Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2021/14119 E. , 2023/851 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/14119
Karar No : 2023/851
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Defterdarlığı (… Malmüdürlüğü)
KARŞI TARAF (DAVACI) :… Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 22/A maddesi uyarınca 2013 yılına ilişkin olarak 134.688,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesinde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında bulunan kurumların, bu Kanun kapsamında hak sahiplerine yapacakları 2.000,00 TL’nin üzerindeki ödemeler ile kanun, kararname ve diğer mevzuatla nakdi olarak sağlanan Devlet yardımları, teşvikler ve destekler nedeniyle yapılacak ödemelerde vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belgeyi aramadan ödeme işlemleri yapan kurum ve kuruluşlara idari para cezası verileceğinin düzenlendiği, 6183 sayılı Kanunun uygulanması amacına yönelik olarak çıkarılan Seri:A No:1 Tahsilat Genel Tebliği’nin 5. maddesinde, bu yönde düzenleme yapılarak hak sahiplerinin ve ilgililerin Bakanlığa bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borçlarının bulunmadığına ilişkin vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge aranılması zorunluluğu getirildiği, Genel Tebliğde “vergi borcu yoktur” yazısı aranmadan ödeme yapılması durumunda ceza tatbik etmeye borçlunun bağlı bulunduğu takibe salahiyetli yer tahsil dairesinin yetkili kılındığı, Genel Tebliğde geçen borçludan kastın aynı cümle içerisinde “vergi borcundan” da bahsedilmesi nedeniyle borçlu ifadesi ile kastedilenin kendisine ödeme yapılacak hak sahibi olduğu, ödeme yapacak olan sorumlunun kastedilmediğinin anlaşıldığı, buna göre, yapılan denetim sonucunda usule aykırı yapılan ödemeler için her ödemenin muhatabının bağlı bulunduğu tahsil dairesince ceza işlemi uygulanması gerekirken bütün işlemler için ödemeyi yapan davacının bağlı bulunduğu tahsil dairesince ceza tatbik edilmesinde yetki bakımından hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 6183 sayılı Kanunun 22/A maddesinde belirtilen cezayı mükellefin bağlı olduğu tahsil dairesinin değil, ödemeyi yapan (işlem tesis eden) kurum ve kuruluşun bağlı olduğu tahsil dairesinin uygulayacağı, Genel Tebliğ hükmünün açık olduğu, mahkeme kararının yasal dayanaktan yoksun olduğu, listede yer alan kişilerin Çelikhan Malmüdürlüğü mükellefi olup olmadığı araştırılmadan karar verildiği, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek, mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Sekizinci Dairesinin 30/09/2020 günlü, E.2016/12998, K.2020/3948 sayılı gönderme kararı ile Danıştay Onuncu Dairesine, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından da, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı Belediye tarafından, 6183 sayılı Kanunun 22/A maddesi uyarınca 4734 sayılı Kanun kapsamında hak sahiplerine yapacağı ödemeler sırasında Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borcu bulunmadığına dair belge aranmadan ödeme yapıldığından bahisle 2013 yılına ilişkin 46 işlem için toplam 134.688,00 TL idari para cezası tesis edilmesine yönelik … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle temyizen bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT :
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 22/A maddesinde; “4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren kurumların bu Kanun kapsamında hak sahiplerine yapacakları ödemeler ile kanun, kararname ve diğer mevzuatla nakdi olarak sağlanan Devlet yardımları, teşvikler ve destekler nedeniyle yapılacak ödemelerde ve 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli tarifelerde yer alan ticaret sicil harçlarından kayıt ve tescil harçları, noter harçlarından senet, mukavelename ve kağıtlardan alınan harçlar, tapu ve kadastro harçlarından tapu işlemlerine ilişkin alınan harçlar, gemi ve liman harçları ile diploma harçları hariç olmak üzere (8) sayılı tarifeye konu harçlar ve trafik harçlarına mevzu işlemler ile 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yer alan bina inşaat harcı ve yapı kullanma izin harcına mevzu işlemlerde; Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge aranılması zorunluluğu getirmeye, bu kapsama girecek amme alacaklarını tür, tutar ve işlemler itibarıyla topluca veya ayrı ayrı tespit etmeye, zorunluluk getirilen işlemlerde hangi hallerde bu zorunluluğun aranılmayacağını ve maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Takibata selahiyetli tahsil dairesince, bu madde kapsamında getirilen zorunluluğa rağmen borcun olmadığına dair belgeyi aramaksızın işlem tesis eden kurum ve kuruluşlara ikibin Yeni Türk Lirası idari para cezası verilir. İdari para cezası, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. İdari para cezasına karşı tebliğ tarihini takip eden otuz gün içinde idare mahkemesinde dava açılabilir.” hükümlerine yer verilmiştir.
