Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2020/1908 E.  ,  2020/3660 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/1908
Karar No : 2020/3660

DAVACI : … Sendikası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri Av. …

DAVANIN KONUSU : 17/05/2013 günlü, 28650 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 2. maddesinin 2. fıkrasının; 7. maddesinin 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. fıkralarının; 11. maddesinin 2. ve 4. fıkralarının; 16. maddesinin 2. fıkrasının; 18. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinin; 22. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde geçen “10 yılını” ibaresinin ve Geçici 2. maddesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Dava konusu Yönetmeliğin 18. maddesinin, 1. fıkrasının 1. cümlesi yönünden; görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucu ataması yapılan personelin atandığı yerde üç yıl görev yapmasının zorunlu olduğunun düzenlendiği, zorunlu çalışma süreleri dışında üç yıllık bir çalışma süresinin getirilecek olmasının hukuka aykırı olduğu, Genel Yönetmelikte böylesi bir düzenlemenin olmadığı, davalı idarenin bu konuda kendisine tanınmayan bir yetkiyi kullandığı ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI : Dava konusu Yönetmeliğin 18. maddesinin, 1. fıkrasının 1. cümlesi yönünden; görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucu ataması yapılan personelin, atandıkları yerde en az üç yıl görev yapmak zorunda olduğu, ancak personelin atandığı yerde göreve başladıktan sonra ortaya çıkacak mazeret durumlarına dayalı olarak yapacağı yer değiştirme taleplerinin bu yönetmeliğin ilgili hükümleri çerçevesinde değerlendirileceği, söz konusu fıkrada öngörülen sürelerin zorunlu çalışma sürelerine paralel olduğu, Yönetmelik gereği ilan edilen kadroların davalı idarenin ihtiyaçları doğrultusunda belirlendiği ve bu kadrolara personelin tercihi doğrultusunda atandığı, ayrıca görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucu atanacak personelin hizmet bölge şartı ve süresi aranmaksızın tüm bölgelerden tercih yapma hakkına sahip olduğu savunulmaktadır.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dairemizin 15/03/2018 günlü, E:2016/7617, K:2018/1698 sayılı kararıyla, anılan Yönetmeliğin 2. maddesinin 2. fıkrası, 7. maddesinin 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. fıkraları, 11. maddesinin 2. ve 4. fıkraları, 22. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “10 yılını” ibaresi ve Geçici 2. maddesi yönünden;
Yönetmeliğin; 7. maddesinin 3., 7. ve 8. fıkraları, 22. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “10 yılını” ibaresi ve Geçici 2. maddesinin, 09/07/2013 tarih ve 28702 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı,
Yönetmeliğin; 2. maddesinin 2. fıkrası, 7. maddesinin 4., 5. ve 6. fıkraları ile 11. maddesinin 2. ve 4. fıkralarının, 09/07/2013 tarih ve 28702 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1., 2. ve 5. maddeleriyle değiştirildiği, bu nedenle uygulama imkanı kalmayan söz konusu düzenlemelerin iptali istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına,
Yönetmeliğin 7. maddesinin 2. fıkrası ile 16. maddesinin 2. fıkrası yönünden; yönetmelik hükümlerinde kamu yararı ve hizmet gerekleri ile üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığından davanın reddine,
Yönetmeliğin 18. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesi yönünden; Görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucu ataması yapılan personelin, atandıkları yerde en az üç yıl görev yapmak zorunda olduğu yolundaki bu düzenlemenin, Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu ve hukuka uygun bulunmadığı gerekçesiyle Yönetmeliğin 18. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinin iptaline karar verilmiştir.
