Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2021/15393 E.  ,  2023/2288 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/15393
Karar No : 2023/2288

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hazine Avukatı …

DAVANIN KONUSU : Vergi müfettiş yardımcısı olan davacı tarafından;
1. 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. maddesinin 1. fıkrasının, 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinin,
2. Vergi müfettişliği yeterlik sınavının yazılı aşamasında başarılı olmasının ardından katıldığı, 20 Temmuz – 28 Ağustos 2020 tarihleri arasında yapılan sözlü aşamasında aldığı puan sonucuna göre, yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Mesleğe giriş sınavının yazılı ve sözlü aşamalarında başarı göstererek göreve başladığı ve performans değerlendirmesinden başarılı olduktan sonra katıldığı yeterlik sınavının yazılı aşamasında da başarılı olduğu, yeterlik sınavının sözlü aşamasında verilen düşük puan nedeniyle yeterlik sınavında başarısız sayıldığı,
Yazılı ve sözlü sınavların aynı konulardan yapıldığı, yazılı sınavda başarı göstermişken, sözlü sınavda verilen düşük puanın hukuken izah edilemeyeceği,
Giriş sınavının sözlü aşaması ile yeterlik sınavının sözlü aşamasının değerlendirme kriterlerinin neredeyse aynı olduğu, giriş sınavının sözlü aşamasında başarılı olmuşken, yeterlik sınavının sözlü aşamasında düşük puan verilmesinin anlaşılabilir olmadığı,
Yönetmeliğin 3. maddesinin, 1. fıkrasının, (ğ) bendinin, sınav kurulu üyelerinin taşımaları gereken kıdem koşulunu düzenlememesi ve belirsizlik taşıması nedeniyle hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Davaya konu işlemlerin hukuka ve mevzuata uygun olduğu, sınav öncesinde soruların hazırlandığı ve tutanağa bağlandığı, verilen cevaplara her bir sınav kurulu üyesince ayrı ayrı not takdir edildiği, ancak, cevapların tutanağa bağlanması gibi bir zorunluluğun bulunmadığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacının yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptaline; yürürlükten kaldırılan dava konusu Yönetmelik hükmüne ilişkin olarak ise karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, Vergi müfettiş yardımcısı olarak görev yapan davacı tarafından, Vergi müfettişliği yeterlik sınavının yazılı aşamasında başarılı olmasının ardından katıldığı, 20 Temmuz – 28 Ağustos 2020 tarihleri arasında yapılan sözlü sınav aşamasında aldığı puan sonucuna göre, yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile 31/10/2011 tarih ve 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. maddesinin, 1. fıkrasının, 29/09/2018 günlü, 30550 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinin iptali istemi ile açılmıştır.
Davacı tarafından, giriş sınavının sözlü aşaması ile yeterlik sınavının sözlü aşamasının değerlendirme kriterlerinin neredeyse aynı olduğu, giriş sınavının sözlü aşamasında başarılı olmuşken, yeterlik sınavının sözlü aşamasında düşük puan verilmesinin anlaşılabilir olmadığı ve hukuken izah edilemeyeceği, yönetmeliğin 3. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinin, sınav kurulu üyelerinin taşıması gereken kıdem koşulunu düzenlememesi nedeniyle hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
1-Dava konusu Yönetmelik hükmünün iptali istemine yönelik olarak;
31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin, 07/04/2021 günlü, 31447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 75. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı dikkate alındığında, dava konusu düzenlemenin iptali istemi hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
2-Davacının yeterlik sınavında başarısız olmasına yönelik bireysel işlemin iptali istemi yönünden;
178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin tamamı, 09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13. Maddesi ile kaldırılmış, aynı KHK’nin 178. maddesi ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye, eklenen ve 07/12/2019 tarih ve 30971 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7194 sayılı Kanun’un 51. maddesiyle daha sonra değiştirilen “Vergi Müfettişi İstihdamı” başlıklı 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinin ikinci fıkrasında; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık döneminde performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Yeterlik sınav konuları ile sınava ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Yapılacak yeterlik sınavında başarılı sayılabilmek için yeterlik sınavında alınan puanın yüz puan üzerinden en az altmış beş puan olması şarttır. Yeterlik sınavında başarılı olanlar Vergi Müfettişi olarak atanırlar. Yeterlik sınavında başarılı olamayanlar ise Hazine ve Maliye Bakanlığında derecelerine uygun memur kadrolarına atanırlar.” hükmüne, beşinci fıkrasında ise; “Performans değerlendirme sisteminin oluşturulması ve yönetimi ile Vergi Müfettişlerinin görev, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri ve yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
