Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2021/10525 E. , 2022/6792 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/10525
Karar No : 2022/6792
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; İzmir ili, Çeşme ilçesi, … Mahallesi, … Sokak, No:… adresinde bulunan ve içkili kafeterya olarak faaliyet gösteren “… Bar” isimli işyerinin, işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ve faaliyetine uygun yeni bir ruhsat alınıncaya kadar faaliyetinin durdurulmasına ilişkin Çeşme Belediye Başkanlığı’nın … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; dava konusu işlemin, ruhsatın iptaline ilişkin kısmı yönünden, işyerinin, işyeri açma ve çalışma ruhsatının Belediye Başkanı yerine Belediye Başkan Yardımcısı tarafından düzenlendiği ve Belediye Başkanı tarafından iptal edilmiş olması karşısında hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine; işyerinin yeni bir ruhsat alıncaya değin faaliyetten men edilmesine ilişkin kısmı yönünden ise, faaliyetten men yetkisinin belediye encümeninin görev ve yetkileri arasında bulunmasına karşın belediye encümenince, işyerinin kapatılması yönünde herhangi bir karar alınmadığı gerçekçesiyle dava konusu işlemin iptaline hükmedilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; işyerinde konsomasyon hizmeti vermedikleri ve davalı idarenin ruhsatlarını iptal ederek süresiz kapatma yetkisinin olmadığı, anılan yetkinin 2559 sayılı Kanun’un 8. maddesi uyarınca mahallin en büyük mülki amirine ait olduğu ileri sürülerek kararın bozulması istenilmiştir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararı uyarınca Danıştay Onuncu Dairesine; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından ise, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, İzmir ili, Çeşme ilçesi, … Mahallesi, … Sokak, No:… adresinde bulunan ve 15/03/2013 günlü içkili kafeterya faaliyet konulu işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile faaliyet gösteren “… Bar” ünvanlı işyerinde, 18/06/2014 tarihinde, Çeşme İlçe Emniyet Müdürlüğü ekiplerince yapılan denetimde, konsomasyon yapıldığının tespiti üzerine; … günlü, … sayılı Çeşme Belediye Encümeni kararıyla, ruhsata esas faaliyet konusunun dışında faaliyette bulunulduğundan bahisle, söz konusu aykırılığın 15 gün içinde giderilmesi, aksi takdirde ruhsatın iptal edileceğinin davacıya bildirilmesine karar verilmesini müteakiben, 18/10/2014 tarihinde İlçe Emniyet Müdürlüğü ekiplerince işyerinde yapılan denetimde, işyerinde çalışan … isimli bayanın konsomatrislik yaptığının tespiti üzerine ise, 09/12/2014 günlü Belediye Başkanlığı işlemiyle, davacıya; içkili kafeterya ruhsatı ile pavyon faaliyetinde bulunulamayacağı, ruhsatındaki faaliyet konusu ile yürütülen faaliyetin birbirinden farklı olması nedeniyle ruhsatsız faaliyette bulunulduğu, işyerinin ruhsat kriterlerine ve mevzuat hükümlerine aykırı olarak çalıştığı ve tespit edilen bu aykırılıkların, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 13. maddesi gereği 15 (onbeş) gün içerisinde giderilmesinden sonra Çeşme Belediyesi Ruhsat ve Denetim Müdürlüğüne dilekçe ile müracaat edilmesi gerektiği, aksi takdirde ruhsata esas yasal işlemler başlatılacağının bildirildiği; daha sonra ise, yine aynı (18/10/2014) tarihli denetimde işaret edilen konsomasyon hizmeti nedeniyle, işletmeye ait işyeri açma ve çalışma ruhsatının vasfını yitirdiğine ve faaliyete uygun yeni bir işletme ruhsatı alınıncaya kadar işletmenin kapatılmasına ilişkin … günlü, … sayılı işlemin tesis edildiği ve bu işlemin iptali istemiyle de bakılmakta olan dava açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’nun 3. maddesinde, belediye sınırları ile mücavir alan içinde kalan tüm iş yerleri ve işletmelere, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye belediyelerin yetkili olduğu; 6. maddesinin 2. fıkrasında ise, “Ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, 4. maddede belirtilen yönetmelikte öngörülen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde, verilmiş olan ruhsat, ilgili mevzuattaki hükümler çerçevesinde yetkili merci veya mülki idare amirince iptal edilerek işyeri kapatılır ve ilgililer hakkında ayrıca işlem yapılır.
