Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2021/10079 E.  ,  2022/6421 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/10079
Karar No : 2022/6421

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- …
2- … Bakanlığı
VEKİLİ : I. Hukuk Müşaviri Yrd. V. …
3- … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : Davacı tarafından;
1- Emniyet amiri olarak görev yapmakta iken, 2015 yılı terfi döneminde 4. sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmemesine ilişkin işlemin,
2- Bu işlemin dayanağı olan Bakanlar Kurulunun 2015/7685 sayılı kararıyla yürürlüğe konulan 10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in
a- 8. maddesinin,
b- 20. maddesinin 1. fıkrasının,
c- 27. maddesinin,
d- 28. maddesinin iptali ile
3. Dava konusu işlem nedeniyle yoksun kaldığı özlük haklarının iadesine ve parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi istemiyle dava açılmıştır.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından, rütbe terfi yazılı sınavında 77,50 puan aldığı, sözlü sınavda 51 puan alarak başarılı olmasına rağmen terfi ettirilmediği, Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in “polis amirlerinin rütbe terfii” başlıklı 8. maddesinde, polis amirlerinden üst rütbelere terfi ettirilecek olanların kurullarda görüşülebilmesinin kıdem sırasına göre, terfilerinin ise 12. madde de belirtilen şartları taşımak kaydıyla liyakate göre yapılacağının belirtildiği, bu düzenlemenin terfilerde keyfi uygulamalara sebep olacağı, aynı Yönetmelik’in “Merkez ve Yüksek Değerlendirme Kurullarının Değerlendirme ve Karar Usulü” başlıklı 20. maddesinin birinci fıkrasında terfi için birçok kıstasın belirtildiği, kurulların terfi edecek amirleri bu kıstasları da dikkate alarak liyakate göre belirleyeceği, rütbe terfilerin liyakate göre belirlenecek olmasının idare tarafından keyfi olarak yorumlandığı, yazılı ve sözlü sınavda başarılı olduğu halde liyakatsizlik nedeniyle terfisinin yapılmamasının yazılı ve sözlü sınav şartını etkisiz hale getirdiği ve aynı Yönetmelik’in “yazılı sınav” başlıklı 27. maddesi ile “sözlü sınav” başlıklı 28. maddesinin de hukuka aykırı olduğu; 2014 yılında sınavsız olarak terfi etmesi gerekirken sözlü sınava tabi tutulmasının kazanılmış hak ilkesine aykırılık teşkil ettiği ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMASI :
Cumhurbaşkanlığı ile İçişleri Bakanlığı tarafından; Dava konusu Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin, 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanununun 6638 sayılı Kanun ile değişik 55. maddesine dayanılarak hazırlandığı, Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren yasaların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak koşuluyla yönetmelikler çıkarabileği, iptali istenilen yönetmelik hükümlerinin 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanununun 6638 sayılı Kanun ile değişik 55. maddesine dayanılarak hazırlandığından hukuka ve mevzuata uygun olduğu, davacının 2015 yılı terfi döneminde bir üst rütbeye terfi ettirilmemesine ilişkin işleminde de hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

Davalı Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından; Emniyet teşkilatında rütbe terfi işlemlerinin 04/04/2015 günlü, 29316 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu’nun 6638 sayılı Kanun ile değişik 55. maddesi ve Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre yapıldığı, iptali istenilen yönetmelik hükümlerinin hukuka ve mevzuata uygun olduğu, polis amirlerinin bulundukları rütbede zorunlu en az bekleme süresini tamamlamaları ve herhangi bir ceza almamaları halinde mesleki yeterliliklerine bakılmaksızın bir üst rütbeye terfi etmelerinin ihtiyaç duyulan amir rütbelerinde sayısal azlığa ve ihtiyaç duyulmayan rütbelerde ise