Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2021/4457 E. , 2023/13 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4457
Karar No : 2023/13
KARŞILIKLI TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR :
1- (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVACI) : … Gençlik ve Spor Kulübü Derneği
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, taraflarca dilekçelerde yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemlerinden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; İstanbul ili, Maltepe ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parselin (eski … sayılı parsel) güneybatısında yer alan dolgu alanının 6.092,00 m²’sinin restaurant ve cafe olarak fuzulen işgal edildiğinden bahisle 01/11/2011-22/12/2014 tarihleri arasındaki dönem için 344.025,00-TL ecrimisil bedeli tahakkuk ettirilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararla; bilirkişi raporu doğrultusunda 190.285,79-TL’nin ecrimisil miktarı olarak uygun olacağı sonucuna varıldığından, dava konusu işlemin 153.739,21-TL’ye ilişkin kısmın iptaline, davanın 190.285,79-TL’lik kısmının ise reddine hükmedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı temyize konu kararla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu belirtilerek, tarafların istinaf başvurularının reddine hükmedilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davalı idare tarafından; ecrimisil istenilen dönemin 01/11/2011-22/12/2014 tarihleri arasına ilişkin olduğu, keşfin ise 24/05/2016 tarihinde ecrimisil istenilen dönemden çok sonra yapıldığı, davaya konu taşınmazın bir kısmının TCDD’ye ait olduğu, TCDD’nin belirlediği ecrimisilden yola çıkılarak belirlenen ecrimisil miktarının yüksek olmadığı ileri sürülerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının aleyhe olan kısmının bozulması istenilmektedir.
Davacı tarafından; dava dışı Kartal Belediye Başkanlığı ile imzaladıkları 09/11/1992 günlü, 30 yıl süreli kira sözleşmesinin geçerliliğini sürdürdüğü, dava konusu taşınmazın dolgu alanı üzerinde olmasının ve tasarruf hakkının davalı idareye bırakılmasının, istediği kişiye kiraya verebileceği anlamına gelmeyeceği, kira sözleşmesinin feshedildiğine ya da yenilenmeyeceğine dair herhangi bir bildirimde bulunulmadığı, ecrimisil bedelinin fahiş olduğu, kiracılığının tespiti istemiyle açtığı davada … Sulh Hukuk Mahkemesince verilen davanın reddi yolundaki kararın, Yargıtay … Hukuk Dairesince bozulduğu, dolayısıyla kira sözleşmesinin geçerli olduğu, davalı idarenin kira sözleşmesi devam ederken ecrimisil istemesinin hukuka aykırılık teşkil ettiği ileri sürülerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının aleyhe olan kısmının bozulması istenilmektedir.
TARAFLARIN CEVABI :
Davacı tarafından; davalı idarenin temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Davalı idare tarafından; davacının temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Maltepe ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parselin (eski … sayılı parsel) güneybatısında yer alan dolgu alanının 6.092,00 m²’sinin restaurant ve cafe olarak fuzulen işgal edildiğinden bahisle 01/11/2011-22/12/2014 tarihleri arasındaki dönem için 344.025,00-TL ecrimisil bedeli tahakkuk ettirilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinde, “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.” hükmü yer almıştır.
