Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2021/4824 E. , 2022/6373 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4824
Karar No : 2022/6373
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Muğla ili, Marmaris ilçesi, … Mahallesinde bulunan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 765,003 m² yüzölçümlü taşınmazın tamamı üzerinde merdiven, havuz, güneşlenme iskelesi ve bar yapılmak suretiyle 02/05/2013-15/10/2016 tarihleri arasındaki dönemde fuzulen işgal edildiğinden bahisle davacıdan 267.299,14-TL ecrimisil bedeli istenilmesine ilişkin Muğla İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünün … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : .. İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; davacı tarafından ecrimisil ihbarnamesine karşı süresi içinde itiraz edildiği ve davanın açıldığı tarihte itiraz hakkında henüz bir karar alınmadığı, dava devam ederken düzeltme yapılarak tesis edilen ihbarnamelerin ise ancak süresinde başka dava açılarak uyuşmazlığa konu edilmesi gerektiği, ecrimisil ihbarnamesine yapılan itirazla birlikte, ecrimisil alacağının tahsil edilebilirliğinin düzeltme ihbarnamesi düzenlenene kadar askıya alındığı ve bir anlamda kesinleşmediği anlaşıldığından, dava konusu işlemin, idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülmesi gerekli icrai bir işlem olmadığı sonucuna varıldığı, bu durumda; davacı adına 267.299,14-TL ecrimisil bedeli tahakkuk ettirilmesine dair Muğla İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünün … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle açılan davanın esasının incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle, 2577 sayılı Kanun’un 14/3-d ve 15/1-b maddeleri uyarınca davanın esası incelenmeksizin reddedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı temyize konu kararla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu belirtilerek, davacının istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; dava devam ederken itiraz neticesinde ecrimisil düzeltme ihbarnamesi tanzim ve tebliğ edildiğinden, hak arama hürriyetinin ve yargısal başvuru hakkının engellenmemesi adına davanın ecrimisil düzeltme ihbarnamesindeki tutar üzerinden devam ettirilip sonuçlandırılması gerektiği, eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak karar verildiği ileri sürülerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Davalı idare tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Muğla ili, Marmaris ilçesi, … Mahallesinde bulunan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 765,003 m² yüzölçümlü taşınmazın tamamı üzerinde merdiven, havuz, güneşlenme iskelesi ve bar yapılmak suretiyle 02/05/2013-15/10/2016 tarihleri arasındaki dönemde fuzulen işgal edildiğinden bahisle davacıdan 267.299,14-TL ecrimisil bedeli istenilmesine ilişkin Muğla İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünün … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin davacıya 25/10/2017 tarihinde tebliğ edildiği, davacının söz konusu ecrimisil ihbarnamesine 27/10/2017 tarihinde itiraz ettiği, 20/11/2017 tarihinde temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı, akabinde itirazı kabul edilerek, 06/12/2017 günlü, 11/1 sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesiyle davacıya 243.417,20-TL ecrimisil tahakkuk ettirildiği ve davacının anılan ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle dava açmadığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinin 1. fıkrasında; “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanun’un 9’uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.” hükmü yer almıştır.
Anılan Kanun’un 74. maddesine dayanılarak çıkarılan ve 19/06/2007 günlü, 26557 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik’in 85. maddesinin 1. fıkrasında; “Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde “Taşınmaz Tespit Tutanağı”na dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir” hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında; “Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibarıyla asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir” kurallarına yer verilmiştir.
Yine, söz konusu Yönetmelik’in 86. maddesinde, takdir edilen ecrimisilin, takdir tarihinden itibaren onbeş gün içinde ecrimisil ihbarnamesi düzenlenerek fuzuli şagile elden veya iadeli taahhütlü mektupla tebliğ edileceği, ecrimisil işlemine karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili idareye dilekçeyle müracaat edilerek düzeltme talebinde bulunulabileceği, düzeltme taleplerinin, talep tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde bu amaçla oluşturulacak komisyonlarca karara bağlanacağı ve sonucun karar tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde düzenlenecek ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ile ilgilisine tebliğ edileceği; 87. maddesinde de, ecrimisilin; ecrimisil ihbarnamesinin, düzeltme talebinde bulunulmuş ise ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içinde muhasebe birimlerine ödeneceği hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda sözü edilen Yönetmelik maddelerinde, ecrimisil ihbarnamesine karşı yapılacak itiraz ile ilgili olarak, itiraz mercii ve itirazın tabi olacağı süre yönlerinden idari itiraz usulü getirilmiştir. Kendilerine ecrimisil ihbarnamesi tebliğ edilen kişilere var olan dava açma haklarının yanında, bahse konu işlemin değiştirilmesi, kaldırılması veya yeni bir işlem tesisi edilmesini sağlamak amacıyla itiraz (düzeltme) talebinde bulunma hakkı da tanınmış, itiraz yoluna başvurulması halinde ise itiraz merciine, konuyu değerlendirmesi ve sonuçlandırması için itiraz dilekçesi, karar ile eklerinin kendisine intikalinden itibaren en çok 30 günlük bir süre verilmiştir.
Yönetmelikle, ecrimisil istenilen ilgililere tanınan idari itiraz yolunun, dava açma hakkı yönünden aleyhe bir durum yaratmadığı açıktır.
İnceleme konusu uyuşmazlıkta, davacı adına ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin … günlü, … sayılı 267.299,14-TL’lik ecrimisil ihbarnamesine Yönetmelikte öngörülen 30 gün içinde itiraz edildiği, ecrimisil ihbarnamesinin tebliğ edildiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde işbu davanın açıldığı, akabinde dava devam ederken idarece, davacının itirazının kısmen yerinde bulunarak işgal alanı ve ecrimisil tutarı değiştirilmek suretiyle … günlü, … sayılı 243.417,20-TL’lik ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin düzenlendiği ve tebliği edildiği, daha önce ecrimisil ihbarnamesine dava açmış olan davacının ecrimisil düzeltme ihbarnamesine karşı dava açmadığı anlaşılmaktadır.
Davalı idarenin ecrimisil düzeltme ihbarnamesiyle yeniden belirlediği işgal alanını ve buna bağlı olarak istenilen ecrimisil tutarını aşan kısım yönünden dava konusu işlemini geri aldığı ancak, ecrimisil tahakkukuna yönelik iptal isteminin tamamıyla ortadan kalkmadığı, ecrimisil düzeltme ihbarnamesiyle işlemini kısmen geri alarak ecrimisilde miktar ve işgal alanına ilişkin değişiklik yapmış olması yönünden ecrimisil tutarının bir kısmının konusu kalmamış ise de; düzeltme ihbarnamesiyle yeniden belirlenen ecrimisile ait kısım yönünden uyuşmazlık hukuki varlığını koruduğundan, ecrimisil ihbarnamesinin bu kısmına yönelik davanın esası incelenmek suretiyle bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, uyuşmazlığın 243.417,20-TL’lik kısmı yönünden esası incelenmek suretiyle bir karar verilmesi gerekirken; davanın incelenmeksizin reddi yolunda verilen Mahkeme kararınına yönelik istinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun’un 6545 sayılı Kanun’la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 13/12/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.