Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2020/738 E.  ,  2022/6468 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/738
Karar No : 2022/6468

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hazine Avukatı …

DAVANIN KONUSU : Vergi müfettiş yardımcısı olan davacı tarafından;
1. 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 30. maddesinin 3. fıkrasının, 33. maddesinin 1, 2, 4 ve 5. fıkraları ile bu maddeye 10/08/2019 günlü Yönetmelik ile eklenen 8. fıkranın ve Geçici 9. maddesinde yer alan “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla” ibaresi ile “aynı maddenin üçüncü fıkrasına göre yazılı sınavdan başarılı sayılanlar bu yazılı sınav notu geçerli olmak üzere” ibaresinin,
2. Vergi müfettişliği yeterlik sınavının yazılı aşamasında başarılı olmasının ardından katıldığı, 14 Ekim – 13 Aralık 2019 tarihleri arasında yapılan sözlü aşamasında aldığı puan sonucuna göre, yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Mesleğe giriş sınavının yazılı ve sözlü aşamalarında başarı göstererek göreve başladığı ve performans değerlendirmesinden başarılı olduktan sonra katıldığı yeterlik sınavının yazılı aşamasında da başarılı olduğu,
Yazılı ve sözlü sınavların aynı konulardan yapıldığı, yazılı sınavda başarı göstermişken, 5 ila 15 dakika süren sözlü sınavda verilen düşük puanın hukuken izah edilemeyeceği,
Sınavda sorulan soruların önceden hazırlanmadığı, değerlendirmenin objektif yapılmadığı ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Davaya konu işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğu, sınav öncesinde soruların hazırlandığı ve tutanağa bağlandığı, verilen cevaplara her bir sınav kurulu üyesince ayrı ayrı not takdir edildiği, ancak, cevapların tutanağa bağlanması gibi bir zorunluluğun bulunmadığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacının yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptaline; yürürlükten kaldırılan dava konusu Yönetmelik hükümlerine ilişkin olarak ise karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Vergi müfettiş yardımcısı olarak görev yapan davacı tarafından, 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 30. maddesinin 3. fıkrasının, 33. maddesinin 1, 2, 4, 5. maddesi ile bu maddeye 10/08/2019 günlü Yönetmelik ile eklenen 8. fıkranın ve Geçici 9. maddesinde yer alan “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla” ve “aynı maddenin üçüncü fıkrasına göre yazılı sınavdan başarılı sayılanlar bu yazılı sınav notu geçerli olmak üzere” ibaresinin ve vergi müfettişliği yeterlik sınavının; yazılı aşamasında başarılı olmasının ardından katıldığı, 14 Ekim – 13 Aralık 2019 tarihleri arasında yapılan sözlü aşamasında aldığı puan sonucuna göre, yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile bu işleme yapılan itirazın reddi yolundaki işlemin iptali istenilmektedir.
Dosyanın incelendiği tarih itibariyle 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin, 7.4.2021 tarihli ve 31447 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin 75. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı, dava konusu Yönetmelik hükümlerindeki düzenlemelere 7.4.2021 tarihli Yönetmelikte de yer verildiği ve Geçici 1. maddesinde, “Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce mesleğe alınan Vergi Müfettiş Yardımcılarının yetki ve yeterlik sınav konuları belirlenirken bu Yönetmelikle yürürlükten kaldırılan ilgili Yönetmelik esas alınır.” hükmünün getirildiği görülmekte olup, uyuşmazlığın esası incelenmiştir:
178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK)’nin “Vergi Denetim Kurulu Başkanlığında atama, yükselme ve yer değişikliği” başlıklı Ek 29. maddesinin altıncı fıkrasında; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık döneminde performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Yeterlik sınavında her bir grup başkanlığı itibarıyla yer alacak sınav konuları ile ortak sınav konuları ve sınava ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Yapılacak yeterlik sınavında başarılı sayılabilmek için giriş sınavında alınan puanın yüzde otuzu ile yeterlik sınavında alınan puanın yüzde yetmişinin toplamının yüz puan üzerinden en az altmışbeş puan olması şarttır…” hükmü yer almakta iken, 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin tamamı, 09/07/2018 günlü, 30473 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 13. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış ve aynı gün, 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 178. maddesi ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye, 178 sayılı KHK’nin Ek 29. maddesinde yer alan kurallarla aynı nitelik ve içerikte kurallar getiren, “Vergi Müfettişi İstihdamı” başlıklı Ek 32. madde eklenmiştir.