10/07/2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan, Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Geçici 1. maddesinde yer alan; “2/7/2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile teşkilatlarına ilişkin kanun veya kanun hükmünde kararnameleri yürürlükten kaldırılan kamu kurum ve kuruluşlarından münhasıran devir ve geçiş hükümleri düzenlenenler dışında kalanlar hakkında ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleme yapılıncaya kadar yürürlükten kaldırılan hükümlerin uygulanmasına devam olunur.” hükmü dikkate alındığında, “vergi müfettişi istihdamına” ilişkin kuralları düzenleyen 178 sayılı KHK’nin ilga edilmesinin ardından, aynı konuyu düzenleyen 375 sayılı KHK’nin yürürlüğe girmesiyle, artık eski kuralların uygulanmasına devam olunamayacağı hususunda tereddüt bulunmamaktadır.
Bu itibarla, vergi müfettişi istihdamına yönelik kuralları içeren ve yürürlükteki yegane yasal düzenleme olan 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinin somut uyuşmazlıkta “dayanak norm” olarak değerlendirilmesi gerektiği açıktır. Başka bir ifadeyle, her ne kadar, dava konusu Yönetmelik, 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 29. maddesine dayalı olarak çıkarılmış ise de, anılan Yönetmeliğin ve buna dayalı işlemlerin hukuki denetiminin; yürürlükten kaldırılmış olan 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname değil, pozitif hukukta yer alan 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname esas alınmak suretiyle yapılması gerekmektedir.
31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin “Yeterlik sınavı notlarının değerlendirilmesi” başlıklı 33. maddesinde; “(1) Yeterlik sınavı önce yazılı, sonra da sözlü olarak yapılır. Yazılı sınavı kazanamayanlar sözlü sınava giremezler.
(2) Yazılı ve sözlü sınav ayrı ayrı olmak üzere 100 tam puan üzerinden değerlendirilir.
(3) Yazılı sınavdan başarılı sayılmak için sınav gruplarının her birinden alınan notların 50’den, notlar ortalamasının da 65’den aşağı olmaması gerekir.
(4) Sözlü sınavda Sınav Kurulu başkan ve üyelerinin her biri tarafından ayrı ayrı verilen puanların aritmetik ortalaması sözlü sınav notunu oluşturur.
(5) Yazılı ve sözlü sınav notlarının aritmetik ortalaması yeterlik sınav notunu teşkil eder.
…
8) (Ek:RG-10/8/2019-30858) Sözlü sınav, Vergi Müfettiş Yardımcısının;
a) Yeterlik yazılı sınav konularına ilişkin sorulacak sorulara verdiği cevapların (%50),
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün (%10),
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğunun (%10),
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının (%10),
d) Genel yetenek ve genel kültürünün (%10),
e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının (%10),
değerlendirilmesi suretiyle yapılır.” kuralı düzenlenmiştir.
Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 31. maddesinde sayılan konulardan, klasik sınav usûlünde yapılan ve 4 oturumdan oluşan yeterlik yazılı sınavında; konu gruplarının her birinden en az 50 puan alan; puanların ortalaması ise en az 65 olanlar başarılı sayılmakta ve ancak yazılı sınavda başarılı olanlar sözlü sınava girebilmektedir.
Yeterlik sınavının sözlü aşaması Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin yukarıda belirtilen 33. maddesinin 8. fıkrasında belirtilen kriterlere göre değerlendirilmektedir.
Davacının müfettişliği yeterlik sınavının yazılı aşamasında 66,06 puan,sözlü aşamasında ise 30,439 puan aldığı ve sözlü sınavda, yeterlik sınavında başarılı sayılması için yeter puanı alamaması nedeniyle 48,251 yazılı ve sözlü sınav aritmetik ortalaması puanı ile yeterlik sınavında başarısız sayıldığı anlaşılmaktadır.
“Davacının girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.”(Danıştay İDDK,16.12.2020 tarih ve E.2020/1345,K.2020/3199;Danıştay İDDK,18.11.2013 tarih ve E.2010/2194,K.2013/4094 Sayılı kararları)
Yukarıda yer alan sözlü sınav kriterlerine ilişkin mevzuat hükmünün incelenmesinden, değerlendirme kriterlerinden Yeterlik yazılı sınav konularına ilişkin sorulacak sorulara verdiği cevapların değerlendirilmesine ilişkin kısmın somut bilgiye dayalı olduğu, diğer kısmın ise gözlem ve kanaate dayalı olduğu açıktır. Ancak, sözlü sınava ilişkin Değerlendirme Formunda yer alan kriterlerden bir kısmı gözlem ve kanaate dayalı olmakla birlikte, söz konusu kriterler çerçevesinde bir bütün olarak yapılan değerlendirme sonucunda adayın başarılı ya da başarısız olduğunun belirlendiği dikkate alındığında; gözlem ve kanaate dayalı kriterler yönünden ilgilinin başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların, somut bilgiye dayandırılması mümkün olan kısım bakımından ise başarısız olarak değerlendirilmesine etki eden hususların somut olarak ortaya konulması gerekmektedir.
Davacının yeterlik sözlü sınav tutanağı incelendiğinde ;