30/06/2007 günlü, 26568 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:A Sıra No:1 sayılı Tahsilat Genel Tebliğine 29/06/2008 günlü, 26921 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:A Sıra No:2 sayılı Tahsilat Genel Tebliği ile eklenen “V. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler ile İşlem Yapanların Sorumlulukları” başlıklı bölümünde; 01/08/2008 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 22/01/2002 tarihli ve 24648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren kurumların bu Kanun kapsamında hak sahiplerine 2.000 liranın üzerinde yapacakları ödemeler sırasında hak sahiplerinin ve ilgililerin Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borçlarının bulunmadığına ilişkin vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge aranılması zorunluluğunun getirildiği, aynı Bölümün 5. maddesinde ise, bu Tebliğ ile zorunluluk getirilen vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belgeyi aramadan ödeme/işlemleri yapan kurum ve kuruluşlara idari para cezası tatbik edileceği, bu cezalar hakkında 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava dosyasının incelenmesinden; davacı Belediye Başkanlığı’nca yapılan ödemelerle ilgili olarak yapılan denetim neticesinde, 2.000,00 TL ve üzeri ödeme yapılan kişilerden 2013 yılında 46 adet ödemeden “vergi borcu yoktur” yazısı alınmadan ödeme yapıldığının anlaşılması üzerine, 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesine istinaden 2013 yılına ilişkin olarak 134.688,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesinde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında bulunan kurumların, bu Kanun kapsamında hak sahiplerine yapacakları 2.000,00 TL’nin üzerindeki ödemeler ile kanun, kararname ve diğer mevzuatla nakdi olarak sağlanan Devlet yardımları, teşvikler ve destekler nedeniyle yapılacak ödemelerde vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belgeyi aramadan ödeme işlemleri yapan kurum ve kuruluşlara idari para cezası verileceğinin düzenlendiği, 6183 sayılı Kanunun uygulanması amacına yönelik olarak çıkarılan Seri:A No:1 Tahsilat Genel Tebliği’nin 5. maddesinde, bu yönde düzenleme yapılarak hak sahiplerinin ve ilgililerin Bakanlığa bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borçlarının bulunmadığına ilişkin vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge aranılması zorunluluğu getirildiği, uyuşmazlıkta ise, davacı Belediye Başkanlığı tarafından 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılan 2.000,00 TL ve üzeri ödemelerden, 2013 yılında yapılan 46 adet ödeme ile ilgili olarak “vergi borcu yoktur” yazısı alınmadığı ve 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesi hükmüne aykırı hareket edilmesine karşın, İdare Mahkemesince idari para cezasını takibe yetkili tahsil dairesince işlem tesis edilmemesi nedeniyle yetki yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verildiği görülmüştür.
6183 sayılı Kanunda açık bir şekilde yetki kuralına yer verilmemiş olması ve 30/06/2007 günlü, 26568 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:A Sıra No:1 sayılı Tahsilat Genel Tebliğine 29/06/2008 günlü, 26921 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:A Sıra No:2 sayılı Tahsilat Genel Tebliği ile eklenen “V. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler ile İşlem Yapanların Sorumlulukları” başlıklı bölümünde; borçlunun bağlı bulunduğu takibe salahiyetli tahsil dairesince idari para cezası tatbik edileceği yönündeki düzenlemenin uygulamada birliği sağlamaya yönelik olduğu dikkate alındığında, uyuşmazlık konusu dönemde vergi borcu yoktur yazısı alınmadan yapılan ödemeler için ödemeyi yapan davacı belediyenin bağlı bulunduğu tahsil dairesince ceza tatbik edilmesinde yetki bakımından hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu itibarla; dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren (15) onbeş gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 01/03/2023 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
Dava; Pınarbaşı Belediye Başkanlığı’nın 6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 22/A maddesi gereğince, haksahibi ve ilgililerden istenmesi gereken vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belgeyi aramaksızın hakediş ödemelerine ilişkin işlem tesis ettiği gerekçesiyle 134.688,00 TL idari para cezası ile tecziyesine ilişkin Çelikhan Malmüdürlüğünün … günlü ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 22/A maddesinde; “4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren kurumların bu Kanun kapsamında hak sahiplerine yapacakları ödemeler ile kanun, kararname ve diğer mevzuatla nakdi olarak sağlanan Devlet yardımları, teşvikler ve destekler nedeniyle yapılacak ödemelerde ve 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli tarifelerde yer alan ticaret sicil harçlarından kayıt ve tescil harçları, noter harçlarından senet, mukavelename ve kağıtlardan alınan harçlar, tapu ve kadastro harçlarından tapu işlemlerine ilişkin alınan harçlar, gemi ve liman harçları ile diploma harçları hariç olmak üzere (8) sayılı tarifeye konu harçlar ve trafik harçlarına mevzu işlemler ile 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yer alan bina inşaat harcı ve yapı kullanma izin harcına mevzu işlemlerde; Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge aranılması zorunluluğu getirmeye, bu kapsama girecek amme alacaklarını tür, tutar ve işlemler itibarıyla topluca veya ayrı ayrı tespit etmeye, zorunluluk getirilen işlemlerde hangi hallerde bu zorunluluğun aranılmayacağını ve maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Takibata selahiyetli tahsil dairesince, bu madde kapsamında getirilen zorunluluğa rağmen borcun olmadığına dair belgeyi aramaksızın işlem tesis eden kurum ve kuruluşlara ikibin Yeni Türk Lirası idari para cezası verilir. İdari para cezası, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. İdari para cezasına karşı tebliğ tarihini takip eden otuz gün içinde idare mahkemesinde dava açılabilir.” hükümlerine yer verilmiştir.