10/07/2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan, Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Geçici 1. maddesinde yer alan; “2/7/2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile teşkilatlarına ilişkin kanun veya kanun hükmünde kararnameleri yürürlükten kaldırılan kamu kurum ve kuruluşlarından münhasıran devir ve geçiş hükümleri düzenlenenler dışında kalanlar hakkında ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleme yapılıncaya kadar yürürlükten kaldırılan hükümlerin uygulanmasına devam olunur.” hükmü getirilmiştir.
Bu itibarla, Vergi Müfettişi istihdamına ilişkin kuralları düzenleyen 178 sayılı KHK’nin ilga edilmesinin ardından, aynı konuyu düzenleyen 375 sayılı KHK’nin yürürlüğe girdiği, dava konusu Yönetmeliğin ise, yürürlükten kaldırılmış olan 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 29. maddesine dayalı olarak 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak çıkarıldığı görülmekte olup, bu Yönetmeliğin hukuki denetiminde, davanın açıldığı tarih itibariyle üst hukuk normu niteliğindeki 375 sayılı KHK hükümleri esas alınacaktır.
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinin üçüncü fıkrasının ilk halinde; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık döneminde performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Yeterlik sınavında her bir grup başkanlığı itibarıyla yer alacak sınav konuları ile ortak sınav konuları ve sınava ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Yapılacak yeterlik sınavında başarılı sayılabilmek için giriş sınavında alınan puanın yüzde otuzu ile yeterlik sınavında alınan puanın yüzde yetmişinin toplamının yüz puan üzerinden en az altmışbeş puan olması şarttır…” hükmü yer almakta iken; 07/12/2019 günlü, 30971 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7194 sayılı Kanun’un 51. maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesi yeniden düzenlenmiş ve maddenin ikinci fıkrasında; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık döneminde performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Yeterlik sınav konuları ile sınava ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Yapılacak yeterlik sınavında başarılı sayılabilmek için yeterlik sınavında alınan puanın yüz puan üzerinden en az altmış beş puan olması şarttır…” hükmüne yer verilmiştir.
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinin üçüncü fıkrasının ilk halinde; yeterlik sınavında başarılı sayılabilmek için giriş sınavında alınan puanın yüzde otuzu ile yeterlik sınavında alınan puanın yüzde yetmişinin toplamının yüz puan üzerinden en az altmışbeş puan olması şarttır…” hükmü yer almakta iken; 7194 sayılı Kanun’un 51. maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesi yeniden düzenlenmiş ve maddenin ikinci fıkrasında bu kez yapılacak yeterlik sınavında başarılı sayılabilmek için yeterlik sınavında alınan puanın yüz puan üzerinden en az altmış beş puan olması şartı getirilmek suretiyle giriş sınavındaki % 30 oranındaki puan kriteri kaldırılarak başarılı sayılmak için yalnızca yeterlik sınavı notunun esas alınacağı düzenlenmiştir.
Öncelikle dava konusu mülga Yönetmeliğin hukuki denetiminde üst hukuk normu niteliğindeki 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinde yer alan bu düzenlemeye baktığımızda, vergi müfettiş yardımcılarının yeterlik sınavının; yazılı sınav yanında sözlü usulde de yapılacağına yönelik bir düzenleme bulunmamaktadır.