aşırı yığılmalara neden olduğu, bu gerekçeyle yapılan düzenleme ile her rütbede yer alacak amir sayısının belirlendiği, her rütbe terfinde yazılı ve sözlü sınav şartı getirildiği ve terfi için öngörülen asgari şartlara sahip olan personel arasından en kıdemli olanının değil en liyakatli olanının terfi etmesinin öngörüldüğü belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacının, 2015 yılı rütbe terfi döneminde terfi ettirilmemesine ilişkin işlemin ve bu işlemin dayanağı olan 10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in; 20. maddesinin 1. fıkrasının, 28. maddesinin 2. fıkrasının iptali, terfi ettirilmemesinden kaynaklanan parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi istemi yönünden davanın reddine, Yönetmelik’in 28. maddesinin 1. ve 3. fıkrasının iptali istemi yönünden ise karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Emniyet Genel Müdürlüğü emrinde Emniyet amiri olarak görev yapan davacı tarafından, 2015 yılı terfi döneminde 4. sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmemesine ilişkin işlemin ve bu işlemin dayanağı olan, 10/05/2015 tarih ve 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin 8. maddesinin, 20. maddesinin 1. fıkrasının, 27. ve 28. maddelerinin iptali ile davacının dava konusu işlemler nedeniyle yoksun kaldığı özlük haklarının iadesine ve parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
Anayasanın 124. maddesinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarabilecekleri kurala bağlanmıştır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun 55. Maddesinin 4. İla 8. fıkralarında; “Rütbelere terfi ettirilecek personelin kurullarda görüşülmesi kıdem sırasına göre, rütbelere terfiler ise liyakate göre yapılır.
Kıdem sırasının tespitinde, bulunulan rütbeye terfi tarihi esas alınır. Aynı tarihte terfi edenlerden performans değerlendirme puanı yüksek olanlar, performans değerlendirme puanlarının eşitliği hâlinde bulunduğu rütbede aldığı başarı ve üstün başarı belgesi fazla olanlar, başarı ve üstün başarı belgesinin sayıca eşitliği hâlinde ise sicil numarası daha küçük olanlar diğerlerine göre kıdemli sayılırlar.
Kıdem sırası, Emniyet Genel Müdürlüğünce her yıl mart ayında Teşkilata duyurulur.
Komiser Yardımcısı, Komiser ve Başkomiserlerin liyakat koşullarını belirlemek ve terfilerini önermek üzere Genel Müdürlük Merkez Değerlendirme Kurulu oluşturulur. Bu Kurul, Emniyet Genel Müdürlüğü personel işlerinden sorumlu Genel Müdür Yardımcısının başkanlığında, Personel Dairesi Başkanı, Birinci Hukuk Müşaviri ve Genel Müdürün uygun göreceği iki Daire Başkanı ile Teftiş Kurulu Başkan Yardımcılarının birinden teşekkül eder.
Emniyet Amirleri ile Dördüncü ve Üçüncü Sınıf Emniyet Müdürlerinin liyakat koşullarını belirlemek ve terfilerini önermek üzere Genel Müdürlük Yüksek Değerlendirme Kurulu oluşturulur. Bu Kurul, Emniyet Genel Müdürünün başkanlığında, Genel Müdür Yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı, Polis Akademisi Başkanı, Özel Güvenlik Denetleme Başkanı, Birinci Hukuk Müşaviri, Personel Dairesi Başkanı ile Polis Başmüfettişleri arasından seçilecek bir Polis Başmüfettişi ve İl Emniyet Müdürleri arasından seçilecek iki İl Emniyet Müdüründen teşekkül eder. Bu Kurulda görev yapacak Polis Başmüfettişi ile İl Emniyet Müdürlerinin seçimine ilişkin esaslar yönetmelikle düzenlenir.” hükmü,
11. fıkrasının (c) bendinde; Kurullarda personelin rütbe terfiinin görüşülebilmesi için, “Yönetmeliğe uygun olarak yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olunması, … şarttır.” hükmü,
18. fıkrasında da, “Rütbe terfileri ve sınavlar ile meslek içi yöneticilik eğitim kursları, eğitim tarih ve süreleri ile değerlendirme kurullarının çalışmalarına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almıştır.