Davacıya bir başkan ve beş sınav kurulu üyesinden oluşan sınav kurulu tarafından mesleki bilgisinin değerlendirilmesine yönelik önceden hazırlanmış olan sorulardan 221,277,271 numaralı soruların sorulduğu,bu soruların her birine yönelik olarak verilen cevapların değerlendirilmesi sonucunda, % 50 puan baremi dikkate alınarak ortalama puanının bu kriter için 15,222 olarak belirlendiği,Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliğinin 33. Maddesinin 8. fıkrasında belirtilen gözlem ve kanaate dayalı diğer beş değerlendirme kriterinden b,c,ç bentlerinde belirtilen üç kriter yönünden yapılan değerlendirmede dört sınav kurulunun her biri tarafından 30’ar puan takdir edildiği, d,e bentlerinde belirtilen kriterler yönünden ise, sınav kurulu üyeleri tarafından 31 ila 32 puan arasında değişen puanlar takdir edildiği, bu kriterler için de % 10 puan baremi dikkate alınarak sözlü sınav not ortalamasının 30,439 olarak belirlendiği, genel yetenek ve genel kültür bilgisinin ölçülmesine yönelik olarak önceden hazırlanmış herhangi bir sorunun bulunmadığı anlaşılmıştır.
Danıştay 12. Dairesinin bir kararında “Davacı hakkında her bir kriter yönünden yapılan değerlendirmede bütün komisyon üyeleri tarafından ayrı ayrı değerlendirme yapılmasına rağmen bütün kriterler için komisyon üyelerinin aynı puanı takdir etmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, takdir yetkisinin objektif kullanılmadığı sonucuna varıldığından, davacının yapılan sözlü sınav neticesinde başarısız sayılması işleminde hukuka uygunluk görülmemiştir.” denilerek istinaf isteminin reddine ilişkin kararın bozulmasına karar verilmiştir.(Danıştay 12. Dairesinin 09.06.2021 tarih ve E.2020/5409,K.2021/3725 sayılı kararı)
Tüm bu veriler ve açıklamaların birlikte değerlendirilmesi sonucunda, özellikle gözlem ve kanaate dayalı kriterler bakımından her bir kriter için sınav kurulu üyeleri tarafından ayrı ayrı değerlendirme yapılmasına rağmen, altı kişiden oluşan bir sınav kurulunda Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliğinin 33. Maddesinin 8. fıkrasının b,c,ç bentlerinde belirtilen üç kriter yönünden yapılan değerlendirmede dört sınav kurul üyesinin her biri tarafından 30’ar puan, diğer kriterler yönünden ise ,bütün sınav kurulu üyeleri tarafından her bir kriter için sadece 1 puanlık farkla not takdir edilmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu, bu durumun da yapılan değerlendirmenin objektif olarak yapılmadığının açık bir göstergesi olduğu giriş sözlü sınavında ve performans değerlendirmesi sonucunda gözlem ve kanaate dayalı kriterler yönünden başarılı bulunmuş olan davacının, aynı kriterler yönünden değerlendirilerek bu kez verilen puanlar arasında önemli ölçüde fark bulunacak şekilde başarısız bulunmasının nedenlerinin somut olarak ortaya konulmadığı gibi idarece bu hususa yönelik herhangi bir açıklama da yapılmadığı,genel yetenek ve genel kültür bilgisinin nasıl ve hangi sorularla ölçüldüğüne dair herhangi bir bilginin bulunmadığı göz önüne alındığında davacının yeterlik sözlü sınavında ve buna bağlı olarak yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin bireysel işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle,
1. Davacının, vergi müfettişliği yeterlik sınavının sözlü aşamasında aldığı puan sonucuna göre yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptaline,
2. 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. maddesinin, 1. fıkrasının, 29/09/2018 tarih ve 30550 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinin iptali istemi hakkında Karar Verilmesine Yer Olmadığına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY :
Vergi müfettiş yardımcısı olarak görev yapan davacı, yardımcılık süresinin sonunda performans değerlendirmesinden başarılı olmuş ve bu sayede yeterlik sınavına katılmaya hak kazanmıştır. Yeterlik sınavının yazılı aşamasında da başarılı olmasının ardından, sözlü aşamasına katılmış ve yeterli puanı alamayarak yeterlik sınavında başarısız olmuştur.
Davacı tarafından, başarısız olma işlemine karşı yapılan itiraz başvurusunun davalı idarece reddi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinin ikinci fıkrasında; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık döneminde performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Yeterlik sınav konuları ile sınava ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Yapılacak yeterlik sınavında başarılı sayılabilmek için yeterlik sınavında alınan puanın yüz puan üzerinden en az altmış beş puan olması şarttır. Yeterlik sınavında başarılı olanlar Vergi Müfettişi olarak atanırlar. Yeterlik sınavında başarılı olamayanlar ise Hazine ve Maliye Bakanlığında derecelerine uygun memur kadrolarına atanırlar.” hükmüne, beşinci fıkrasında ise; “Performans değerlendirme sisteminin oluşturulması ve yönetimi ile Vergi Müfettişlerinin görev, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri ve yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasının 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinde; “Sınav Kurulu: Bakan onayı ile Vergi Başmüfettişi ve Vergi Müfettişi kadrolarında görev yapanlar ile öğretim üyeleri, bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapanlar arasından belirlenen, biri başkan olmak üzere en az beş asil ve iki yedek üyeden oluşan giriş ve yeterlik sınavlarını yapan kurulu… ifade eder.” kuralı, “Yeterlik sınavı notlarının değerlendirilmesi” başlıklı 33. maddesinde; “(1) Yeterlik sınavı önce yazılı, sonra da sözlü olarak yapılır. Yazılı sınavı kazanamayanlar sözlü sınava giremezler.