” hükmüne yer verilmiştir.
2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nun 6. maddesinde, faaliyetten geçici olarak men edildiği halde süresinden önce açılan, açık ve kapalı bulunacağı saatlere uymayan, bu Kanun’un 12. maddesinde belirtilen yasaklara uymadığı tespit edilen, mevzuat hükümlerine aykırı olarak işletilen, iş yerlerinin işletmecilerine beşyüzmilyon Türk Lirası ile birmilyar Türk Lirası arasında idari para cezası verileceği, bu maddede öngörülen idari para cezalarının, belediye sınırları içinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında il daimi encümeni tarafından verileceği, hükümlerine yer verilmiştir.
1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkâmı Cezaiye Hakkında … Kanunun 1. maddesinde, “Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32. maddesi hükmüne göre idarî para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir…” hükmü yer almaktadır.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 32. maddesinde, “Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir. Bu madde, ancak ilgili kanunda açıkça hüküm bulunan hallerde uygulanabilir.” hükmüne yer verilmiştir.
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin, 6. maddesinde; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz… İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.” aynı maddenin 2. fıkrasında ise, “İşyeri ruhsatları yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceği yetkili tarafından bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanır; ruhsat için ayrıca, meclis veya encümen tarafından bir karar alınmaz.” düzenlemesine ve 13. maddesinde, “…İşyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesinden sonra yapılacak denetimlerde mevzuata uygun olmayan unsurların ve noksanlıkların tespiti halinde, işyerine bu noksanlık ve hatalarını gidermesi için bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilir. Verilen süre içinde tespit edilen noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde, ruhsat iptal edilerek işyeri kapatılır. Ayrıca ilgililerin yalan, yanlış ve yanıltıcı beyanı varsa haklarında kanunî işlem yapılır.” düzenlemesi ile “işyeri açılması” başlıklı 36. maddesinde; “… Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinde, genel kadın olarak tescil edilenler çalıştırılamaz… Müşteri ile beraber yiyip içerek müşterinin eğlenmesini sağlayan konsomatrisler sadece pavyon ruhsatlı yerlerde çalışabilir…”, 39. maddesinde ise, 36. maddeye aykırılığın veya 2559 sayılı Kanunun 6. maddesinde belirtilen hususların tespiti hâlinde, yetkili idare tarafından anılan maddede belirtilen usûle göre idari para cezası uygulanır.” düzenlemesi yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin iş ve işlemleri yapma ve ruhsatları düzenleme yetkisi olan idarelere “yetkili idare” denilmekte olup, anılan idarelerin, başka bir kurum ya da kuruluşun iznini almadan işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenleyecekleri, uyuşmazlık konusu olayda da, yetkili idarenin, ilçe belediyesi olduğu görülmektedir.
Yetkili idarelerce düzenlenen ruhsata dayalı olarak faaliyet gösterilen işyerlerinin, ruhsata uygun faaliyet gösterip göstermediğinin denetlenerek, ruhsat harici ya da ruhsata aykırı faaliyetlerinin tesbiti halinde, yine yetkili birimlerce gerekli tedbirlerin alınacağında kuşku yoktur. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 6. maddesinde, ruhsatsız işyerleri bakımından, bu işyerlerinin yetkili idareler tarafından kapatılacağı yönünde düzenlemeye yer verilmiş iken, aynı Yönetmeliğin 36 ve 39. maddelerinde, uyuşmazlık konusu konsomasyon faaliyeti nedeniyle sadece idari para cezası düzenlenmiş ve 1608 sayılı Kanunda da “yasaklanan faaliyetin meni” ile idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir.
Belirtilen açıklamalar doğrultusunda, davacının ruhsat verilmiş bulunan “içkili kafeterya” faaliyet konusunun korunması, ruhsat harici olarak yapılan konsomasyon faaliyetine son verilmesi gerekmekte iken; ruhsatın vasfını yitirdiğinden bahisle iptal edilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu durumda, yukarıda yer verilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiğinden, İdare Mahkemesi kararının, davanın reddine ilişkin kısmında hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, davanın reddine ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa’nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22/12/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.