Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2021/14481 E.  ,  2022/6935 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/14481
Karar No : 2022/6935

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hazine Avukatı …

DAVANIN KONUSU : Vergi müfettiş yardımcısı olan davacı tarafından;
1. 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. maddesinin 1. fıkrasının, 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinin ve 33. maddesinin 6. fıkrasının,
2. Vergi müfettişliği yeterlik sınavının yazılı aşamasında başarılı olmasının ardından katıldığı, 20 Temmuz – 28 Ağustos 2020 tarihleri arasında yapılan sözlü aşamasında aldığı puan sonucuna göre, yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Mesleğe giriş sınavının yazılı ve sözlü aşamalarında başarı göstererek göreve başladığı ve performans değerlendirmesinden başarılı olduktan sonra katıldığı yeterlik sınavının yazılı aşamasında da başarılı olduğu,
Yeterlik sınavının sözlü aşamasında verilen düşük puan nedeniyle yeterlik sınavında başarısız sayıldığı, 5 dakika süren sözlü sınav ile tüm kariyerinin sona erdirildiği,
Yazılı ve sözlü sınavların aynı konulardan yapıldığı, yazılı sınavda başarı göstermişken, sözlü sınavda verilen düşük puanın hukuken izah edilemeyeceği,
Giriş sınavının sözlü aşaması ile yeterlik sınavının sözlü aşamasının değerlendirme kriterlerinin neredeyse aynı olduğu, giriş sınavının sözlü aşamasında başarılı olmuşken, yeterlik sınavının sözlü aşamasında düşük puan verilmesinin anlaşılabilir olmadığı,
Yönetmeliğin 33. maddesinin 6. fıkrasının, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesine açıkça aykırı olduğu,
Yönetmeliğin 3. maddesinin, 1. fıkrasının, (ğ) bendinin, sınav kurulu üyelerinin taşımaları gereken kıdem koşulunu düzenlememesi ve belirsizlik taşıması nedeniyle hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Davaya konu işlemlerin hukuka ve mevzuata uygun olduğu, sınav öncesinde soruların hazırlandığı ve tutanağa bağlandığı, verilen cevaplara her bir sınav kurulu üyesince ayrı ayrı not takdir edildiği, ancak, cevapların tutanağa bağlanması gibi bir zorunluluğun bulunmadığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacının yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptaline; yürürlükten kaldırılan dava konusu Yönetmelik hükümlerine ilişkin olarak ise karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Vergi müfettiş yardımcısı olarak görev yapan davacı tarafından; 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. maddesinin, 1. fıkrasının, 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinin (eksik düzenleme nedeniyle) ve 33. maddesinin 6. fıkrasının, Vergi müfettişliği yeterlik sınavının yazılı aşamasında başarılı olmasının ardından katıldığı, 20 Temmuz – 28 Ağustos 2020 tarihleri arasında ve 21 Ekim 2020 tarihinde yapılan sözlü aşamasında aldığı puan sonucuna göre, yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali istenilmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Yönetmelikler” başlıklı 124. maddesinde; “Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.” hükmü yer almaktadır.
Dava konusu Yönetmelik, 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 29. maddesine dayalı olarak, bu maddenin uygulanmasını sağlamak üzere çıkarılmış ise de; 10/07/2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan, Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Geçici 1. maddesinde yer alan; “2/7/2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile teşkilatlarına ilişkin kanun veya kanun hükmünde kararnameleri yürürlükten kaldırılan kamu kurum ve kuruluşlarından münhasıran devir ve geçiş hükümleri düzenlenenler dışında kalanlar hakkında ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleme yapılıncaya kadar yürürlükten kaldırılan hükümlerin uygulanmasına devam olunur.” hükmü dikkate alındığında, “vergi müfettişi istihdamına” ilişkin kuralları düzenleyen 178 sayılı KHK’nin ilga edilmesinin ardından, aynı konuyu düzenleyen 375 sayılı KHK’nin yürürlüğe girmesiyle, artık eski kuralların uygulanmasına devam olunamayacağı açıktır.
Bu itibarla, vergi müfettişi istihdamına yönelik kuralları içeren ve yürürlükteki tek yasal düzenleme olan 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinin somut uyuşmazlıkta “dayanak norm” olarak değerlendirilmesi gerektiği açıktır. Başka bir ifadeyle, her ne kadar, dava konusu Yönetmelik, 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 29. maddesine dayalı olarak çıkarılmış ise de, anılan Yönetmeliğin ve buna dayalı işlemlerin hukuki denetiminin; yürürlükten kaldırılmış olan 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname değil, pozitif hukukta yer alan 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname esas alınmak suretiyle yapılması gerekmektedir.
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinin, 07/12/2019 günlü, 30971 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7194 sayılı Kanun’un 51. maddesiyle değiştirilen güncel halinin ikinci fıkrasında; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık döneminde performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Yeterlik sınav konuları ile sınava ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Yapılacak yeterlik sınavında başarılı sayılabilmek için yeterlik sınavında alınan puanın yüz puan üzerinden en az altmış beş puan olması şarttır. Yeterlik sınavında başarılı olanlar Vergi Müfettişi olarak atanırlar. Yeterlik sınavında başarılı olamayanlar ise Hazine ve Maliye Bakanlığında derecelerine uygun memur kadrolarına atanırlar.” hükmüne, beşinci fıkrasında ise; “Performans değerlendirme sisteminin oluşturulması ve yönetimi ile Vergi Müfettişlerinin görev, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri ve yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu işlem tarihi itibarıyla yürürlükte olan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasının 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinde; “Sınav Kurulu: Bakan onayı ile Vergi Başmüfettişi ve Vergi Müfettişi kadrolarında görev yapanlar ile öğretim üyeleri, bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapanlar arasından belirlenen, biri başkan olmak üzere en az beş asil ve iki yedek üyeden oluşan giriş ve yeterlik sınavlarını yapan kurulu… ifade eder.” hükmü, “Yeterlik sınavı notlarının değerlendirilmesi” başlıklı 33. maddesinin 6. fıkrasında; “Yeterlik sınavında başarılı sayılmak için giriş sınavında alınan puanın %30’u ile yeterlik sınav notunun %70’inin toplamının 100 puan üzerinden en az 65 olması şarttır.” hükmü yeralmıştır.