(2) Yazılı ve sözlü sınav ayrı ayrı olmak üzere 100 tam puan üzerinden değerlendirilir.
(3) Yazılı sınavdan başarılı sayılmak için sınav gruplarının her birinden alınan notların 50’den, notlar ortalamasının da 65’den aşağı olmaması gerekir.
(4) Sözlü sınavda Sınav Kurulu başkan ve üyelerinin her biri tarafından ayrı ayrı verilen puanların aritmetik ortalaması sözlü sınav notunu oluşturur.
(5) Yazılı ve sözlü sınav notlarının aritmetik ortalaması yeterlik sınav notunu teşkil eder.
(6) Yeterlik sınavında başarılı sayılmak için giriş sınavında alınan puanın %30’u ile yeterlik sınav notunun %70’inin toplamının 100 puan üzerinden en az 65 olması şarttır.
…
8) (Ek:RG-10/8/2019-30858) Sözlü sınav, Vergi Müfettiş Yardımcısının;
a) Yeterlik yazılı sınav konularına ilişkin sorulacak sorulara verdiği cevapların (%50),
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün (%10),
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğunun (%10),
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının (%10),
d) Genel yetenek ve genel kültürünün (%10),
e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının (%10),
değerlendirilmesi suretiyle yapılır.” kuralı düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :

I- Davacının, yeterlik sınavının sözlü aşamasında takdir edilen puan sonucunda başarısız sayılması işlemine ilişkin olarak;
Uyuşmazlığın çözüme kavuşturulabilmesi için öncelikle vergi müfettiş yardımcılığı sürecinin ve davacının bu süreçte ortaya koyduğu performansın irdelenmesi gerekmektedir.
Vergi müfettiş yardımcılığı sürecinin aşamaları aşağıda tablo halinde gösterilmiştir. Tablo, dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan mevzuat (31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği ve 11/01/2016 günlü, 29590 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Performans Değerlendirme Sistemi Yönetmeliği) esas alınarak hazırlanmıştır.

AŞAMALAR
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Giriş sınavının yazılı aşaması

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 14. maddesinde sayılan konulardan yapılan yazılı sınavda; konu gruplarının her birinden en az 50 puan alıp, puanların ortalaması en az 65 olanlar başarılı sayılmaktadır.

Giriş sınavının sözlü aşaması

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 17. maddesinde düzenlenmiş olup, adayın;
– Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
– Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğu,
– Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
– Genel yetenek ve genel kültürü,
– Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı değerlendirilmekte,
– Başarılı olabilmek için en az 65 puan alınması gerekmektedir.

Temel Eğitim
Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 20 ila 23. maddeleri arasında düzenlenen temel eğitimin sonunda yapılacak sınavlar sonucunda temel eğitim seminer notu hesaplanmaktadır.

Yetki sınavı

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 29. maddesinde düzenlenmiş olup, yardımcılık süresinin on sekizinci ayında yapılan yetki sınavında başarılı olanlar “yetkili vergi müfettiş yardımcısı” olarak görevlerine devam etmekte; başarılı olamayanlar ise, ilk yetki sınavından en az üç ay sonra ikinci yetki sınavına katılmakta, bu sınavda da başarılı olamayanlar bir vergi müfettişinin refakati altında çalışmaya devam etmektedir.

Performans Değerlendirmesi

Vergi Denetim Kurulu Performans Değerlendirme Sistemi Yönetmeliği’nin 5 ila 26. maddeleri arasında düzenlenmiş olup, adayın;
– Yardımcılık sürecinde katıldığı sınavlardaki başarı derecesi (temel eğitim sınavı, hizmet içi eğitim verilirse bu eğitim sonundaki sınav ve yetki sınavı),
– Grup (Daire) Başkanının değerlendirmesi,
– Rapor değerlendirme komisyonları tarafından yapılan değerlendirmeler,
– Refakat çalışmalarının değerlendirilmesi,
– Çalışmalarına ilişkin değerlendirmeler,
esas alınarak genel performans notu hesaplanmaktadır. Performans notu en az 70 olan kişiler performans değerlendirmesinden başarılı sayılmakta ve ancak, performans değerlendirmesinden başarılı olanlar yeterlik sınavına girebilmektedir.

Yeterlik sınavının yazılı aşaması

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 31. maddesinde sayılan konulardan, klasik sınav usûlünde yapılan ve 4 oturumdan oluşan yazılı sınavda; konu gruplarının her birinden en az 50 puan alan; puanların ortalaması ise en az 65 olanlar başarılı sayılmakta ve ancak yazılı sınavda başarılı olanlar sözlü sınava girebilmektedir.

Yeterlik sınavının
sözlü aşaması

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 33. maddesinin 8. fıkrasında düzenlenmiş olup, adayın;
– Yeterlik yazılı sınav konularına ilişkin sorulacak sorulara verdiği cevaplar,
– Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
– Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğu,
– Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
– Genel yetenek ve genel kültürü,
– Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı değerlendirilmektedir.

