Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2021/190 E.  ,  2023/1760 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/190
Karar No : 2023/1760

KARŞILIKLI TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR:
DAVACI : … Turz. San. ve Tic. A. Ş.
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçelerde yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemlerinden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Antalya ili, Aksu ilçesi, … Köyü, … ada, … nolu parselde kayıtlı 581.830,04 m² yüzölçümlü Hazineye ait taşınmazın 26.664,00 m²’si üzerine turistik tesis yapmak suretiyle işgali nedeniyle 04/08/2017-27/07/2018 tarihleri arasındaki dönem için 790.894,50 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporu doğrultusunda, dava konusu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 112.316,22 TL’lik kısmı yönünden işlemin iptaline, 678.578,28 TL’lik kısmı yönünden davanın davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; … İdare Mahkemesince verilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı belirtilerek davalı idareninin istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacı tarafından, işgale konu alanın büyük kısmının otel müşterilerinin günlük aktivitelerini gerçekleştirmelerine dönük yardımcı tesisler olduğu ve tek başına ticari getiri sağlayacak alanlardan olmadığı,, sabit yapıların çoğunluğunun sökülüp takılabilir olduğu, kıyas alınan emsale ilişkin birim değerlerin dava konusu taşınmaza 2 katı olarak uygulanmasının haklı bir nedeni olmadığı ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin hukuka ve usule uygun olduğu, emsal alınan taşınmazın yedi yıl öncesine ait birim bedelinin dava konusu döneme uyarlanmasının hukuka uygun olmadığı ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN CEVABI : Davalı idare tarafından, davacının temyiz istemin reddi gerektiği ileri sürülmektedir.
Davacı tarafından cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Antalya ili, Aksu ilçesi, … Köyü, … ada, … nolu parselde kayıtlı 581.830,04 m² yüzölçümlü Hazineye ait taşınmazın 26.664,00 m²’si üzerine turistik tesis yapmak suretiyle işgali nedeniyle 04/08/2017-27/07/2018 tarihleri arasındaki dönem için 790.894,50 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun, 75. maddesinin 1. fıkrasında, “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, 13. maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Kanun’un 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik’in 85. maddesinin 1. fıkrasında, “Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde taşınmaz tespit tutanağına dayanılarak, ecrimisil idarece tespit edilir ve Yönetmelikte belirtilen komisyonca karara bağlanır.” hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, “Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına, işgalcinin kusurlu olup olmadığına ve taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekline bakılmaksızın idarenin bu taşınmazdan işgalden önceki haliyle elde edebileceği muhtemel gelir esas alınır. Ecrimisilin tespitinde aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, gerektiğinde ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur.” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Davalı idarenin temyiz isteminin incelenmesinde;
Dosyanın incelenmesinden, Hazineye ait taşınmazın 26.664,00 m²’si üzerine turistik tesis yapmak suretiyle işgali nedeniyle 04/08/2017-27/07/2018 tarihleri arasındaki dönem için 790.894,50 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … günlü, … sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılan davada; … İdare Mahkemesince dava konusu taşınmazın 2017 yılına ilişkin olmak üzere zemin için 16,70 TL/m², sabit yapılar için 24,46 TL/m², 2018 yılına ilişkin olmak üzere zemin için 19,12 TL/m², sabit yapılar için 30,48 TL/m² olabileceği kanaatine varılarak, dava konusu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 112.316,22 TL’lik kısmının iptaline, 678.578,28 TL kısmı yönünden davanın reddi yolunda verilen karara karşı davalı idarenin yaptığı istinaf başvurusuun … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla reddedildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu taşınmazın fuzulen işgali nedeniyle 27/09/2014-21/08/2015 tarihleri arasındaki dönemi için 613.737,32 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle Antalya 3. İdare Mahkemesinde açılan davada hükme esas alan 09/11/2017 günlü ek bilirkişi raporunda; sabit olmayan kullanımlara 2014 yılı için 16,20 TL/m², 2015 yılı için 16,84 TL/m², muhdesatlar için ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının Mimarlık Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ’e göre 5. Sınıf C grubu yapılara dahil olan 5 yıldızlı oteller ve tatil köyleri için belirlenen bedelin %3’ü dikkate alınmak suretiyle 2014 yılı için 48,00 TL/m², 2015 yılı için 51,30 TL/m² birim bedelleri esas alınarak toplamda 717.796,73 TL ecrimisil bedeli hesaplanması nedeniyle Mahkemece davanın reddine karar verildiği, yapılan istinaf başvurusunun ise … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla reddedildiği, anılan kararın temyiz edilmesi üzerine Danıştay İkinci Dairesinin 04/04/2023 günlü, E:2022/3099, 2023/1755 sayılı kararıyla onanarak kesinleştiği görülmüştür.
Uyuşmazlıkta; dava konusu taşınmazın fuzulen işgali nedeniyle 27/09/2014-21/08/2015 dönemi için düzenlenen ecrimisil düzeltme ihbarnamesine karşı açılan davada verilen kararın kesinleşmesi nedeniyle taşınmazın ecrimisil birim bedelinin ortaya çıktığı göz önünde bulundurulduğunda, yukarıda belirtilen Mahkeme kararı dikkate alınarak ve gerek duyulması halinde bilirkişilerden ek rapor alınmak suretiyle, dava konusu dönem için yargı kararıyla ortaya çıkan birim bedellere göre yeniden değerleme oranları uygulanmak suretiyle karar verilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, kesinleşen birim değerler dikkate alınmadan düzenlenen bilirkişi raporuna dayanılarak verilen mahkeme kararına karşı davalı idarenin yaptığı istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Davacının temyiz isteminin incelenmesinde;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İstinaf” başlıklı 45. maddesinin 1. bendinde: “İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı başka kanunlarda farklı bir kanun yolu öngörülmüş olsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir.” hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanun’un “Temyiz” başlıklı 46. maddesinde: “Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinden idare mahkemesi tarafından verilen karara karşı mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulması gerektiği, başvurulmaması durumunda temyiz talepleri açısından kesinleşen karara karşı temyiz talebinde bulunulamayacağı sonucuna varılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, davalı … Valiliği tarafından Mahkeme kararının, dava konusu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 112.316,22 TL’lik kısmının iptaline ilişkin kısmı yönünden istinaf yoluna başvurulduğu ve istinaf isteminin reddine karar verildiği, davacının ise dava konusu işlemin 678.578,28 TL’lik kısmını hukuka uygun bulan Mahkeme kararına karşı istinaf başvurusunda bulunmadığı, Bölge İdare Mahkemesince verilen kararın davacı yönünden yeni ve aleyhe sonuç doğuran bir durum meydana getirmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, istinaf yoluna başvurmamış olması nedeniyle Mahkeme kararının, davanın reddine ilişkin 678.578,28 TL kısmı kesinleştiğinden, davacının temyiz isteminin incelenmesine olanak bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN İNCELENMEKSİZİN REDDİNE,
2.DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜ ile … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 6545 sayılı Kanun’la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’na 6545 sayılı Kanun’un 27. maddesi ile eklenen Geçici 8. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 04/04/2023 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.