Anılan Kanuna dayanılarak hazırlanan ve 10.5.2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin “Polis amirlerinin rütbe terfii” başlıklı 8. maddesinde;
“(1) Polis amirlerinden üst rütbelere terfi ettirilecek olanların kurullarda görüşülebilmesi kıdem sırasına göre, rütbelere terfiler ise 12 nci maddede belirtilen şartları taşımak kaydıyla liyakate göre yapılır.” hükmüne,
“Merkez ve Yüksek Değerlendirme Kurullarının değerlendirme ve karar usulü” başlıklı 20. Maddesinin 1. fıkrasında;
“(1) Merkez ve Yüksek Değerlendirme Kurulları, terfi edecek personel hakkında;
a) Bulunduğu rütbedeki performans değerlendirme, başarı ve üstün başarı belgesi bilgilerini,
b) Mesleki bilgi, beceri ve davranışları ile geçmiş hizmetlerini,
c) Bulunduğu rütbede, affa uğramış olsa bile, adli mercilerce verilen cezalarım,
ç) Bulunduğu rütbede, affa uğramış olsa bile, verilen disiplin cezalarını,
d) Hakkında devam etmekte olan soruşturma ve kovuşturma bilgilerini,
e) Bu Yönetmelikte belirtilen sınavlar sonucunda elde ettiği başarı durumlarını,dikkate alarak belirleyecekleri liyakat koşullarına göre değerlendirerek, edinecekleri kanaate göre oy çokluğu ile karar verirler.” hükmüne,
“Yazılı sınav” başlıklı 27. maddesinde;
“(1) Üst rütbeye terfi edecek personelin mesleki bilgi ve genel kültür düzeyini ölçmek üzere yapılacak yazılı sınavlar, Polis Akademisi Başkanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sınav komisyonlarınca yapılır.
(2) Yazılı sınavda sorulacak soruların konuları ve oranları aşağıda belirtilmiştir:
a) Polis meslek mevzuatı %40.
b) Ceza muhakemesi ve ceza hukuku %10.
c) Anayasa hukuku %10.
ç) İdare hukuku ve idari yargı %10.
d) Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi %10.
e) İnsan hakları %10.
f) Genel kültür %10.

(3) Yazılı sınav yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Yazılı sınav sonuçları adaylara duyurulur.” hükmüne,
“Sözlü sınav” başlıklı 28. maddesinde;
“(1) Yazılı sınava giren adaylar, sicil numarası küçük olandan başlamak üzere sözlü sınava tabi tutulur.
(2) Sözlü sınav için oluşturulan komisyon üyeleri, sınava girecek personelden en az bir üst rütbede olmak zorundadır.
(3) Sözlü sınav komisyonları üst rütbeye terfi edecek personeli;
a) Bir konuyu kavrama ve ifade edebilme yeteneği,
b) Temsil ve maiyetindeki personelini sevk ve idare kabiliyeti,
c) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
ç) Analitik düşünme, problem çözme ve doğru karar verebilme yeteneği,
d) Planlama, eşgüdüm ve denetim becerileri,
konularında yüz tam puan üzerinden değerlendirir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü sınav puanı tespit edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
5.5.2016 günlü, 29703 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile dava konusu Yönetmeliğin 28. maddesinin 1. ve 3. fıkraları değiştirilerek yeniden düzenlenmiş olduğundan, bu fıkraların iptal istemi hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır. Ancak, söz konusu Yönetmelik hükümlerine dayalı olarak davacı hakkında tesis edilen uygulama işlemi bulunduğundan anılan düzenlemenin hukuksal irdelemesinin yapılması gerekmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, yasa koyucunun genel prensipleri belirlemesi koşuluyla düzenlenecek konunun uygulanmasını ve uygulamaya ilişkin ayrıntıların belirlenmesini yürütmeye bırakmakla birlikte, idareler düzenleme yapma yetkisini yasama organının çizdiği sınırlar içinde, başta Anayasa olmak üzere, kanun, tüzük gibi üst hukuk normlarına aykırı olmamak kayıt ve şartına bağlı olarak kullabilmektedirler.