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. maddesinin, 1. fıkrasının, 29/09/2018 günlü, 30550 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik (ğ) bendi yönünden;
31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. maddesinin, 1. fıkrasının, ğ) bendinin ilk halinde; “Sınav Kurulu: Bakan onayı ile Başkan veya Başkan Yardımcılarından birinin başkanlığında, en az sekiz yıl Vergi Müfettişi olarak görev yapanlar arasından seçilecek en az beş asıl ve iki yedek üyeden oluşan giriş ve yeterlik sınavlarını yapan kurulu… ifade eder.” hükmü yer almakta iken, 27/03/2013 günlü, 28600 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile “en az sekiz yıl” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
Anılan düzenlemeye karşı açılan bir davada, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 03/12/2014 günlü, YD İtiraz No:2014/905 sayılı kararı ile “… dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesine bakıldığında, vergi müfettiş yardımcılarının mesleki bilgilerini ölçecek sınav kurulunda yine vergi müfettiş yardımcılarının yer alabileceği anlaşılmakta olup bu durumun yapılacak sınavın objektifliğine uygun düşmeyeceği açıktır.
Diğer taraftan daha önce Kurul’da yer alabilmek için 8 yıl vergi müfettişi olarak çalışma koşulunun kaldırılma gerekçesi de idarece tam olarak ortaya konulmamıştır.
Bu durumda, sınav kurulunun oluşumuna yönelik dava konusu Yönetmeliğin 3/ğ maddesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır…” gerekçesi ile Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. maddesinin, 1. fıkrasının, ğ) bendinin (27/03/2013 günlü Yönetmelik ile değişik halinin) yürütülmesinin durdurulmasına hükmedilmiştir.
Bu karar üzerine, Yönetmelik hükmünde yapılan 27/08/2015 günlü değişiklik ile sekiz yıl kıdem koşulu yeniden getirilmiş ise de, anılan hükmün dava konusu edilen 29/09/2018 günlü değişik halinde kıdem koşuluna yer verilmediği görüldüğünden, Danıştay İkinci Dairesince verilen 07/10/2020 günlü, E:2020/1862 sayılı ara kararı ile davalı idareden; “Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. maddesinin, 1. fıkrasının, (ğ) bendinin 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değiştirilmeden önceki halinde yer alan ve sınav kurulu üyelerinin taşıması gereken “en az sekiz yıl kıdem koşulunun” kaldırılma sebepleri ile önceki düzenlemelerden farklı olarak vergi müfettişleri dışında; öğretim üyeleri ile bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan kişilerin de sınav kurulunda görev almasının yolunu açan düzenlemenin sebep ve amaçlarının sorulmasına ” karar verilmiştir.
Davalı idarece, ara kararına cevaben; “Söz konusu değişiklik ile Vergi Denetim Kurulu tarafından yapılan sınavlar için teşkil edilen sınav kurulunun, alanında uzman kişilerden oluşmasının sağlanması amaçlanmaktadır.” açıklamasında bulunulmuş, kıdem koşuluna yer verilmemesine yönelik olarak ise herhangi bir açıklama yapılmamıştır.
