Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2021/13824 E.  ,  2022/6383 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/13824
Karar No : 2022/6383

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Mersin ili, Silifke ilçesi, … Mahallesi, … Bulvarı, … Sokak, No:… adresinde bulunan çiğ köfte bayii olarak faaliyet gösteren işyerine, davacı tarafından yapılan ruhsat başvurunun reddine dair … Belediye Başkanlığının … günlü, … sayılı işlem ile davacıya ait işyerinde ruhsatsız faaliyette bulunulduğu tespitine yönelik 18/11/2015 günlü, bila sayılı durum tespit tutanağının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri incelendiğinde, ruhsat başvurusu esnasında işyerinin bulunduğu taşınmazın mülkiyet durumunun kira sözleşmesi yahut tapu senedi ile tevsik edilmesi gerektiği, başvuru esnasında kira ilişkisini inceleme yetkisi bulunan idarelere, işyerinin ruhsatlandırılmasının akabinde yapılacak denetimler esnasında kiracılık ilişkisinin devam edip etmediğini denetleme yetkisi verildiği yönünde bir belirleme bulunmadığı, kira sözleşmesiyle ilgili uyuşmazlıkları çözüme kavuşturma yetkisi adli yargı makamlarında olduğu halde, kira ilişkisinin sona erdiğinden bahisle idarenin kamusal yetkileri kullanılarak işyeri ruhsatlarının iptal edilmesi durumunda kiralamanın amacı ortadan kalkacağından, yargı organlarının görev alanı ile ilgili bir hususta idari işlem tesis edilemeyeceği, olayda davalı idare tarafından işyerinde yapılan denetimde güncel kira sözleşmesi bulunmadığının tespit edildiğinden bahisle dava konusu işlemin tesis edildiği, kiracılık ilişkisinin tarafı olmayan davalı idarenin, tarafı olmadığı özel hukuk ilişkisinin ortadan kalktığından bahisle işlem tesis etmesi mümkün olmadığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, mahkemece usulüne uygun bir işyeri açma ve çalışma ruhsatı varmışcasına, ruhsat verildikten sonra yapılan denetimle kira sözleşmesinin hukuka aykırı olduğundan bahisle işlem tesis edilmiş gibi yanlış nitelendirme ile hukuka aykırı hüküm verildiği, işlem öncesinde işyerine verilmiş bir ruhsat bulunmadığı, ruhsatsız olarak faaliyetine devam eden davacı gelen şikayetler neticesinde ruhsat başvurusunda bulunmuşsa da, başvuru evrakına hiçbir belge eklemediği ve talebini takipsiz bıraktığı, bunun neticesinde ruhsat başvurusunun reddedildiği, sonrasında davacının söz konusu adresten taşınması nedeniyle davanın görülmesinde yahut dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesinde hukuki yarar kalmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Mersin ili, Silifke ilçesi, … Mahallesi, … Bulvarı, … Sokak, No:… adresinde bulunan çiğ köfte bayii olarak faaliyet gösteren işyerine davacı tarafından iş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı almak istemiyle başvuruda bulunduğu, davalı idare tarafından davacı ile kira sözleşmesi yapan şahısların söz konusu işyerinin mülkiyetine sahip olduğunu gösterir tapularının bulunmadığı, dolayısıyla işyeri açma ve çalışma ruhsatının verilemeyeceğinden bahisle davacının başvurusunun reddedilmesi üzerine, ruhsat başvurunun reddine dair … Belediye Başkanlığının … günlü, … sayılı işlem ile davacıya ait işyerinde ruhsatsız faaliyette bulunulduğunun tespitine yönelik 18/11/2015 günlü, bila sayılı durum tespit tutanağının iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in ‘‘İşyeri açılması’’ başlıklı 6. maddesinde;”Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır. İşyeri ruhsatları yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanır; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz. Ruhsat, Örnek 5’te yer alan bilgileri içerecek şekilde düzenlenir.İşyeri açmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, işyerlerini bu Yönetmeliğe uygun olarak tanzim ettikten sonra Örnek 1 ve 2’de yer alan durumlarına uygun formu doldurarak yetkili idareye başvurur….” hükmü bulunmaktadır. Yönetmeliğin eki Örnek 2’de ise, ruhsat başvurusu esnasında işyerinin faaliyete geçeceği taşınmazın mülkiyet durumunu gösteren kira sözleşmesi ya da tapu suretinin idareye sunulacağı belirtilmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin yukarıda alıntısı yapılan hükümleri incelendiğinde, Yönetmelik kapsamına giren bir işyeri için işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusu yapıldığında bu işyerinin bulunduğu taşınmazın mülkiyet durumunun kira sözleşmesi yahut tapu senedi ile belgelendirilmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacının işyerinin bulunduğu parseli de kapsar şekilde 06/03/1979 tarihinde mülk sahipleri ile yüklenici arasında arsa karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığı, inşaatın süresinde tamamlanmadığı gerekçesiyle mülk sahipleri tarafından kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi için açılan dava sonucunda sözleşmenin geriye etkili olarak feshedildiği ve bu kararın 01/10/2007 tarihinde kesinleştiği, bağımsız bölümlerin tamamında inşaat imalat bedeli alacağı bulunduğundan bahisle hapis hakkı bulunduğunu beyan eden yüklenici … ile taşınmaz maliklerinden biri ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi bulunan … ve davacı arasında Mersin ili, Silifke ilçesi, … Mahallesi, … Bulvarı, … Sokak, No:… adresinde bulunan işyerinin kiralanmasına yönelik 13/11/2014 günlü kira sözleşmesinin yapıldığı, davacı tarafından çiğ köfte bayii olarak faaliyet gösteren işletmeye işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi talebiyle 07/01/2015 tarihinde yapılan başvuru üzerine idare tarafından yapılan inceleme sonucunda, … ve …’ın söz konusu işyerine ait tapularının olmaması, aksi yönde bir mahkeme kararı da bulunmaması nedeniyle söz konusu işyerini kiraya verme yetkileri olmadığı tespitiyle dava konusu … günlü, … sayılı işlem ile davacıdan işyeri açma ve çalışma ruhsat başvurusuna esas olmak üzere kira sözleşmesi ve mülkiyeti gösteren tapu belgesinin sunulmasının istenmesine ve işyerinin ruhsatsız olarak faaliyet gösterdiğinin tespiti halinde İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in 6. maddesi uyarınca mühür altına alınarak faaliyetten men edileceği bildirilmek suretiyle ruhsat başvurusunun reddine karar verildiği, 18/11/2015 tarihinde işyerinde yapılan denetimde işyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunmayan işyerinin ruhsatsız ticari faaliyet yürüttüğü tespitine ilişkin durum tespit tutanağının düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, yukarıda anılan mevzuat hükümleri uyarınca, işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurularında ilgilisince taşınmaz mülkiyet durumunu gösteren kira sözleşmesi veya tapu kaydının idareye verilmesi gerektiği, ayrıca yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri çalıştırılmayacağı yönündeki düzenlemeler karşısında, davacının malik olmayan kişilerle kiracılık ilişkisine dayanarak işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı verilmesi yönündeki talebinin idarece reddine yönelik işlemde ve ruhsatsız faaliyet gösterildiği tespitine yönelik 18/11/2015 tarihli durum tespit tutanağında hukuka aykırılık; dava konusu işlemlerin iptali yolundeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa’nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 13/12/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.