3201 sayılı Kanunda emniyet personelinin rütbe terfiinin görüşülebilmesi için liyakat ve kariyer ilkelerinin gereği olarak “yazılı sınavda başarılı olma” şartının aranması karşısında, anılan yasal düzenlemeye aykırı olarak, yazılı sınava katılan adayların tamamının herhangi bir başarı kriteri aranmadan sözlü sınava çağrılmasına ilişkin Yönetmeliğin 28. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “Yazılı sınava giren adaylar” ibaresinde yasaya uyarlık bulunmamaktadır. Öte yandan, Yönetmeliğin dayanağı olan yasa hükmünde açıkça “sözlü sınav” şeklinde yapılan düzenlemeye uygun olarak Yönetmeliğin 28. maddesinin başlığında da “sözlü sınav” ibaresine yer verildiği halde, madde içeriğinde sadece mülakata yönelik değerlendirmelere yer verilmiş olup, sözlü sınavın amacı olan bilgi ölçmeye yönelik hususlara yer verilmediğinden 3. fıkrası da eksik düzenleme nedeniyle hukuka aykırılık taşımaktadır.
Yönetmeliğin 8. ve 27. maddeleri, 20. maddesinin 1. fıkrası ile 28. maddesinin 2. fıkrasının iptaline yönelik isteme gelince;
Kamu hizmetinin etkin ve verimli şekilde yürütülebilmesi için gerekli önlemleri almakla ve bu kapsamda emniyet personelinin rütbe terfilerini kurala bağlama, kadro açıklarını kapatma, vatandaşın kamu hizmetlerinden yararlanma hakkını korurken liyakatli personeli göreve getirme, buna göre planlar yaparak kanunlara uygun genel düzenleyici işlemler ihdas etme ile yükümlü olan idarenin; emniyet hizmetlerini etkin kılmak için düzenlediği Yönetmeliğin; 8. ve 27. maddeleri, 20. maddesinin 1. Fıkrası ile 28. maddesinin 2. fıkrasının iptaline yönelik davacı iddiaları, anılan hükümlerin hukuka, hizmet gereklerine ve üst normlara aykırı olduğu sonucunu ortaya koyamadığından, davacının bu kısma ilişkin iddiaları yerinde görülmemiştir.
Davacının 2015 yılı terfi döneminde 4.sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmemesine ilişkin işlemin iptal istemine gelince;
Danıştay 5. Dairesinin 20.6.2018 tarih ve E:2016/24760, K:2018/15074 sayılı kararıyla, dava konusu işlemin dayanağı olan anılan Yönetmeliğin “Sözlü Sınav” başlıklı 28. maddesinin, sözlü sınava giren adayın nasıl değerlendirileceğine ilişkin 3.fıkrası hükmünün iptaline karar verilmiş olması nedeniyle, hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilen yönetmelik hükmü esas alınarak 25-29 Haziran 2015 tarihleri arasında 4. Sınıf emniyet müdürlerine yönelik yapılan rütbe terfi sözlü sınavlarına dayanılarak tesis edilen davacının 2015 yılı terfi döneminde 4.sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmemesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan; davacının 2015 yılı terfi döneminde 4.sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmemesine ilişkin işlemin iptal edilmiş olması, davacının sözlü sınavında başarılı olduğu yolunda bir sonuç doğurmayacağı, dava konusu başarısız sayılma işleminin dayanağı olan ve hukuka aykırılığı tespit edilen Yönetmelik hükümleri hakkında yapılacak yeni düzenlemelerle belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yeniden yapılacak sözlü sınav sonucunda ortaya çıkacak olan değerlendirme ve puana göre işlem tesis edilmesi sonucunu doğuracağından, davacının yoksun kaldığı özlük haklarının iadesine ve parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine ilişkin talebi yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine, kısmen karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi,
davacının;
– 10.5.2015 tarih ve 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin 28. maddesinin 1. ve 3. fıkrasının iptali istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına,
– Yönetmeliğin 8. ve 27. maddeleri ve 20. maddesinin 1. fıkrası ile 28. maddesinin 2. fıkrası ile yoksun kaldığı özlük haklarının iadesine ve parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine ilişkin isteminin reddine,