Öte yandan, mülga Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliğinin 17. maddesinde düzenlendiği üzere, mesleğe giriş sınavının sözlü aşamasında; “bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği, muhakeme gücü, liyakatı, temsil yeteneği, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğu, özgüveni ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı, genel yetenek, genel kültürü, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının” değerlendirildiği, yine Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliğinin 33. maddesinin 8. fıkrasında düzenlenmiş yeterlik sınavının sözlü aşamasında da, “bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği, muhakeme gücü, liyakatı, temsil yeteneği, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğu, özgüveni ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı, genel yetenek, genel kültürü, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı” da değerlendirilerek sözlü sınav puanı oluşturulmak suretiyle yeterlik sınav notunun belirlendiği anlaşılmaktadır.
Görüleceği üzere mesleğe giriş sınavının sözlü aşamasında aranan aynı kriterlerin; yeterlik sınavının sözlü aşamasında da değerlendirilmek suretiyle sözlü puanı verildiği ve yazılı aşamasının yanı sıra hangi oranda etkili olduğu belli olmayan sözlü notunun da, nihayetinde yeterlik sınavındaki başarıyı belirlediği dikkate alındığında, vergi müfettişliği yeterlik sınavlarında, yazılı sınavın dışında sözlü sınav da yapılmasına imkan veren dava konusu Yönetmeliğin 33. maddesinin 1, 2, 4, 5 ve 8. fıkraları ile Geçici 9. maddesinde yer alan dava konusu ibarelerin vergi müfettişliği yeterlik sınavlarının getirilmesindeki amaç ile bağdaşmadığı, bu yönüyle hukuka aykırı ve keyfi uygulamalara yol açabilecek nitelikte olduğu sonucuna varılmıştır.
Bunun yanı sıra davacının, mesleğe giriş sınavında başarılı olmasının ardından vergi müfettiş yardımcısı olarak başladığı mesleğini, yeterlik sözlü sınavına katıldığı sürece kadar başarılı bir şekilde ifa ettiği, yetki sınavında başarılı olarak “yetkili vergi müfettiş yardımcısı” sıfatıyla görev yaptığı, yardımcılık sürecinin bütün halinde ve oldukça kapsamlı bir biçimde değerlendirilmesine ilişkin olan performans değerlendirmesinden başarılı olduğu, bunun sonucunda yeterlik sınavına katılmaya hak kazandığı ve yazılı aşamasında da başarılı olduğu, ancak yeterlik sınavının sözlü aşamasında yeterli puanı alamayarak başarısız olduğu dikkate alındığında, gerek mesleğe giriş sınavında ve gerekse yeterlik sınavının yazılı aşamasına ve performans değerlendirilmesine ilişkin bütün bu başarıların, davacının mesleğe ilişkin bilgi düzeyinin yeterli olduğuna karine teşkil edeceği ve davalı idarece aksini kanıtlayacak somut veriler ortaya konulamadığı için davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin idari işlemlerdeki objektiflik ilkesini ihlal eder nitelikte ve hukuka aykırı olduğu anlaşılmaktadır.
Yönetmeliğin 30. maddesinin 3. fıkrasında; “Başkanlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde yapılan yeterlik sınavı, yazılı ve sözlü olmak üzere iki bölümden oluşur.” kuralına yer verildiği, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinde ise, yeterlik sınav konuları ile sınava ilişkin usul ve esasların Yönetmelik ile düzenlenmesi gerektiğinin belirtildiği, dolayısıyla 375 sayılı KHK’nin Yönetmeliğe bıraktığı yetkinin, Başkanlığa devri sonucunu doğuracak şekilde düzenleme getirildiği görülmektedir. Başkanlıkça belirlenecek esasların Yönetmeliğe aykırılık taşımaması normlar hiyerarşisi bakımından zorunluluk olmakla birlikte yeterlik sınavının Başkanlıkça belirlenecek esaslar çerçevesinde de yapılabileceği sonucunu doğuracak ve Yönetmelikteki düzenlemelere aykırı uygulamalara yol açabilecek özelliktedir.
Açıklanan nedenlerle, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinde vergi müfettiş yardımcılarının yeterlik sınavının; yazılı sınav yanında sözlü usulde de yapılacağına yönelik açık bir düzenleme bulunmadığı için vergi müfettişliği yeterlik sınavlarında, ayrıca “sözlü sınav” yapılmasına da imkan veren dava konusu Yönetmeliğin 33. maddesinin 1, 2, 4, 5 ve 8. fıkraları ile Geçici 9. maddesinde yer alan dava konusu ibarelerin ve davacının yeterlik sınavının sözlü aşamasında aldığı puan sonucunda başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile bu işleme yaptığı itirazın reddi yolundaki işlemin hukuka aykırılığı nedeniyle iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY :
Vergi müfettiş yardımcısı olarak görev yapan davacı, yardımcılık süresinin sonunda performans değerlendirmesinden başarılı olmuş ve bu sayede yeterlik sınavına katılmaya hak kazanmıştır. Yeterlik sınavının yazılı aşamasında da başarılı olmasının ardından, sözlü aşamasına katılmış ve yeterli puanı alamayarak yeterlik sınavında başarısız olmuştur.
Davacı tarafından, başarısız olma işlemine karşı yapılan itiraz başvurusunun davalı idarece reddi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 32. maddesinin ikinci fıkrasında; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık döneminde performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla yapılacak yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Yeterlik sınav konuları ile sınava ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Yapılacak yeterlik sınavında başarılı sayılabilmek için yeterlik sınavında alınan puanın yüz puan üzerinden en az altmış beş puan olması şarttır. Yeterlik sınavında başarılı olanlar Vergi Müfettişi olarak atanırlar. Yeterlik sınavında başarılı olamayanlar ise Hazine ve Maliye Bakanlığında derecelerine uygun memur kadrolarına atanırlar.” hükmüne, beşinci fıkrasında ise; “Performans değerlendirme sisteminin oluşturulması ve yönetimi ile Vergi Müfettişlerinin görev, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri ve yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin “Vergi Müfettiş Yardımcılarının yeterlik sınavı” başlıklı 30. maddesinin 3. fıkrasında; (3) Başkanlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde yapılan yeterlik sınavı, yazılı ve sözlü olmak üzere iki bölümden oluşur.” kuralı; “Yeterlik sınavı notlarının değerlendirilmesi” başlıklı 33. maddesinde; “(1) Yeterlik sınavı önce yazılı, sonra da sözlü olarak yapılır. Yazılı sınavı kazanamayanlar sözlü sınava giremezler.
(2) Yazılı ve sözlü sınav ayrı ayrı olmak üzere 100 tam puan üzerinden değerlendirilir.
(3) Yazılı sınavdan başarılı sayılmak için sınav gruplarının her birinden alınan notların 50’den, notlar ortalamasının da 65’den aşağı olmaması gerekir.
(4) Sözlü sınavda Sınav Kurulu başkan ve üyelerinin her biri tarafından ayrı ayrı verilen puanların aritmetik ortalaması sözlü sınav notunu oluşturur.
(5) Yazılı ve sözlü sınav notlarının aritmetik ortalaması yeterlik sınav notunu teşkil eder. …
8) (Ek:RG-10/8/2019-30858) Sözlü sınav, Vergi Müfettiş Yardımcısının;
a) Yeterlik yazılı sınav konularına ilişkin sorulacak sorulara verdiği cevapların (%50),
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün (%10),
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğunun (%10),
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının (%10),
d) Genel yetenek ve genel kültürünün (%10),
e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının (%10),
değerlendirilmesi suretiyle yapılır.” kuralı düzenlenmiştir.
Aynı Yönetmeliğin “Yeterlik sözlü sınavına girme hakkı” başlıklı Geçici 9. maddesinde ise; “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla 33 üncü maddenin altıncı fıkrasına göre yeterlik sınavında başarılı olamayanlardan aynı maddenin üçüncü fıkrasına göre yazılı sınavdan başarılı sayılanlar bu yazılı sınav notu geçerli olmak üzere, performans değerlendirmesine tabi tutulmaksızın Başkanlık tarafından bir defaya mahsus olmak üzere yeniden birinci yeterlik sözlü sınavına çağrılırlar.” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
I- Davacının, yeterlik sınavının sözlü aşamasında takdir edilen puan sonucunda başarısız sayılması işlemine ilişkin olarak;
Uyuşmazlığın çözüme kavuşturulabilmesi için öncelikle vergi müfettiş yardımcılığı sürecinin ve davacının bu süreçte ortaya koyduğu performansın irdelenmesi gerekmektedir.
Vergi müfettiş yardımcılığı sürecinin aşamaları aşağıda tablo halinde gösterilmiştir. Tablo, dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan mevzuat (31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği ve 11/01/2016 günlü, 29590 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Performans Değerlendirme Sistemi Yönetmeliği) esas alınarak hazırlanmıştır.

