Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2021/13826 E.  ,  2023/543 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/13826
Karar No : 2023/543

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Rek. Tur. İnş. San. Tic. Paz. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; davacı şirket tarafından işletilen restoranın 29/08/2015, 19/09/2015 ve 20/09/2015 tarihlerinde yapılan denetimlerde işyeri açılış kapanış saatlerine uymadığı ve yüksek sesle müzik yayını yapıldığının tespit edilmesi nedeniyle Belediye Zabıta Tembihnamesinin 54/4. maddesi uyarınca 3 gün kapatılmasına ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; işyeri açılış-kapanış saatlerine uyulmamasının idari yaptırımının, 2559 sayılı Kanun’un 6. maddesindeki idari para cezası olabileceği; bunun dışında belediye iç düzenlemesiyle idari yaptırım ihdas edilemeyeceği; yüksek sesle müzik yayını yapıldığı hususunun ise Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmelik hükmü gereği teknik bir tespit ve raporla ortaya konulabileceği, ne var ki olayda böyle bir denetim yapılmadığı; polis memurlarınca bir ölçüm yapılmaksızın tutulan tutanakların idari yaptırımlara esas alınamayacağı; bu durumda, doğrudan ilgili düzenlemeler yerine, Belediye Zabıta Tembihnamesine dayanılarak ve öngörülen usule göre yapılmış tespitler olmadan verilen 3 gün ticari faaliyetten men kararında amaç ve konu yönleriyle hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; işyerinde yapılan denetimlerde işyerinin kapanış saatine uymadığının ilçe emniyet müdürlüğünce tespit edilmesi üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği ve anılan işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY : Davacı şirket tarafından işletilen restoranın işyeri açılış kapanış saatlerine uymadığının tespit edilmesi üzerine İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğe aykırı faaliyetten ve aynı fiilleri devam ettirmesi nedeniyle; 18/02/2015, 15/07/2015 ve 29/07/2015 günlü Encümen kararları ile idari para cezası verildiği, İlçe Emniyet Müdürlüğü ekiplerince 29/08/2015, 19/09/2015 ve 20/09/2015 tarihlerinde yapılan denetimlerde işyeri açılış kapanış saatlerine uymadığı ve yüksek sesle müzik yayını yapıldığının tespit edilmesi nedeniyle Belediye Zabıta Tembihnamesinin 54/4. maddesi uyarınca 3 gün kapatılmasına ilişkin … günlü, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Dilekçeler Üzerinde İlk İnceleme” başlıklı 14. maddesinde, “dava dilekçelerinin maddenin 3. fıkrasında belirtilen hususlar bakımından sırasıyla inceleneceği” belirtilmiş; adı geçen Kanun’un “İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar” başlıklı 15. maddesinin 1/a bendinde ise, “ilk incelemede 14. maddenin 3/a bendinde belirtilen görev hususuna aykırılık görülmesi halinde adli (…) yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği” hükmüne yer verilmiştir.
1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 Tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanun’un 1. maddesinde, “Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32. maddesi hükmüne göre idari para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.”
Anılan Kanun’nun “Saklı tutulan hükümler” başlığını taşıyan 19. maddesinde ise, “(1) Diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için; a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi, b) İşyerinin kapatılması, c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması, d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması, gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır.” hükmüne yer verilmiştir.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Genel kanun niteliği” başlıklı 3. maddesinde, “Bu Kanunun; a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, … uygulanır.” hükmüne; “Yaptırım türleri” başlıklı 16. maddesinde; “Kabahatler karşılığında uygulanacak olan idari yaptırımlar, idari para cezası ve idari tedbirlerden ibarettir. İdari tedbirler, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve ilgili kanunlarda yer alan diğer tedbirlerdir.” düzenlemesine; anılan Kanun’un “Başvuru yolu” başlıklı 27/1. maddesinde de, “İdari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir” hükmüne yer verilmiştir.
1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 Tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanun’a dayanılarak düzenlenen Konyaaltı Belediye Zabıta Tembihnamesinin 54. maddesinin 4. fıkrasında ise: “İşyerlerinin ruhsat dışı faaliyet göstermeleri, kaldırım işgali ve belediye yasaklarına aykırı durumlarının tespit edilmesi, zabıta ekiplerince verilen sürenin bitiminde emre aykırı faaliyetlerin devamının tespiti halinde Belediye Encümenince 3 ila 15 gün arasında ticari faaliyetin menine karar verilir.” düzenlemesi bulunmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
1608 sayılı Yasa’nın mevcut halinde idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır.
Dava konusu olayda uyuşmazlık; davacıya ait işyerinin 1608 sayılı Kanun’a dayanılarak düzenlenen Konyaaltı Belediye Zabıta Tembihnamesinin 54. maddesinin 4. fıkrasına istinaden 3 gün süreyle faaliyetten men edilmesine ilişkin Belediye Encümeni kararından kaynaklanmakta olup, bu haliyle encümen kararının, 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım niteliğinde bir işlem olduğu, 1608 sayılı Kanun’da ise, idari yaptırımlara karşı itiraz konusunda görevli Mahkemenin gösterilmediği, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanunla değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerin, diğer kanunlarda aksine bir hüküm bulunmaması halinde uygulanacağının açıkça belirtilmiş olması karşısında, uyuşmazlığın 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3. ve 27/1. maddeleri gereği adli yargı bünyesinde bulunan Sulh Ceza Hâkimliğince çözümlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Nitekim, Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar kazanmış 01/04/2014 günlü, E:2014/456, K:2014/487 sayılı ve 28/12/2015 günlü, E:2015/868, K:2015/903 sayılı kararları da bu tür uyuşmazlıklarda adli yargının görevli olduğu yönündedir.
Bu durumda, İdare Mahkemesince davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasına girilerek bir karar verilmesinde usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/a fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa’nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21/02/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.