– 2015 yılı terfi döneminde 4.sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmemesine ilişkin işlemin iptali isteminin ise kabulüne karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay (Kapatılan) Onaltıncı Dairesi tarafından Danıştay Başkanlık Kurulunun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 1. fıkrası uyarınca ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Danıştay Beşinci Dairesine, Danıştay Beşinci Dairesi tarafından ise Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY :
Davacı, emniyet amiri olarak görev yapmakta iken, 2015 yılında bir üst rütbeye terfi için katıldığı rütbe terfi yazılı sınavında 77,50 puan almıştır. Ardından rütbe terfi sözlü sınavına katılmış ve tarafına 51 puan verilerek başarılı sayılmış; Yüksek Değerlendirme Kurulu tarafından terfi ettirilmemesine karar verilmiştir.
Bunun üzerine davacı, emniyet amiri olarak görev yapmakta iken, 2015 yılı terfi döneminde, 4. sınıf emniyet müdürü rütbesine terfi ettirilmemesine ilişkin işlemin iptali, bu işlemin dayanağı olan Bakanlar Kurulunun 2015/7685 sayılı kararıyla yürürlüğe konulan 10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in 8. maddesinin, 20. maddesinin 1. fıkrasının, 27. ve 28. maddelerinin iptali ile dava konusu işlem nedeniyle yoksun kaldığı özlük haklarının iadesine ve parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi istemiyle bakılan davayı açmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın -davanın açıldığı tarihteki haliyle- 124. maddesinde, “Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilirler.” hükmüne yer verilmiştir.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun “Terfi ve Atama” başlıklı 55. maddesinin -davanın açıldığı tarihteki haliyle- 11. fıkrasında, “Kurullarda personelin rütbe terfiinin görüşülebilmesi için;
a) Bulunulan rütbelerdeki en az bekleme sürelerinin tamamlanması,
b) Bekleme süresi içindeki yıl sayısı kadar iyi veya çok iyi performans değerlendirme puanının alınması,
c) Yönetmeliğe uygun olarak yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olunması,
d) Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek yöneticilik ile ilgili hizmet içi eğitimde başarılı olunması,
şarttır.”;
18. fıkrasında, “Rütbe terfileri ve sınavlar ile meslek içi yöneticilik eğitim kursları, eğitim tarih ve süreleri ile değerlendirme kurullarının çalışmalarına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
I- 10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in;

8. maddesinin incelenmesi:
Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in “Polis amirlerinin rütbe terfii” başlıklı 8. maddesinde; “(1) Polis amirlerinden üst rütbelere terfi ettirilecek olanların kurullarda görüşülebilmesi kıdem sırasına göre, rütbelere terfiler ise 12 nci maddede belirtilen şartları taşımak kaydıyla liyakate göre yapılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Polis amirlerinin bir üst rütbeye terfi işlemlerinin kurullarda görüşülebilmesinin kıdem sırasına, rütbelere terfilerin ise aynı Yönetmeliğin 12. maddesinde belirtilen şartları taşımak kaydıyla liyakate göre yapılacağına ilişkin dava konusu düzenleme, emniyet hizmetinin gereklerine ve üst norm olan 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun (6638 sayılı Kanun’un 22. maddesiyle değişik) “Terfi ve Atama” başlıklı 55. maddesinin aynı yöndeki amir hükmüne uygun olduğundan, anılan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

20. maddenin 1. fıkrasının incelenmesi:
“Merkez ve Yüksek Değerlendirme Kurullarının değerlendirme ve karar usulü” başlıklı 20. maddesinin 1. fıkrasında;

“(1) Merkez ve Yüksek Değerlendirme Kurulları, terfi edecek personel hakkında;
a) Bulunduğu rütbedeki performans değerlendirme, başarı ve üstün başarı belgesi bilgilerini,
b) Mesleki bilgi, beceri ve davranışları ile geçmiş hizmetlerini,
c) Bulunduğu rütbede, affa uğramış olsa bile, adli mercilerce verilen cezalarım,
ç) Bulunduğu rütbede, affa uğramış olsa bile, verilen disiplin cezalarını,
d) Hakkında devam etmekte olan soruşturma ve kovuşturma bilgilerini,
e) Bu Yönetmelikte belirtilen sınavlar sonucunda elde ettiği başarı durumlarını, dikkate alarak belirleyecekleri liyakat koşullarına göre değerlendirerek, edinecekleri kanaate göre oy çokluğu ile karar verirler.” hükmüne yer verilmiştir.