AŞAMALAR
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Giriş sınavının yazılı aşaması
Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 14. maddesinde sayılan konulardan yapılan yazılı sınavda; konu gruplarının her birinden en az 50 puan alıp, puanların ortalaması en az 65 olanlar başarılı sayılmaktadır.

Giriş sınavının sözlü aşaması

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 17. maddesinde düzenlenmiş olup, adayın;
– Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
– Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğu,
– Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
– Genel yetenek ve genel kültürü,
– Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı değerlendirilmekte,
– Başarılı olabilmek için en az 65 puan alınması gerekmektedir.

Temel Eğitim

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 20 ila 23. maddeleri arasında düzenlenen temel eğitimin sonunda yapılacak sınavlar sonucunda temel eğitim seminer notu hesaplanmaktadır.

Yetki sınavı

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 29. maddesinde düzenlenmiş olup, yardımcılık süresinin on sekizinci ayında yapılan yetki sınavında başarılı olanlar “yetkili vergi müfettiş yardımcısı” olarak görevlerine devam etmekte; başarılı olamayanlar ise, ilk yetki sınavından en az üç ay sonra ikinci yetki sınavına katılmakta, bu sınavda da başarılı olamayanlar bir vergi müfettişinin refakati altında çalışmaya devam etmektedir.

Performans Değerlendirmesi

Vergi Denetim Kurulu Performans Değerlendirme Sistemi Yönetmeliği’nin 5 ila 26. maddeleri arasında düzenlenmiş olup, adayın;
– Yardımcılık sürecinde katıldığı sınavlardaki başarı derecesi (temel eğitim sınavı, hizmet içi eğitim verilirse bu eğitim sonundaki sınav ve yetki sınavı),
– Grup (Daire) Başkanının değerlendirmesi,
– Rapor değerlendirme komisyonları tarafından yapılan değerlendirmeler,
– Refakat çalışmalarının değerlendirilmesi,
– Çalışmalarına ilişkin değerlendirmeler,
esas alınarak genel performans notu hesaplanmaktadır. Performans notu en az 70 olan kişiler performans değerlendirmesinden başarılı sayılmakta ve ancak, performans değerlendirmesinden başarılı olanlar yeterlik sınavına girebilmektedir.

Yeterlik sınavının yazılı aşaması

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 31. maddesinde sayılan konulardan, klasik sınav usûlünde yapılan ve 4 oturumdan oluşan yazılı sınavda; konu gruplarının her birinden en az 50 puan alan; puanların ortalaması ise en az 65 olanlar başarılı sayılmakta ve ancak yazılı sınavda başarılı olanlar sözlü sınava girebilmektedir.

Yeterlik sınavının sözlü aşaması

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 33. maddesinin 8. fıkrasında düzenlenmiş olup, adayın;
– Yeterlik yazılı sınav konularına ilişkin sorulacak sorulara verdiği cevaplar,
– Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
– Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğu,
– Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
– Genel yetenek ve genel kültürü,
– Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı değerlendirilmektedir.