Yukarıda özetlendiği üzere, dava konusu düzenlemenin ilk halinde var olan ve daha sonra idarece 27/03/2013 tarihinde yürürlükten kaldırılan, sınav kurulu üyelerinin sahip olması gereken “sekiz yıl kıdem koşulunun” 27/08/2015 günlü değişiklik ile yeniden getirilmesinin sebebi, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun, yukarıda sözü edilen 03/12/2014 günlü, YD İtiraz No:2014/905 sayılı kararıdır. Başka bir ifade ile 27/08/2015 günlü değişiklik, yargı kararı üzerine getirilmiş bir düzenlemedir. Söz konusu yargı kararında, “sekiz yıl kıdem koşulunun kaldırılma gerekçesinin idarece tam olarak ortaya konulmamış olması” bir hukuka aykırılık sebebi olarak belirtilmiştir. Bu yargı kararı üzerine 27/08/2015 tarihinde yeniden düzenlenmiş olan hükmü tamamiyle değiştiren işbu davaya konu 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik düzenlemede, kıdem koşuluna yer verilmemiş ve ara kararı ile sorulmasına karşın, kıdem koşuluna yer verilmemiş olmasının sebepleri açıklanmamıştır.
Bu durumda, davalı idarece, yargı kararı uyarınca getirilen kuralı kaldıran ve bunun gerekçelerini de ortaya koymayan dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, dava konusu düzenlemede, sınav kurulu başkan ve üyelerinin; vergi başmüfettişi ve vergi müfettişi kadrolarında görev yapanların yanı sıra, öğretim üyeleri, bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapanlar arasından belirleneceği düzenlenmiş ise de, bu kişilerin; nitelikleri, unvanları, uzmanlıkları ve seçim usûllerine yönelik olarak bir belirleme yapılmadığı görülmektedir.
Vergi müfettiş yardımcılarının görev ve yetki alanlarına giren yürürlükteki mevzuat ve bu mevzuatın uygulamasını; inceleme, teftiş ve soruşturma yöntemleri hakkındaki bilgilerini; mesleğin gerektirdiği diğer bilgi ve nitelikleri kazanıp kazanmadıklarını ölçmek üzere yapılan yeterlik sınavlarını gerçekleştiren sınav kurulunda, vergi başmüfettişi ve vergi müfettişi kadrolarında görev yapanlar dışında da sınav kurulu üyesi görevlendirme konusunda idarenin takdir yetkisi bulunduğu açık olmakla birlikte, bu kişilerin, vergi müfettişliği görev alanına ilişkin bilgi birikimine sahip olanlar arasından seçilmesi gerektiği açıktır.
Bu itibarla; uzmanlık alanı belirtilmeksizin tüm öğretim üyelerinin ya da herhangi bir kamu görevlisinin, vergi müfettişliği yeterlik sınavında görevlendirilmesine imkân veren düzenlemede bu yönüyle de hukuka, kamu yararı ve hizmet gereklerine uyarlık bulunmamaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin 33/6. maddesi yönünden:
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinin (07/12/2019 günlü değişiklik sonrasında) yürürlükte bulunan halinde, vergi müfettiş yardımcılarının yeterlik sınavında başarılı sayılabilmeleri için yeterlik sınavında alınan puanın yüz puan üzerinden en az altmış beş puan olması gerekmekte olduğu kuralı yer almaktadır. Başka bir ifade ile giriş sınavında alınan puanın %30’unun hesaplamaya dahil edilmesine ilişkin kural yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu itibarla, üst hukuk normu olan 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesine açıkça aykırı hükümler içeren Yönetmeliğin dava konusu 33.maddesinin 6. fıkrasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Davacının yeterlik sınavının sözlü aşamasında aldığı puan sonucuna göre başarısız sayılmasına ilişkin işlem yönünden:

Davalı idarece, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 32. maddesinde yapılan değişiklik nedeniyle yeterlik başarı notunun hesabında giriş sınavının yüzde otuzunun dikkate alınmadığı belirtilmiştir.
Davacının yeterlik sınavında başarısız sayılması sonucunu doğuracak şekilde verilen düşük notların somut sebepleri idarece ortaya konulmadığı gibi, davacının mesleki yaşamında elde ettiği yüksek puanlar ile sözlü sınavda verilen düşük notlar arasındaki çelişkinin makul ve kabul edilebilir şekilde açıklanmadığı tespiti karşısında, davacının yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesinin, 1. fıkrasının, 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinin (eksik düzenleme nedeniyle), 33. maddesinin 6. fıkrası ile davacının yeterlik sınavının sözlü aşamasında aldığı puan sonucuna göre başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY :
Vergi müfettiş yardımcısı olarak görev yapan davacı, yardımcılık süresinin sonunda performans değerlendirmesinden başarılı olmuş ve bu sayede yeterlik sınavına katılmaya hak kazanmıştır. Yeterlik sınavının yazılı aşamasında da başarılı olmasının ardından, sözlü aşamasına katılmış ve yeterli puanı alamayarak yeterlik sınavında başarısız olmuştur.
Davacı tarafından, başarısız olma işlemine karşı yapılan itiraz başvurusunun davalı idarece reddi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinin ikinci fıkrasında; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık döneminde performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Yeterlik sınav konuları ile sınava ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Yapılacak yeterlik sınavında başarılı sayılabilmek için yeterlik sınavında alınan puanın yüz puan üzerinden en az altmış beş puan olması şarttır. Yeterlik sınavında başarılı olanlar Vergi Müfettişi olarak atanırlar. Yeterlik sınavında başarılı olamayanlar ise Hazine ve Maliye Bakanlığında derecelerine uygun memur kadrolarına atanırlar.” hükmüne, beşinci fıkrasında ise; “Performans değerlendirme sisteminin oluşturulması ve yönetimi ile Vergi Müfettişlerinin görev, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri ve yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasının 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinde; “Sınav Kurulu: Bakan onayı ile Vergi Başmüfettişi ve Vergi Müfettişi kadrolarında görev yapanlar ile öğretim üyeleri, bakanlık ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapanlar arasından belirlenen, biri başkan olmak üzere en az beş asil ve iki yedek üyeden oluşan giriş ve yeterlik sınavlarını yapan kurulu… ifade eder.” kuralı, “Yeterlik sınavı notlarının değerlendirilmesi” başlıklı 33. maddesinde; “(1) Yeterlik sınavı önce yazılı, sonra da sözlü olarak yapılır. Yazılı sınavı kazanamayanlar sözlü sınava giremezler.
(2) Yazılı ve sözlü sınav ayrı ayrı olmak üzere 100 tam puan üzerinden değerlendirilir.
(3) Yazılı sınavdan başarılı sayılmak için sınav gruplarının her birinden alınan notların 50’den, notlar ortalamasının da 65’den aşağı olmaması gerekir.
(4) Sözlü sınavda Sınav Kurulu başkan ve üyelerinin her biri tarafından ayrı ayrı verilen puanların aritmetik ortalaması sözlü sınav notunu oluşturur.
(5) Yazılı ve sözlü sınav notlarının aritmetik ortalaması yeterlik sınav notunu teşkil eder.
(6) Yeterlik sınavında başarılı sayılmak için giriş sınavında alınan puanın %30’u ile yeterlik sınav notunun %70’inin toplamının 100 puan üzerinden en az 65 olması şarttır.
…
8) (Ek:RG-10/8/2019-30858) Sözlü sınav, Vergi Müfettiş Yardımcısının;
a) Yeterlik yazılı sınav konularına ilişkin sorulacak sorulara verdiği cevapların (%50),
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün (%10),
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğunun (%10),
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının (%10),
d) Genel yetenek ve genel kültürünün (%10),
e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının (%10),
değerlendirilmesi suretiyle yapılır.” kuralı düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
I- Davacının, yeterlik sınavının sözlü aşamasında takdir edilen puan sonucunda başarısız sayılması işlemine ilişkin olarak;
Uyuşmazlığın çözüme kavuşturulabilmesi için öncelikle vergi müfettiş yardımcılığı sürecinin ve davacının bu süreçte ortaya koyduğu performansın irdelenmesi gerekmektedir.
Vergi müfettiş yardımcılığı sürecinin aşamaları aşağıda tablo halinde gösterilmiştir. Tablo, dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan mevzuat (31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği ve 11/01/2016 günlü, 29590 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Performans Değerlendirme Sistemi Yönetmeliği) esas alınarak hazırlanmıştır.