30/06/2007 tarih ve 26568 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:A Sıra No:1 sayılı Tahsilat Genel Tebliğine 29/06/2008 tarih ve 26921 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri:A Sıra No:2 sayılı Tahsilat Genel Tebliği ile eklenen “V. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler ile İşlem Yapanların Sorumlulukları” başlıklı bölümünde; 01/08/2008 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 22/01/2002 tarihli ve 24648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren kurumların bu Kanun kapsamında hak sahiplerine 2.000 liranın üzerinde yapacakları ödemeler sırasında hak sahiplerinin ve ilgililerin Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borçlarının bulunmadığına ilişkin vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge aranılması zorunluluğunun getirildiği, aynı Bölümün 5. maddesinde ise, bu Tebliğ ile zorunluluk getirilen vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belgeyi aramadan ödeme/işlemleri yapan kurum ve kuruluşlara, borçlunun bağlı bulunduğu takibe salahiyetli tahsil dairesince idari para cezası tatbik edileceği, bu cezalar hakkında 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; 6183 sayılı Kanun’un verdiği yetkiye istinaden yayımlanan Genel Tebliğ ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren kurumların bu Kanun kapsamında hak sahiplerine 2.000,00 TL ve üzeri ödemelerde hak sahiplerinin ve ilgililerin Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borçlarının bulunmadığına ilişkin vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge aranılması zorunluluğunun getirildiği, 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesinde takibata selahiyetli tahsil dairesince bu madde kapsamında getirilen zorunluluğa rağmen borcu olmadığına dair belgeyi aramaksızın işlem tesis eden kurum ve kuruluşlara idari para cezası verileceğinin hükme bağlandığı, Genel Tebliğde de vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belgeyi aramadan ödeme/işlemleri yapan kurum ve kuruluşlara borçlunun bağlı bulunduğu takibe salahiyetli tahsil dairesince idari para cezasının tatbik edileceği anlaşılmaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacı belediye hakkında 2013 yılında davalı belediyenin hakediş ödemesi yaparken ilgililerin vergi borcu olmadığına dair belge aranması şartının yerine getirilmediğinden bahisle 134.688,00 TL idari para cezası kesilmesi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, davacı belediyenin 2013 yılında birden çok ödemesinde vergi borcu yoktur yazısı almadan ilgililere ödeme yaptığı tespit edildiğinden bahisle bu belgeyi almadan ödeme yapan belediyenin yetki sınırları içerisinde bulunduğu malmüdürlüğünce dava konusu idari para cezası tatbik edilmişse de; idari para cezasını tatbike yetkili tahsil dairesinin takibata yetkili tahsil dairesi olduğu ve Genel Tebliğ’de de takibe yetkili tahsil dairesi borçlunun bağlı bulunduğu tahsil dairesi olarak düzenlendiğinden; kanun ve genel tebliğde öngörülen usule aykırı yapılan ödemeler için her ödemede ödeme yapılan ilgilinin bağlı bulunduğu tahsil dairesince idari para cezası tatbik edilmesi gerekirken, uyuşmazlık konusu dönemde vergi borcu yoktur yazısı alınmadan yapılan ödemeler için ödemeyi yapan davacı belediyenin bağlı bulunduğu tahsil dairesince ceza tatbik edilmesinde yetki bakımından hukuka uyarlık bulunmadığından, dava konusu işlemin iptaline ilişkin … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği görüşüyle Dairemiz çoğunluk kararına katılmıyorum.