DAVACININ MESLEKİ YAŞAMINDA ALDIĞI NOTLAR

AŞAMALAR

ALDIĞI NOT

GİRİŞ SINAVI YAZILI AŞAMASI

72,00

GİRİŞ SINAVI SÖZLÜ AŞAMASI

65,00

YETERLİK SINAVI YAZILI AŞAMASI

66,59

YETERLİK SINAVI SÖZLÜ AŞAMASI

23,66

Yukarıda yer alan tablolar birlikte incelendiğinde, davacının mesleğe giriş sınavında başarılı olmasının ardından vergi müfettiş yardımcısı olarak başladığı mesleğini, yeterlik sözlü sınavına katıldığı sürece kadar başarılı bir şekilde ifa ettiği, refakati altında çalıştığı vergi müfettişlerince olumlu değerlendirildiği, yardımcılık sürecinin bütün halinde ve oldukça kapsamlı bir biçimde değerlendirilmesine ilişkin olan performans değerlendirmesinden başarılı olduğu, bunun sonucunda katılmaya hak kazandığı yeterlik yazılı sınavında da başarılı olarak mesleğe ilişkin bilgi düzeyinin yeterli olduğunu ortaya koyduğu görülmektedir.

Öte yandan, davacının yeterlik sözlü sınav tutanağı incelendiğinde ise;
Yeterlik yazılı sınav konularına ilişkin sorulacak sorulara verdiği cevapların; ortalama 23,33 puan,
Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün; ortalama 23,33 puan,
Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğunun; ortalama 24,17 puan,
Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının; ortalama 24,17 puan,
Genel yetenek ve genel kültürünün; ortalama 25,00 puan,
Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının; ortalama 23,33 puan ile değerlendirildiği tespit edilmiştir.
Tüm bu verilerin birlikte değerlendirilmesi sonucunda, davacının yardımcılık sürecindeki gerek bilgiye dayalı parametreler yönünden gerekse gözleme dayalı parametreler yönünden elde ettiği başarı düzeyi ile yeterlik sözlü sınavındaki başarı düzeyi arasında ciddi bir fark bulunduğu; yeterlik yazılı sınavında ortalama 66,59 puan almışken, aynı konularda sorulan sorulara verdiği cevaplara yeterlik sözlü sınavında 23,33 puan takdir edildiği, ancak, bu puanlar arasındaki farkın somut sebeplerinin idarece ortaya konulmadığı görülmektedir. Yeterlik sözlü sınavında değerlendirilen diğer parametrelerin ise, hem giriş sözlü sınavında değerlendirilen parametreler ile birebir aynı olduğu hem de performans değerlendirme sistemi içinde bu parametreleri de kapsayacak değerlendirme kriterleri bulunduğu açık olmakla birlikte, giriş sözlü sınavında ve performans değerlendirmesi sonucunda başarılı bulunmuş olan davacının, aynı kriterler yönünden değerlendirilerek bu kez başarısız bulunmasının nedenleri somut olarak ortaya konulmadığı gibi idarece bu hususa yönelik herhangi bir açıklama da yapılmamıştır.

İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesi uyarınca bir idari işlemin, dava konusu edilmesi halinde işlemin diğer unsurları yanında sebep unsuru yönünden de yargı merciince hukuka uygunluk denetimine tabi tutulacağı açıktır.
Sebep unsuru, idari işlemin yapılmasını gerektiren, idareyi işlem tesis etmeye sevk eden maddi veya hukuki durumlardır. İdare hukukunda sebepsiz idari işlem olamaz. İdarenin tüm işlemleri, idari faaliyetlerin nihai amacı olan kamu yararını gerçekleştirmeye yönelen bir sebebe dayanmalıdır.
Bu anlamda, hakkında idari işlem tesis edilenlerce hukuka aykırılık iddialarının etkin bir biçimde ileri sürülebilmesi ve yargı mercii tarafından idari işlemin hukuki denetiminin gerçekleştirilebilmesi için idarece, tesis edilen işlemin maddi ve hukuki sebeplerinin açıkça ortaya konulması gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta ise, davacının yeterlik sınavında başarısız sayılması sonucunu doğuracak şekilde verilen düşük notların somut sebepleri idarece ortaya konulmadığı gibi, davacının mesleki yaşamında elde ettiği yüksek puanlar ile sözlü sınavda verilen düşük notlar arasındaki çelişkinin makul ve kabul edilebilir şekilde açıklanmadığı tespiti karşısında, davacının yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

