Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2021/11098 E.  ,  2022/6793 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/11098
Karar No : 2022/6793

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Muğla ili, Bodrum ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi No:… adresinde bulunan … isimli işyerinin sahibi olan davacı tarafından, anılan işyerinin kapatılmasına ilişkin … günlü, … sayılı işlem ile işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı verilmesi amacıyla yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; dava dosyasındaki bilgi ve belgelerle Mahkemece yapılan ara kararlarına verilen cevapların birlikte değerlendirilmesi sonucunda, Bodrum İlçe Jandarma Komutanlığı tarafından tutulan 07/05/2015 tarihli tutanakta işyerinin “Genel Güvenlik ve Asayiş Yönünden” sakıncalı olduğuna dair ifadelerin yer almasına karşın, iş yerinin bulunduğu yerin en yakın karakollara olan uzaklığının 5 km ile 12 km arasında olduğu gerekçesiyle güvenlik ekiplerinin zamanında olay yerine yetişemeyeceği iddiasında isabet bulunmadığı, işyerinin yakınlarında bulunan işletmelerin güvenliğinin de ne şekilde sağlandığına ilişin somut bir veri sunulamaması nedeniyle, bu tutanağa dayalı olarak işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı verilmesinin mümkün olmadığı yönünde tesis edilen işlem ile anılan işyerinin kapatılması işleminde hukuka uyarlılık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemler iptal edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; genel güvenlik ve asayiş yönünden olumsuzlukların neler olduğunun ilgili tutanakta net şekilde belirtildiği; nitekim, aynı işyerinde, daha önce yaşanan ve işletmecinin ölümüyle sonuçlanan vakada, asayiş ekiplerinin vaktinde ulaşılamaması nedeniyle, delillerin karartılarak, suçluluların rahatlıkla kaçtıkları; asayiş yönünden olumsuz raporu verilen iş yerine ruhsat verilebilmesinin mümkün olmadığı gibi dava konusu işlemlerin hukuka uygun olduğu ileri sürülerek kararın bozulması istenilmiştir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Muğla ili, Bodrum ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi No: … adresinde bulunan … isimli işyerinde, Jandarma ekiplerince 07/04/2015 ve 10/04/2015 tarihlerinde yapılan denetimlerde işyeri açma ve çalışma ruhsatı almaksızın faaliyette bulunulduğunun tespit edilmesi üzerine, zabıta ekiplerinin, Yönetmeliğin 6. maddesi uyarınca kapatma kararına esas 17/04/2015 günlü denetiminde davacı tarafından da imzalanan tutanak ile ruhsatsız işyerlerinin kapatılacağı bilgisine yer verilmesi karşısında, 20/04/2015 tarihinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusunda bulunulduğu; dava konusu … günlü, … sayılı işlemle ruhsatsız işyerinin mühürlenerek kapatılmasına karar verildiği ve işyerinin faaliyetine devam ettiğinin 05/05/2015 günlü Jandarma tutanağıyla tespit edildiği; ayrıca 07/05/2015 günlü Jandarma Asayiş yetkililerinin tutanağında ise, “…açılacak iş yerinin konum olarak karakolumuza Kadıkalesi- Peksimet yolu istikametinden 7 (yedi) km, İslamhaneleri -Dereköy istikametinden 12 (on iki ) km mesafede olduğunun tespit edildiği, geçmişte aynı faaliyet alanı ile açık olan işletmelerde meydana gelen asayişe müessir olaylarda mesafenin olayların aydınlatılması yönünde olumsuz etkisinin olduğu, birçok olayda delillerin karartılması, suçluların kaçması gibi sonuçları doğurduğu… bahse konu işletmenin daha önce yapılan kontrollerinde tamamen mevzuata aykırı olarak ruhsatsız işletildiği ve buna ilişkin gerekli cezai yaptırımların uygulandığı, gerek mevzuat dışı gerekse kolluk birimlerinin uyarıları dikkate almayarak faaliyet gösteren bu işletmenin ilerde açılması durumunda asayişe müessir olayların artacağının değerlendirildiği, buna örnek olarak 07.05.2015 tarihli tutanakta bu hususların açık bir şekilde belirtildiği, açılacak olan işletme hakkında bölge halkıyla yapılan mülakatlarda, iş yerinin halkın can, mal ve huzurunu tehlikeye düşüreceği hususlarının daha önce açılan “… ” isimli işletmeyi de örnek göstererek tarafımıza beyan ettikleri, söz konusu iş yerinin yakınında ve çevresinde herhangi bir işletme yada umuma açık eğlence ve istirahat yerinin bulunmadığı, tüm bu durumlar göz önüne alındığında 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu ile 2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu’nda belirtilen genel kolluk kuvvetleri “halkın can, mal ve huzurunu temini ile bu durumun devamlılığını sağlamakla görevlidir” ibaresine istinaden adı geçen “… ” isimli işletmenin açılmasında, genel güvenlik ve asayiş yönünden sakıncalı” olduğunun belirtilmesi üzerine … günlü, … sayılı işlem ile işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı verilmesi amacıyla yapmış olduğu başvurunun reddine karar verildiği; işyerinin ruhsatsız olduğundan bahisle kapatılmasına ilişkin işlem ile ruhsat başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 3. maddesinde, belediye hudutları ve mücavir alan içinde kalan işyeri ve işletmelerden büyükşehir belediyesi olan yerlerde, sıhhi ve sair işletmeler için büyükşehir belediyesi içinde kalan diğer belediye başkanlıklarının işyeri açma ve çalışma ruhsatını vermeye yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nun 7. maddesinde, kişilerin tek tek veya toplu olarak eğlenmesi, dinlenmesi veya konaklaması için açılan otel, motel, pansiyon, kamping