AŞAMALAR
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Giriş sınavının yazılı aşaması

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 14. maddesinde sayılan konulardan yapılan yazılı sınavda; konu gruplarının her birinden en az 50 puan alıp, puanların ortalaması en az 65 olanlar başarılı sayılmaktadır.

Giriş sınavının sözlü aşaması

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 17. maddesinde düzenlenmiş olup, adayın;
– Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
– Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğu,
– Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
– Genel yetenek ve genel kültürü,
– Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı değerlendirilmekte,
– Başarılı olabilmek için en az 65 puan alınması gerekmektedir.

Temel Eğitim

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 20 ila 23. maddeleri arasında düzenlenen temel eğitimin sonunda yapılacak sınavlar sonucunda temel eğitim seminer notu hesaplanmaktadır.

Yetki sınavı

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 29. maddesinde düzenlenmiş olup, yardımcılık süresinin on sekizinci ayında yapılan yetki sınavında başarılı olanlar “yetkili vergi müfettiş yardımcısı” olarak görevlerine devam etmekte; başarılı olamayanlar ise, ilk yetki sınavından en az üç ay sonra ikinci yetki sınavına katılmakta, bu sınavda da başarılı olamayanlar bir vergi müfettişinin refakati altında çalışmaya devam etmektedir.

Performans Değerlendirmesi

Vergi Denetim Kurulu Performans Değerlendirme Sistemi Yönetmeliği’nin 5 ila 26. maddeleri arasında düzenlenmiş olup, adayın;
– Yardımcılık sürecinde katıldığı sınavlardaki başarı derecesi (temel eğitim sınavı, hizmet içi eğitim verilirse bu eğitim sonundaki sınav ve yetki sınavı),
– Grup (Daire) Başkanının değerlendirmesi,
– Rapor değerlendirme komisyonları tarafından yapılan değerlendirmeler,
– Refakat çalışmalarının değerlendirilmesi,
– Çalışmalarına ilişkin değerlendirmeler,
esas alınarak genel performans notu hesaplanmaktadır. Performans notu en az 70 olan kişiler performans değerlendirmesinden başarılı sayılmakta ve ancak, performans değerlendirmesinden başarılı olanlar yeterlik sınavına girebilmektedir.

Yeterlik sınavının yazılı aşaması

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 31. maddesinde sayılan konulardan, klasik sınav usûlünde yapılan ve 4 oturumdan oluşan yazılı sınavda; konu gruplarının her birinden en az 50 puan alan; puanların ortalaması ise en az 65 olanlar başarılı sayılmakta ve ancak yazılı sınavda başarılı olanlar sözlü sınava girebilmektedir.

Yeterlik sınavının
sözlü aşaması

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 33. maddesinin 8. fıkrasında düzenlenmiş olup, adayın;
– Yeterlik yazılı sınav konularına ilişkin sorulacak sorulara verdiği cevaplar,
– Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
– Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğu,
– Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
– Genel yetenek ve genel kültürü,
– Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı değerlendirilmektedir.