Somut uyuşmazlıkta, davacının mesleğe giriş sınavının yazılı ve sözlü aşamalarında başarılı olmasının ardından vergi müfettiş yardımcısı olarak başladığı mesleğini, yeterlik sözlü sınavına katıldığı sürece kadar başarılı bir şekilde ifa ettiği, refakati altında çalıştığı vergi müfettişlerince olumlu değerlendirildiği, yetki sınavında başarılı olarak “yetkili vergi müfettiş yardımcısı” sıfatıyla görev yaptığı, yardımcılık sürecinin bütün halinde ve oldukça kapsamlı bir biçimde değerlendirilmesine ilişkin olan performans değerlendirmesinden başarılı olduğu, bunun sonucunda katılmaya hak kazandığı yeterlik yazılı sınavında da 66,06 puanla başarılı olarak mesleğe ilişkin bilgi düzeyinin yeterli olduğunu ortaya koyduğu görülmektedir.
Öte yandan, davacının yeterlik sözlü sınav tutanağı incelendiğinde ise;
Yeterlik yazılı sınav konularına ilişkin sorulacak sorulara verdiği cevapların; ortalama 30,44 puan,
Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün; ortalama 30,17 puan,
Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğunun; ortalama 30,33 puan,
Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının; ortalama 30,17 puan,
Genel yetenek ve genel kültürünün; ortalama 30,33 puan,
Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının; ortalama 31,17 puan ile değerlendirildiği tespit edilmiştir.
Tüm bu verilerin birlikte değerlendirilmesi sonucunda, davacının yardımcılık sürecindeki gerek bilgiye dayalı parametreler yönünden gerekse gözleme dayalı parametreler yönünden elde ettiği başarı düzeyi ile yeterlik sözlü sınavındaki başarı düzeyi arasında ciddi bir fark bulunduğu; yeterlik yazılı sınavında ortalama 66,06 puan almışken, aynı konularda sorulan sorulara verdiği cevaplara yeterlik sözlü sınavında 30,44 puan takdir edildiği, ancak, bu puanlar arasındaki farkın somut sebeplerinin idarece ortaya konulmadığı görülmektedir. Yeterlik sözlü sınavında değerlendirilen diğer parametrelerin ise, hem giriş sözlü sınavında değerlendirilen parametreler ile birebir aynı olduğu hem de performans değerlendirme sistemi içinde bu parametreleri de kapsayacak değerlendirme kriterleri bulunduğu açık olmakla birlikte, giriş sözlü sınavında ve performans değerlendirmesi sonucunda başarılı bulunmuş olan davacının, aynı kriterler yönünden değerlendirilerek bu kez başarısız bulunmasının nedenleri somut olarak ortaya konulmadığı gibi idarece bu hususa yönelik herhangi bir açıklama da yapılmamıştır.
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesi uyarınca bir idari işlemin, dava konusu edilmesi halinde işlemin diğer unsurları yanında sebep unsuru yönünden de yargı merciince hukuka uygunluk denetimine tabi tutulacağı açıktır.
Sebep unsuru, idari işlemin yapılmasını gerektiren, idareyi işlem tesis etmeye sevk eden maddi veya hukuki durumlardır. İdare hukukunda sebepsiz idari işlem olamaz. İdarenin tüm işlemleri, idari faaliyetlerin nihai amacı olan kamu yararını gerçekleştirmeye yönelen bir sebebe dayanmalıdır.
Bu anlamda, hakkında idari işlem tesis edilenlerce hukuka aykırılık iddialarının etkin bir biçimde ileri sürülebilmesi ve yargı mercii tarafından idari işlemin hukuki denetiminin gerçekleştirilebilmesi için idarece, tesis edilen işlemin maddi ve hukuki sebeplerinin açıkça ortaya konulması gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta ise, davacının yeterlik sınavında başarısız sayılması sonucunu doğuracak şekilde verilen düşük notların somut sebepleri idarece ortaya konulmadığı gibi, davacının mesleki yaşamında elde ettiği yüksek puanlar ile sözlü sınavda verilen düşük notlar arasındaki çelişkinin makul ve kabul edilebilir şekilde açıklanmadığı tespiti karşısında, davacının yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

II – Dava konusu Yönetmelik hükmüne yönelik olarak;
31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin, 07/04/2021 günlü, 31447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 75. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı dikkate alındığında, dava konusu düzenleme yönünden davanın konusuz kaldığı anlaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. maddesinin 1. fıkrasının, 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinin iptali istemine yönelik olarak KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA;
2. Davacının, vergi müfettişliği yeterlik sınavının yazılı aşamasında başarılı olmasının ardından katıldığı sözlü aşamasında aldığı puan sonucuna göre, yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin İPTALİNE;
3. Aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama giderinin davacı tarafından yatırılan …TL’lik kısmı ile karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen …-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, yargılama giderinin davalı idare tarafından yatırılan …-TL’lik kısmının davalı idare üzerinde bırakılmasına, kararın kesinleşmesinden sonra posta ücretinden artan …-TL’nin davacıya, …TL’nin davalı idareye iadesine;
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 27/04/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.