Anılan madde hükmü incelendiğinde; Merkez ve Yüksek Değerlendirme Kurullarının terfi edecek personeller hakkında belirtilen değerlendirme kriterlerini dikkate alarak belirleyecekleri liyakat koşullarına göre karar verecekleri hususu düzenlenmiş olup, üst norm olan 3201 sayılı Kanun’un 55. maddesinin rütbe terfileri ile ilgili kuralları bir bütün halinde dikkate alındığında, söz konusu maddelerin Kanun hükmüne uygun olarak belirlenmiş olduğu, rütbe terfileri bakımından herhangi bir hak kısıtlanmasının söz konusu olmadığı, üst norm konumundaki Kanun hükümlerini aşan nitelikte bir yönünün de bulunmadığı anlaşıldığından, ilgili yönetmelik hükmünde hukuka aykırılık görülmemiştir.

27. maddesinin incelenmesi :
Yönetmelik’in “Yazılı sınav” başlıklı 27. maddesinde; “(1) Üst rütbeye terfi edecek personelin mesleki bilgi ve genel kültür düzeyini ölçmek üzere yapılacak yazılı sınavlar, Polis Akademisi Başkanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sınav komisyonlarınca yapılır. (2) Yazılı sınavda sorulacak soruların konuları ve oranları aşağıda belirtilmiştir: a) Polis meslek mevzuatı %40. b) Ceza muhakemesi ve ceza hukuku %10. c) Anayasa hukuku %10. ç) İdare hukuku ve idari yargı %10. d) Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi %10. e) İnsan hakları %10. f) Genel kültür %10. (3) Yazılı sınav yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Yazılı sınav sonuçları adaylara duyurulur.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu madde hükmü ile üst rütbeye terfi edecek personelin mesleki bilgi ve genel kültür düzeyini ölçmek üzere yapılacak yazılı sınavlara ilişkin temel kriterlerin belirlendiği, emniyet hizmetlerinin kamu düzeni ve güvenliğin sağlanması açısından taşıdığı önem dikkate alındığında, mevzuat hükümlerini uygulayarak kendisine verilen görevleri yerine getirmekle yükümlü olan bir emniyet mensubunun, üst rütbeye terfisi için, polis meslek mevzuatının yanı sıra hukuk, insan hakları, Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi ile genel kültür konularında da belli oranda bilgi birikimine sahip olması gerektiği, nitekim ülkemizde yapılan ve görevde yükselme niteliği taşıyan tüm sınavlarda da benzer bir sistemin uygulandığı, idarenin bu tür sınavlarda sorulacak soruların konularını ve oranlarını belirlemede takdir yetkisine sahip olduğunun kabulü gerektiği, bu bakımdan, dava konusu edilen yönetmelik maddesinin, hizmetin en iyi şekilde ve en uygun kişiler eliyle yürütülmesinin sağlanması amacıyla ve mesleğin gerekleri gözetilerek düzenlendiği görüldüğünden, kamu yararı, hizmet gerekleri ile üst hukuk normlarına uygun olarak hazırlanan yönetmelik hükmünde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

28. maddesinin 1. fıkrasının incelenmesi:
10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in “Sözlü sınav” başlıklı 28. maddesinin 1. fıkrasında, “Yazılı sınava giren adaylar, sicil numarası küçük olandan başlamak üzere sözlü sınava tabi tutulur.” kuralına yer verilmiş olup, Danıştay Beşinci Dairesinin 20/06/2018 günlü, E:2016/24760, K:2018/15074 sayılı kararıyla anılan düzenlemede yer alan “Yazılı sınava giren adaylar, …” ibaresinin “…3201 sayılı Kanun’da emniyet personelinin rütbe terfiinin görüşülebilmesi için liyakat ve kariyer ilkelerinin gereği olarak “yazılı sınavda başarılı olma” şartının aranması karşısında, anılan yasal düzenlemeye aykırı olarak, yazılı sınava katılan adayların tamamının herhangi bir başarı kriteri aranmadan sözlü sınava çağrılmasına ilişkin uyuşmazlık konusu düzenlemede ilgili Kanun hükmüne uyarlık bulunmamaktadır.” gerekçesiyle iptal edildiği, anılan kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 25/11/2020 günlü, E:2019/179, K:2020/2522 sayılı kararıyla onandığı ve iptal kararının kesinleştiği görüldüğünden, anılan düzenleme yönünden bu davada yeniden bir karar verilmesine gerek görülmemiştir.

28. maddesinin 2. fıkrasının incelenmesi:
10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in “Sözlü sınav” başlıklı 28. maddesinin 2. fıkrasında, “Sözlü sınav için oluşturulan komisyon üyeleri, sınava girecek personelden en az bir üst rütbede olmak zorundadır.” kuralına yer verilmiştir.
Anılan düzenlemede sözlü sınav için oluşturulan komisyon üyelerinin sınava girecek personelden en az bir üst rütbede olmak zorunda olduğu kuralına yer verildiği, söz konusu düzenleme uyarınca sözlü sınava çağrılan adayların yeterliliğinin tespiti amacıyla yapılan sınavda görevlendirilen personelin sınava girenlere göre daha üst rütbede olmasının, sınava girecek personelin objektif değerlendirilmesi bakımından memur güvencesine hizmet ettiği gibi değerlendirmeyi yapacak personel açısından da kariyer ve liyakat ilkelerine uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, idarenin 3201 sayılı Kanun’un 55. maddesinin 11. fıkrasının (c) bendi uyarınca kendisine verilmiş olan sözlü sınav yapma görev ve yetkisini yerine getirebilmesi amacıyla anılan Kanun’a uygun olarak yönetmelikle düzenleme yapma konusunda takdir yetkisi bulunmakta olup, bu kapsamda söz konusu yönetmelik hükmü ile sınava girenlere göre daha üst rütbedeki kişilerin sınavda görevlendirilmesi öngörülmek suretiyle takdir yetkisinin objektiflik ilkesine uygun olarak kullanıldığı anlaşılmıştır.
Bu nedenle, Yönetmelik’in 28. maddesinin 2. fıkrasında hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır.

28. maddesinin 3. fıkrasının incelenmesi:
10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in “Sözlü sınav” başlıklı 28. maddesinin 3. fıkrasında, “(3) Sözlü sınav komisyonları üst rütbeye terfi edecek personeli; a) Bir konuyu kavrama ve ifade edebilme yeteneği, b) Temsil ve maiyetindeki personelini sevk ve idare kabiliyeti, c) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı, ç) Analitik düşünme, problem çözme ve doğru karar verebilme yeteneği, d) Planlama, eşgüdüm ve denetim becerileri, konularında yüz tam puan üzerinden değerlendirir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü sınav puanı tespit edilir.
