Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2021/10974 E.  ,  2023/164 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/10974
Karar No : 2023/164

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca davalı idare tarafından iptale ilişkin kısmının, temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Eskişehir ili, Odunpazarı ilçesi, … Mahallesi, … Sokak, No:… adresinde davacı tarafından işletilmekte olan kafeteryanın ön cephesinde bulunan masa ve sandalyelerin 2 iş günü içerisinde kaldırılması, aksi takdirde kaldırma işleminin Belediye tarafından gerçekleştirileceği ve kaldırma masraflarının %20 fazlasıyla birlikte davacıdan tahsil edileceğine ilişkin … günlü, … sayılı Odunpazarı Belediye Başkanlığı Zabıta Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; 1608 sayılı Kanun’un 1. maddesi kapsamında işlem tesis etme konusunda belediye encümeni yetkili olduğundan, emredilen fiilin yerine getirilmesi ve bunun için belli bir süre verilmesi konusunda da encümenin yetkili olması karşısında; encümen tarafından işlem tesis edilmeden önce, 1608 sayılı Kanun’un 1. maddesi uyarınca işlem tesis edileceği yönünde belediye başkanlığı yazısıyla işlem tesis edilebileceği kuşkusuz olmakla birlikte, anılan yazıda encümenin yetkisinde olan emredilen fiilin yerine getirilmesi hususunda süre verilmesine olanak bulunmadığından, dava konusu işlemin masa ve sandalyelerin 2 iş gününde kaldırılması gerektiği yönündeki kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı, dava konusu işlemin, masa ve sandalyelerin kaldırılmaması halinde masrafların %20 fazlasıyla tahsil edileceğine ilişkin kısmı yönünden; emredilen fiilin yerine getirilmemesi durumunda, bu hususun belediye tarafından yerine getirilmesi halinde masrafların %20 fazlasıyla tahsil edileceği açık olduğundan, anılan kısmı yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin, masa ve sandalyelerin 2 iş gününde kaldırılmasına ilişkin kısmı yönünden iptaline, belediye tarafından yerine getirilmesi halinde masrafların %20 fazlasıyla tahsil edileceğine ilişkin kısmı yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; davacı ile imzalanan kira sözleşmesinde 2015 yılı sezonunda kafeterya dışına masa ve sandalye konulmasına izin verilmeyeceğinin açıkça düzenlendiği, bu hususun davacıya ihtar edilerek masa ve sandalyelerin 2 gün içinde kaldırılması gerektiğinin bildirildiği, yapılan bildirime rağmen işgalin devam ettiği, idarece tesis edilen işlemlerin hukuka uygun olduğu belirtilerek, mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onyedinci Dairesi tarafından Danıştay Onuncu Dairesine, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından da, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Eskişehir ili, Odunpazarı ilçesi, … Mahallesi, … Sokak, No:… adresinde davacı tarafından işletilmekte olan kafeteryanın ön cephesinde bulunan masa ve sandalyelerin 2 iş günü içerisinde kaldırılması, aksi takdirde kaldırma işleminin Belediye tarafından gerçekleştirileceği ve kaldırma masraflarının %20 fazlasıyla birlikte davacıdan tahsil edileceğine ilişkin … günlü, … sayılı Odunpazarı Belediye Başkanlığı Zabıta Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle temyizen bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 3. maddesinde, belediye hudutları ve mücavir alan içinde kalan işyeri ve işletmelerden büyükşehir belediyesi olan yerlerde, sıhhi ve sair işletmeler için büyükşehir belediyesi içinde kalan diğer belediye başkanlıklarının işyeri açma ve çalışma ruhsatını vermeye yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in “işyeri açılması” başlıklı 6. maddesinde; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 Tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanun’un 1. maddesinde; “Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve sahâliyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idari para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.