II – Dava konusu Yönetmelik hükümlerine yönelik olarak;
31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin, 07/04/2021 günlü, 31447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 75. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı dikkate alındığında, dava konusu düzenlemeler yönünden davanın konusuz kaldığı anlaşılmıştır.

III- Yargılama giderleri yönünden;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Kararlarda bulunacak hususlar” başlıklı 24. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde; kararlarda, yargılama giderleri ve hangi tarafa yükletildiğinin belirtileceği hüküm altına alınmış; aynı Kanun’un 31. maddesinin yargılama giderleri konusunda yollamada bulunduğu 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun yerine yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 323. maddesinde; vekâlet ücretine yargılama giderleri arasında yer verilmiş ve 326. maddesinde; Kanun’da yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği, davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkemenin, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştıracağı belirtildikten sonra, 331. maddesinde; “Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder.” düzenlemesine yer verilmiş; böylece, kural olarak, yargılama giderlerinin davada haksız çıkan tarafa yükletilmesi esası benimsenmiştir.
Davaya konu düzenleyici işlemler hakkında, davanın konusuz kaldığına karar verilmiş ise de; bu husus, düzenleyici işlemde, dava tarihinden sonra değişiklik yapan idarenin doğrudan haksız çıkan taraf olduğu ve yargılama giderlerinden sorumlu olacağı sonucunu doğurmayacaktır. Zira, Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 30 ve 33. maddelerine (8. fıkra hariç) yönelik olarak açılan başka bir davada Danıştay İkinci Dairesince verilen 11/02/2019 günlü, E:2016/7628, K:2019/444 sayılı “davanın reddi” yolundaki karar, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 07/12/2020 günlü, E:2019/1483, K:2020/2909 sayılı kararıyla onanmıştır.
Sonuç olarak, başka bir davada verilen ve kesinleşen yargı kararıyla hukuka uygun olduğu kabul edilen Yönetmelik hükümleri yönünden davalı idarenin, davada haksız çıkan taraf olarak kabul edilemeyeceği ve bu sebeple yargılama giderlerinin yarısının davacı üzerinde bırakılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 30. maddesinin 3. fıkrasının, 33. maddesinin 1, 2, 4 ve 5. fıkraları ile bu maddeye 10/08/2019 günlü Yönetmelik ile eklenen 8. fıkranın ve Geçici 9. maddesinde yer alan “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla” ibaresi ile “aynı maddenin üçüncü fıkrasına göre yazılı sınavdan başarılı sayılanlar bu yazılı sınav notu geçerli olmak üzere” ibaresinin iptali istemine yönelik olarak KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA;
2. Davacının, vergi müfettişliği yeterlik sınavının yazılı aşamasında başarılı olmasının ardından katıldığı sözlü aşamasında aldığı puan sonucuna göre, yeterlik sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin İPTALİNE;
3. Aşağıda dökümü yapılan ve davacı tarafından yatırılan …-TL yargılama giderinin yarısı olan …-TL’nin davacı üzerinde bırakılmasına, diğer yarısı olan …-TL’nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, davalı idare tarafından yatırılan …-TL yargılama giderinin yarısı olan …-TL’nin davalı idare üzerinde bırakılmasına, diğer yarısı olan …-TL’nin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, kararın kesinleşmesinden sonra posta ücretinden artan …-TL’nin davacıya, …-TL’nin davalı idareye iadesine;
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, …-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine;
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 14/12/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.