” kuralına yer verilmiş olup, Danıştay Beşinci Dairesinin 20/06/2018 günlü, E:2016/24760, K:2018/15074 sayılı kararıyla anılan düzenlemenin “…dava konusu Yönetmelik’in dayanağı olan Yasa hükmünde açıkça “sözlü sınav” şeklinde yapılan düzenlemeye uygun olarak Yönetmelik’in 28. maddesinin başlığında da “sözlü sınav” ibaresine yer verildiği halde madde içeriğinde sadece mülakata yönelik değerlendirmelere yer verilmiş olup, sözlü sınavının amacı olan bilgi ölçmeye yönelik hususlara yer verilmediğinden anılan maddenin 3. fıkrasında eksik düzenleme nedeniyle hukuka uyarlık bulunmamaktadır.” gerekçesiyle iptal edildiği, anılan kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 25/11/2020 günlü, E:2019/179, K:2020/2522 sayılı kararıyla onandığı ve iptal kararının kesinleştiği görüldüğünden, anılan düzenleme yönünden bu davada yeniden bir karar verilmesine gerek görülmemiştir.

II- EMNİYET AMİRİ OLAN DAVACININ 4. SINIF EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ RÜTBESİNE TERFİ ETTİRİLMEMESİNE İLİŞKİN İŞLEMİN İPTALİ İSTEMİNİN İNCELENMESİ :
10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in, sözlü sınava dair 28. maddesinin 3. fıkrasının Danıştay Beşinci Dairesinin 20/06/2018 günlü, E:2016/24760, K:2018/15074 sayılı kararıyla iptaline karar verildiği; anılan karara karşı davalı idareler tarafından temyiz yoluna başvurulması üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 25/11/2020 günlü, E: 2019/179, K:2020/2522 sayılı kararıyla onama kararı verilerek kesinleştiği; bu durumun davacının yeniden sözlü sınava alınmasını gerektirdiği, terfi için aranan sözlü sınavdan başarılı olma şartını gündem tarihi itibarıyla henüz yerine getirmeyen davacının, Kurul gündemine alınmasına ve terfi değerlendirmesine tabi tutulmasına hukuken olanak bulunmadığından, davacının 4. Sınıf emniyet müdürlüğü rütbesine terfi ettirilmemesine dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

III- DAVACININ, TERFİ ETTİRİLMEMESİNDEN KAYNAKLANAN PARASAL HAKLARININ YASAL FAZİYLE ÖDENMESİNE HÜKMEDİLMESİ İSTEMİNİN İNCELENMESİ :
Davacının, terfi etmeme işleminin hukuka uygun bulunması nedeniyle davacının terfi ettirilmemesinden kaynaklanan parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi isteminin reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Emniyet amiri olarak görev yapmakta iken, 2015 yılı rütbe terfi döneminde terfi ettirilmemesine ilişkin işlemin ve bu işlemin dayanağı olan 10/05/2015 günlü, 29351 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli Rütbe Terfileri ve Değerlendirme Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in; 8. maddesinin 20. maddesinin 1. fıkrasının, 27 maddesinin, 28. maddesinin 2. fıkrasının iptali yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Anılan Yönetmelik’in 28. maddesinin 1. ve 3. fıkrasının iptali istemine ilişkin olarak KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
3. Davacının emniyet amiri olarak görev yapmakta iken, 4. sınıf emniyet müdürlüğüne terfi ettirilmemesine ilişkin işlem ile terfi ettirilmemesinden kaynaklanan parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
4. Davada, kısmen ret, kısmen karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi nedeniyle, aşağıda dökümü yapılan …-TL giderinin yarısı olan …-TL’nin davacı üzerinde bırakılmasına, diğer yarısı olan …TL’nin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, posta giderinden artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine; …-TL vekalet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 13/12/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.