrum katında bulunan toplam 1.850 m2 yüzölçümündeki kısmının, 2886 sayılı Kanun uyarınca yapılan ihale neticesinde 25/01/2009-25/01/2014 tarihleri arasında 5 yıllığına davacı şirkete kiralandığı ve 26/01/2009 tarihinde yer teslimi yapıldığı, kiralanan toplam alana zemindeki 77 m2 alanın da daha sonraki … tarih ve …sayılı onay ile eklendiği, davacı şirket tarafından 14/11/2013 tarihinde kira sözleşmesinin 10 yıl süreliğine uzatılması için başvuruda bulunulduğu, davalı idarenin … tarih ve …sayılı cevabi yazısında; kira sözleşmesinin süresinin 25/01/2014 tarihinde dolacağı, son bulacak kira sözleşmesinin süresinin uzatılmasının düşünülmediği, ancak kamusal ihtiyaçların bulunmaması halinde belirlenecek kira süresi ve öngörülecek yeni şartlar üzerinden yeniden kiralama işleminin söz konusu olabileceğinin belirtildiği, davalı idare ile Maliye Bakanlığı arasında davaya konu taşınmazın yeniden kiralanması amacıyla yapılan yazışmalar neticesinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51/g maddesi uyarınca taşınmazın yeniden kiralanması amacıyla davacının 24/10/2014 tarihli yazı ile ihaleye davet edildiği, 04/11/2014 tarihinde yapılan ihaleye davacının iştirak etmemesi üzerine kira sözleşmesinin süresi sona erdiği halde taşınmazın 26/01/2014-22/01/2015 tarihleri arasında davacı şirket tarafından kullanılmaya devam edildiğinden bahisle tahakkuk ettirilen 656.586,26-TL tutarındaki ecrimisil ihbarnamesine karşı 09/02/2015 tarihinde yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve …sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, 2886 sayılı Kanun uyarınca yapılan ihale neticesinde 25/01/2009 tarihinden itibaren 5 yıllığına kiralanan taşınmazı kira süresinin sonu olan 25/01/2014 tarihinden itibaren kullanmaya devam eden davacının fuzuli şagil konumunda bulunduğunun sabit olduğu, Mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, çeşitli emsal kiralamalardan yola çıkılarak dava konusu taşınmazın ecrimisil bedelinin 462.440,17 TL. olabileceği, ancak sözleşmesinde taşınmazın Kültür Çarşısı olarak kiraya verileceğinin belirtildiği, bu nedenle taşınmazın emsal taşınmazlara göre %40 ticari kısıtlılığının olacağı görüşünde oldukları, buna göre dava konusu taşınmazın 1.927,00 m2 lik kısmının 11 ay 28 günlük bedeli: %60×462.440,17 TL= 277.464,10 TL ” olduğu görüşü dikkate alınarak Bölge İdare Mahkemesince karar verilmiş ise de, davacı şirket ile akdedilen ve 27. maddesinde kısıtlılık hükümleri içeren kira sözleşmesinin süresinin 25/01/2014 tarihinde sona erdiği, davacı şirketin bu tarihten itibaren fuzuli şagil konumunda bulunduğu, ecrimisil istenen dönemin de kira sözleşmesinin sona erdiği tarihten sonraki döneme ait olduğu dikkate alındığında, sona eren kira sözleşmesine ait hükümlerin kira süresinin bitiminden sonra hala geçerli olduğundan bahsedilmeyeceği, kaldı ki bilirkişi raporunda “kiraya verilecek sahanın, halen “kültür çarşısı” özelliği ile ilgisi olmayan lokanta ve mağazacılık faaliyetlerinde kullanıldığı..” şeklindeki tespitler bulunduğu hususu da gözetilerek ticari bir kısıtlılık durumunun söz konusu olmadığı kanaatine varılmıştır.
Bu durumda; dava konusu iş yeri için kabul edilmiş herhangi bir ticari kısıtlılık bulunmadığı anlaşılmakla mahkemece yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda taşınmazın %40 oranında ticari kısıtlılığı bulunduğu görüşü doğrultusunda belirlenen bedel hükme esas alınarak verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. TARAFLARIN TEMYİZ İSTEMLERİNİN KABULÜNE,
2. …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 6545 sayılı Kanun’la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’na 6545 sayılı Kanun’un 27. maddesi ile eklenen Geçici 8. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 23/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.