13/07/2005 tarihli, 25874 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinde, belediye mallarına karşı suç işleyenlerin Devlet malına karşı suç işlemiş sayılacağı, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Aynı Kanun’un “Belediye tasarrufundaki yerler” başlıklı 79. maddesinde; “Diğer kanunlarla getirilen hükümler saklı kalmak üzere, mezarlıklar ile belediye sınırları içinde bulunan ve sahipsiz arazi niteliğinde olan seyrangâh, harman yeri, koruluk, dinlenme yerleri, meydanlar, bataklık, çöp döküm sahaları, yıkılmış kale ve kulelerin arsaları ve enkazı ve benzeri yerler belediyenin tasarrufundadır. Belediye tarafından deniz, akarsu ve gölden doldurma suretiyle kazanılan alanlar, Kıyı Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olarak kullanılmak şartıyla Maliye Bakanlığı tarafından belediyelerin, büyükşehirlerde büyükşehir belediyelerinin tasarrufuna bırakılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 79. maddesi ile; denizden dolgu vasıflı alanların kullanım ve tasarruf hakkı, Kanun’un yürürlüğe girmesiyle birlikte doğrudan doğruya Belediyelere geçmemektedir. Bununla birlikte Devletin hüküm ve tasarrufunda olan bu yerlerin Kıyı Kanunu’na ve ilgili mevzuata uygun kullanılmak şartıyla Maliye Bakanlığı tarafından belediyelerin tasarrufuna bırakılacağı belirtilmiştir. Bu doğrultuda, davalı idarece gönderilen bilgi ve belgelerden, söz konusu denizden dolgu alanının 06/06/2005 günlü Maliye Bakanlığı onayı ile davalı İstanbul Büyükşehir Belediyesinin tasarrufuna bırakıldığı, davalı İstanbul Büyükşehir Belediyesince de dava konusu işlemin tesis edildiği görülmektedir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Uyuşmazlıkta, dava konusu taşınmazın 09/11/1992 başlangıç tarihli kira sözleşmesiyle, dava dışı Kartal Belediye Başkanlığı tarafından 30 yıl süreyle davacıya kiralandığı, dava konusu taşınmazın da içerisinde olduğu, Maltepe ilçesinde bulunan denizden dolgu alanlarının Maliye Bakanlığının 06/06/2005 tarihli onayı ile davalı İstanbul Büyükşehir Belediyesinin tasarrufuna bırakıldığı, tasarruf hakkı kendisine geçen davalı İstanbul Büyükşehir Belediyesinin, ihale sonucunda dava dışı Temel işcan ile İstanbul 17. Noterliğinin … günlü, … yevmiye numaralı 1 yıl süreli kira sözleşmesi yaptığı, davacı tarafından; … Sulh Hukuk Mahkemesinde davalı İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve dava dışı …, …, … ve … aleyhine; ihtiyati tedbir talepli olarak 09/11/1992 başlangıç tarihli kira sözleşmesinin tespiti, muarazanın giderilmesi ve kiralanana yapılan tesislere verilen zararın tahsili istemiyle 13/07/2012 tarihinde dava açıldığı, anılan mahkemece 09/11/2012 tarihinde ihtiyati tedbir kararı verildiği, dolayısıyla davacının taşınmazı kullanmaya devam ettiği, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; ” … önceki kira akdinin geçerli ve halen yürürlükte olduğundan söz edilemeyeceği, davacının mevcut kira sözleşmesinin ödeme yeri dışında aynı şartlarla devam ettiği yönündeki iddiasının yerinde olmadığı, anılan taşınmazın 2886 sayılı Yasa kapsamında ve tasarruf yetkisinin yasa gereği verildiği büyükşehir belediyesi tarafından kiraya verilmesinde bir yasal engelin bulunmadığı, davacının sözünü ettiği masraflar için dava açmakta serbest olduğu … ” gerekçesiyle, davanın reddine ve ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına hükmedildiği, davalı İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Maltepe Kaymakamlığına yazılan 21/11/2014 günlü yazıyla, davacının tahliyesinin istenildiği, 22/12/2014 tarihinde davacının tahliyesinin sağlandığı, davacıdan 01/11/2011-22/12/2014 tarihleri arasındaki dönemde 344.025,00-TL ecrimisil bedeli istenilmesine ilişkin dava konusu … günlü, … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin düzenlendiği ve 23/02/2015 tarihinde işbu davanın açıldığı, bilahare … Sulh Hukuk Mahkemesince verilen kararın, davacı tarafından temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) … Hukuk Dairesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; ” … kira sözleşmesine konu olan ve deniz dolgusundan oluşturan bu yerlerin tasarrufunun 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 79 maddesindeki; ‘… Belediye tarafından deniz, akarsu ve gölden doldurma suretiyle kazanılan alanlar, Kıyı Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olarak kullanılmak şartıyla Maliye Bakanlığı tarafından belediyelerin, büyükşehirlerde Büyükşehir Belediyelerinin tasarrufuna bırakılır.’ düzenlemesi uyarınca Büyükşehir Belediyesine bırakıldığı ve davalı Büyükşehir Belediyesinin açıklanan yasal düzenleme uyarınca kira sözleşmesinin tarafı haline geldiği hususunda uyuşmazlık bulunmadığı, …, kira sözleşmesinin tarafların karşılıklı olarak fesih konusunda anlaşması ile mahkeme kararıyla ya da kiralananın yok olması ile sona erebildiği, uyuşmazlık konusu 09/11/1992 tarihli 30 yıl süreli kira sözleşmesi usule uygun olarak sona erdirilmediğine göre bu sözleşmenin ayakta olduğu, davalı İstanbul Büyükşehir Belediyesinin 08/04/2010 günlü ihbarname (sehven ihtarname yazılmıştır) ile 07/06/2005-31/03/2010 tarihleri arasındaki toplam 94.367-TL işgal nedeniyle ecrimisil bedelinin 30 gün içinde ödenmesi, gerekli görüldüğünde tahliye edileceğinin bildirilmesi ve ödemenin defaten ihtirazi kayıt ileri sürülmeden yapılmış olmasının kira sözleşmesinin sona erdirildiği şeklinde yorumlanamayacağı, kira sözleşmesi usulüne uygun sona erdirilmediğinden hala geçerli olup, kiracı durumundaki davacının kiralanan taşınmazı tahliye etmediğinin de anlaşıldığı, Mahkemece bu hususlar göz önünde bulundurularak davanın esasına girilmek suretiyle karar verilmesi gerektiği … ” gerekçesiyle, bozulduğu, bozma kararı sonrası talebi doğrultusunda davacının 1.561.241,09-TL bedelli amortisman zararına dayalı alacağın tahsili için açtığı davayla birleştirilerek … Sulh Hukuk Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararla; ”… Yargıtayın bozma ilamı doğrultusunda yapılan keşif ve bilirkişi raporu dikkate alınarak; … kira sözleşmesi usule uygun sona erdirilmediğinden hala geçerli olduğu dikkate alınmış ve dosya esasına girilerek; … Davalılar …, …, …, … yönünden; asıl ve birleşen dava görevsizlik kararı verilmek üzere tefrik edilmesine, 1-Asıl dava yönünden; davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yönünden davanın kabulü ile davacının kiracılığının tespitine, asıl alacak 10.000-TL’nin ve asıl alacak tutarına dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığından alınarak davacıya verilmesine, … 2-Birleşen dava yönünden; davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yönünden davanın kabulü ile asıl alacak 1.561.241,09-TL’nin ve asıl alacak tutarına tahliye tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığından alınarak davacıya verilmesine, … ” hükmedilmiştir. Davalı idarenin temyiz istemi üzerine anılan karar, Yargıtay … Hukuk Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararla; ”… Dosya kapsamından UYAP üzerinde kayıtlı gerekçeli karar ile dosyada fiziken mevcut gerekçeli kararın birbirinden farklı olduğunun anlaşıldığı, … mahkemece; gerekçeli kararın UYAP ortamındaki ve dosyadaki ıslak imzalı halleri arasında çelişki oluşturacak şekilde hüküm kurulmasının, usul ve kanuna aykırı olduğu …” gerekçesiyle bozulmuş olup, bozma nedenine göre davalının temyiz itirazları incelenmemiştir. Dolayısıyla, davacı tarafından adli yargıda açılan 09/11/1992 başlangıç tarihli kira sözleşmesinin tespiti, muarazanın giderilmesi ve tesislere verilen zararın tahsili istemli davanın halen devam ettiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; dava dışı Kartal Belediye Başkanlığı ile davacı arasında sürdürülen 09/11/1992 başlangıç tarihli, 30 yıl süreli kira sözleşmesinin tespiti istemiyle görevli adli yargı yerinde açılan davanın sonucuna göre davacıdan ecrimisil istenilip istenilemeyeceğinin belirleneceği, Bölge İdare Mahkemesince bu durum dikkate alınmak suretiyle, yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden eksik incelemeye dayalı olarak verilen temyize konu kararda hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. TARAFLARIN TEMYİZ İSTEMLERİNİN KABULÜNE,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun’un 6545 sayılı Kanun’la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 10/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.