ve benzeri konaklama yerleri; gazino, pavyon, meyhane, bar, birahane, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkili yerler; sinema, kahvehane ve kıraathane; kumar ve kazanç kastı olmamak şartıyla adı ne olursa olsun bilgi ve maharet artırıcı veya zeka geliştirici nitelikteki elektronik oyun alet ve makinelerinin, video ve televizyon oyunlarının içerisinde bulunduğu elektronik oyun yerleri; internet kafeler ve benzeri yerlerin umuma açık istirahat ve eğlence yeri sayılacağı, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin ruhsatı bağlı olduğu kolluk kuvvetinin görüşü alındıktan sonra belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler; bu alanların dışında il özel idareleri tarafından verileceği, kolluk kuvvetinin görüşünü yedi gün içinde vereceği, ruhsat taleplerinin bir ay içinde sonuçlandırılacağı, izin alınmadan açılan umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin kapatılacağı, bu iş yerlerinin faaliyet göstereceği alanları belirlemeye veya mevcut umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin bu amaç için ayrılan yerlerde toplanmasına, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler; bu alanlar dışında il özel idarelerinin yetkili olduğu, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin bulunacağı alanların tespiti ve bu yerlerin ruhsatlandırılmasında uygulanacak usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle düzenleneceği, bu iş yerleri için düzenlenen iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarının bir örneği yetkili kolluk kuvvetine gönderileceği, bu iş yerlerinin genel güvenlik ve asayiş yönünden genel kolluk tarafından denetleneceği, bu yerlerin ruhsatlandırılmasında 14/06/1989 günlü, 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun 5. ve 6. maddelerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir.
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in “işyeri açılması” başlıklı 6. maddesinde; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır. İşyeri ruhsatları yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanır; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz.” düzenlemesine, “Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin açılması” başlıklı 32. maddesinin ikinci fıkrasında; “Umuma açık istirahat ve eğlence yerinin açılması ve faaliyette bulunmasına belediye sınırları ve mücavir alan sınırları içinde belediye, bu alanlar dışında il özel idaresi tarafından izin verilir.” düzenlemesine, dokuzuncu fıkrasında ise; “izin almadan açılan umuma açık istirahat ve eğlence yerleri, yetkili idarelerin ilgili birimleri tarafından sebebi bir tutanakla belirlenmek ve mühürlenmek suretiyle re’sen kapatılır.” düzenlemelerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin iş ve işlemleri yapma ve ruhsatları düzenleme yetkisi olan idarelere “yetkili idare” denilmekte olup, anılan idarelerin, başka bir kurum ya da kuruluşun iznini almadan işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenleyecekleri, uyuşmazlık konusu olayda da, yetkili idarenin, ilçe belediyesi olduğu görülmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerine işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesinde ve ruhsatın iptali konusunda belediyenin yetkili olduğu açıktır. Yetkili idarelerce düzenlenen ruhsata dayalı olarak faaliyet gösterilen işyerlerinin de ruhsata uygun faaliyet gösterip göstermediğinin denetlenerek, ruhsat harici ya da ruhsata aykırı faaliyetlerinin tesbiti halinde, yine yetkili birimlerce gerekli tedbirlerin alınacağında kuşku yoktur. Ruhsatsız işyerleri bakımından ise, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin “işyeri açılması” başlıklı 6. maddesinde, işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerlerinin yetkili idareler tarafından kapatılacağı yönünde bir kurala yer verilmiş iken, aynı Yönetmeliğin 32. maddesinin 9. fıkrasında; bu tür ruhsatsız işyerlerinin, yetkili idarelerin ilgili birimleri tarafından sebebi bir tutanakla belirlenmek ve mühürlenmek suretiyle re’sen kapatılacağı belirtilmiştir.
Bu durumda, davacının işletmekte olduğu içkili lokantanın ruhsata tabi bir işyeri olmasına rağmen, ruhsatsız olarak faaliyet göstermesi nedeniyle, mühürlenerek faaliyetten men edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Dava konusu edilen bir diğer işlem olan, ruhsat başvurusunun reddi işlemi yönünden dava dosyasının ve TAKBİS kayıtlarının birlikte incelenmesinden ise; davacının ruhsat başvurusunun devir değil, (ilk) ruhsat başvurusu olduğu; başka bir ifadeyle başvurunun, kolluk görüşü alındıktan sonra, dosya-evrak üzerinden yapılacak incelemeyle sonuçlandırılabilecek bir başvuru niteliğinde olmadığı; asayişe ilişkin kolluk görüşünü, idarenin, takdir yetkisi kapsamında değerlendirerek başvuru hakkında bir karar verebileceği nitelikte bir ruhsat istemi olduğu; nitekim yakın çevresinde herhangi bir yerleşim, işyeri veya başkaca bir umuma açık istirahat ve eğlence yeri bulunmayan bir alanda işletilmek istenilen dava konusu işyeri bakımından, genel güvenlik ve asayiş yönünden sakıncalı olduğu yolundaki kolluk görüşüne paralel olarak tesis edilen dava konusu işlemde de hukuka aykırılık bulunmadığından, anılan işlemlerin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa’nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22/12/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.