Somut uyuşmazlıkta, davacının mesleğe giriş sınavının yazılı ve sözlü aşamalarında başarılı olmasının ardından vergi müfettiş yardımcısı olarak başladığı mesleğini, yeterlik sözlü sınavına katıldığı sürece kadar başarılı bir şekilde ifa ettiği, refakati altında çalıştığı vergi müfettişlerince olumlu değerlendirildiği, yardımcılık sürecinin bütün halinde ve oldukça kapsamlı bir biçimde değerlendirilmesine ilişkin olan performans değerlendirmesinden başarılı olduğu, bunun sonucunda katılmaya hak kazandığı yeterlik yazılı sınavında da 70,75 puanla başarılı olarak mesleğe ilişkin bilgi düzeyinin yeterli olduğunu ortaya koyduğu görülmektedir.
Öte yandan, davacının yeterlik sözlü sınav tutanağı incelendiğinde ise;
Yeterlik yazılı sınav konularına ilişkin sorulacak sorulara verdiği cevapların; ortalama 30,94 puan,
Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün; ortalama 30,33 puan,
Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğunun; ortalama 30,67 puan,
Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının; ortalama 31,17 puan,
Genel yetenek ve genel kültürünün; ortalama 30,00 puan,
Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının; ortalama 30,83 puan ile değerlendirildiği tespit edilmiştir.
Tüm bu verilerin birlikte değerlendirilmesi sonucunda, davacının yardımcılık sürecindeki gerek bilgiye dayalı parametreler yönünden gerekse gözleme dayalı parametreler yönünden elde ettiği başarı düzeyi ile yeterlik sözlü sınavındaki başarı düzeyi arasında ciddi bir fark bulunduğu; yeterlik yazılı sınavında ortalama 70,75 puan almışken, aynı konularda sorulan sorulara verdiği cevaplara yeterlik sözlü sınavında 30,94 puan takdir edildiği, ancak, bu puanlar arasındaki farkın somut sebeplerinin idarece ortaya konulmadığı görülmektedir. Yeterlik sözlü sınavında değerlendirilen diğer parametrelerin ise, hem giriş sözlü sınavında değerlendirilen parametreler ile birebir aynı olduğu hem de performans değerlendirme sistemi içinde bu parametreleri de kapsayacak değerlendirme kriterleri bulunduğu açık olmakla birlikte, giriş sözlü sınavında ve performans değerlendirmesi sonucunda başarılı bulunmuş olan davacının, aynı kriterler yönünden değerlendirilerek bu kez başarısız bulunmasının nedenleri somut olarak ortaya konulmadığı gibi idarece bu hususa yönelik herhangi bir açıklama da yapılmamıştır.
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesi uyarınca bir idari işlemin, dava konusu edilmesi halinde işlemin diğer unsurları yanında sebep unsuru yönünden de yargı merciince hukuka uygunluk denetimine tabi tutulacağı açıktır.
Sebep unsuru, idari işlemin yapılmasını gerektiren, idareyi işlem tesis etmeye sevk eden maddi veya hukuki durumlardır. İdare hukukunda sebepsiz idari işlem olamaz. İdarenin tüm işlemleri, idari faaliyetlerin nihai amacı olan kamu yararını gerçekleştirmeye yönelen bir sebebe dayanmalıdır.
Bu anlamda, hakkında idari işlem tesis edilenlerce hukuka aykırılık iddialarının etkin bir biçimde ileri sürülebilmesi ve yargı mercii tarafından idari işlemin hukuki denetiminin gerçekleştirilebilmesi için idarece, tesis edilen işlemin maddi ve hukuki sebeplerinin açıkça ortaya konulması gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta ise, davacının yeterlik sınavında başarısız sayılması sonucunu doğuracak şekilde verilen düşük notların somut sebepleri idarece ortaya konulmadığı gibi, davacının mesleki yaşamında elde ettiği yüksek puanlar ile sözlü sınavda verilen düşük notlar arasındaki çelişkinin makul ve kabul edilebilir şekilde açıklanmadığı tespiti karşısında, davacının yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
II – Dava konusu Yönetmelik hükümlerine yönelik olarak;
31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin, 07/04/2021 günlü, 31447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 75. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı dikkate alındığında, dava konusu düzenlemeler yönünden davanın konusuz kaldığı anlaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. maddesinin 1. fıkrasının, 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinin ve 33. maddesinin 6. fıkrasının iptali istemine yönelik olarak KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA;
2. Davacının, vergi müfettişliği yeterlik sınavının yazılı aşamasında başarılı olmasının ardından katıldığı sözlü aşamasında aldığı puan sonucuna göre, yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin İPTALİNE;
3. Aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama giderinin davacı tarafından yatırılan …-TL’lik kısmı ile karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen …-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, yargılama giderinin davalı idare tarafından yatırılan …-TL’lik kısmının davalı idare üzerinde bırakılmasına, kararın kesinleşmesinden sonra posta ücretinden artan …-TL’nin davacıya, …-TL’nin davalı idareye iadesine;
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 28/12/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.