Belediye encümeni kararında belli bir fiilin muayyen bir süre zarfından yapılmasını da emredebilir. Emredilen fiilin ilgili kişi tarafından yapılmaması halinde, masrafları yüzde yirmi zammı ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafından yerine getirilir. Bu madde hükümleri ilgili kanunda ayrıca hüküm bulunmayan hallerde uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Zabıtanın görev ve yetkileri” başlıklı 51. maddesinin birinci fıkrasında; “Belediye zabıtası, beldede esenlik, huzur, sağlık ve düzenin sağlanmasıyla görevli olup bu amaçla, belediye meclisi tarafından alınan ve belediye zabıtası tarafından yerine getirilmesi gereken emir ve yasaklarla bunlara uymayanlar hakkında mevzuatta öngörülen ceza ve diğer yaptırımları uygular.” düzenlemesine yer verilmiştir.
11/04/2007 günlü, 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Belediye Zabıta Yönetmeliği’nin “Görev alanı” başlıklı 8. maddesinde; “Belediye zabıtası belediye sınırları içerisinde görevli ve yetkilidir. Ayrıca, mücavir alanlarda kanunlarla belediyenin yetki ve sorumluluğuna verilmiş hizmetler bakımından da yetkili ve görevlidir.” hükmü, “Görevleri başlıklı” 10. maddesinin 1/a fıkrasının 20. bendinde ise; “14/6/1989 tarihli ve 3572 sayılı İşyeri Açma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun ile 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri gereğince, işyerinin açma ruhsatı alıp almadığını kontrol etmek, yetkili mercilerce verilen işyeri kapatma cezasını uygulamak ve gereken işlemleri yapmak.” hükmü yer almıştır.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 52. maddesinde “Belediye sınırları içinde bulunan aşağıdaki yerlerden herhangi birinin satış yapmak veya sair maksatlarla ve yetkili mercilerden usulüne uygun izin alınarak geçici olarak işgal edilmesi, İşgal Harcına tabidir:
1. Pazar veya panayır kurulan yerlerin, meydanların, mezat yerlerinin her türlü mal ve hayvan satıcıları tarafından işgali,
2. Yol, meydan, pazar, iskele, köprü gibi umuma ait yerlerden bir kısmının herhangi bir maksat için işgali,
3. Motorlu kara taşıtlarının park etmeleri için il trafik komisyonlarının olumlu görüşü alınarak belediyelerce şehir merkezlerinde tesis edilen ve işletilen mahallerin çalışma saatleri içinde, taşıtlar tarafından işgali (Bisiklet ve motosikletler hariç)
Yukarıda sayılan yerlerin izinsiz işgalleri mükellefiyeti kaldırmaz…” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava dosyasının incelenmesinden; davacı ile davalı idare arasında 04/08/2014 tarihinde işgaliye sözleşmesinin imzalandığı, bu sözleşmenin 16. maddesine göre 2015 sezonunda masa ve sandalye işgaline izin verilmeyeceğinin belirtildiği, şikayetler üzerine 05/01/2015 günlü ihtar yazısı ile davacının işgaline 2 gün içinde son vermesi yönünde bildirim yapıldığı, işgalin devam etmesi üzerine 22/01/2015 tarihinde Kabahatler Kanununa göre idari yaptırım tutanağının düzenlendiği ve tebliğinin yapıldığı, 03/02/2015 tarihinde işgal sona ermediği için 2 gün içinde işgalin kaldırılması aksi takdirde Belediye marifeti ile kaldırılacağı ve % 20 fazlası ile yapılan masrafın tahsil edileceğinin davacıya bildirilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda anılan mevzuat hükümleri uyarınca, davalı idarenin aykırılıkları tespit etmesi halinde doğrudan kaldırma yetkisi olduğu ve bu konuda süre verme zorunluluğu bulunmadığı halde, davacıya 2 günlük süre verilmek suretiyle işlem tesis edildiği; idare tarafından işgalin sonlandırılması istenilen alanın ruhsat alanı dışında kaldığı; davacıya yapılan bildirim sonrası encümene sevk edilerek faaliyetten men kararı verildiği, davacı tarafından yapılan işgalin kaldırılması hususunda yetkili olan zabıta tarafından yapılan ihtara uymayan davacı hakkında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla; İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca iptale ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, bozulan kısım yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa’nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 12/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.