Anılan kararın; davanın kısmen reddine, kısmen karar verilmesine yer olmadığına yönelik kısmı temyiz edilmeksizin kesinleşmiş, kısmen iptale yönelik kısmının ise, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 20/11/2019 günlü, E:2018/3024, K:2019/5719 sayılı kararı ile bozulmasına kesin olarak karar verilmiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Danıştay dava dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların İdari Dava Daireleri Kurulunca bozulması halinde ısrar olanağı bulunmadığından, İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararında yer alan gerekçelerle bozulan kısım yönünden davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; 17/05/2013 tarih ve 28650 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 2. maddesinin 2. fıkrasının, 7. maddesinin 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. fıkralarının, 11. maddesinin 2. ve 4. fıkralarının, 16. maddesinin 2. fıkrasının, 18. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinin, 22. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “10 yılını” ibaresinin ve Geçici 2. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İncelenen davada, Danıştay İkinci Dairesinin 15/03/2018 tarih ve E:2016/7617, K:2018/1698 sayılı kararıyla, anılan Yönetmeliğin 2. maddesinin 2. fıkrası, 7. maddesinin 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. fıkraları, 11. maddesinin 2. ve 4. fıkraları, 22. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “10 yılını” ibaresi ve Geçici 2. maddesi yönünden; Yönetmeliğin; 7. maddesinin 3., 7. ve 8. fıkraları, 22. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “10 yılını” ibaresi ve Geçici 2. maddesinin, 09/07/2013 tarih ve 28702 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 2. maddesiyle yürürlükten kaldırıldığı,Yönetmeliğin; 2. maddesinin 2. fıkrası, 7. maddesinin 4., 5. ve 6. fıkraları ile 11. maddesinin 2. ve 4. fıkralarının, 09/07/2013 tarih ve 28702 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 1., 2. ve 5. maddeleriyle değiştirildiği, bu nedenle düzenlemelerin uygulama imkanı kalmadığı gerekçesiyle söz konusu düzenlemelerin iptali istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, Yönetmeliğin 7. maddesinin 2. fıkrası ile 16. maddesinin 2. fıkrasının iptali istemi yönünden; yönetmelik hükümlerinde üst norma aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine, Yönetmeliğin 18. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesi yönünden; Görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucu ataması yapılan personelin, atandıkları yerde en az üç yıl görev yapmak zorunda olduğu yolundaki bu düzenlemenin, Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu ve hukuka uygun bulunmadığı gerekçesiyle Yönetmeliğin 18. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinin iptaline karar verildiği, bu kararın iptale yönelik kısmının davalı idare tarafından temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 20/11/2019 tarih ve Esas No:2018/3024, Karar No:2019/5719 sayılı kararıyla, dava konusu Yönetmeliğin 18. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinin iptaline ilişkin kısmının bozulmasına kesin olarak karar verildiği anlaşılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca, temyiz üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca verilen kararlara uyulması zorunlu olduğundan, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun bozma gerekçesi gözetilerek dosyanın incelenmesine geçildi.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 9. maddesinde, Yönetmeliğin 13., 14. ve 17. maddelerinde yer alan sağlık ve eş durumu mazereti ile can güvenliği şartlarının ortaya çıkması durumunda yer değiştirme suretiyle atama dönemine bağlı kalınmaksızın her zaman atama yapılabileceği öngörülmüştür.
Dava konusu 18. maddesinin 1. fıkrasında ise, görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucu ataması yapılan personelin, atandıkları yerde en az üç yıl görev yapmak zorunda olduğu, ancak personelin atandığı yerde göreve başladıktan sonra ortaya çıkacak mazeret durumlarına dayalı olarak yapacağı yer değiştirme taleplerinin bu Yönetmeliğin ilgili hükümleri çerçevesinde değerlendirileceği belirtilmiştir.
Yönetmeliğin 12 ila 21. maddeleri incelendiğinde, görevde yükselme eğitimi ve sınavına ilişkin sürecin boş kadroların ilanı ile başladığı, bu boş kadrolar için başvuruların yapıldığı, eğitimin ve sınavın atanmak istenilen boş kadroya ait görevin alanı ve niteliğine göre düzenlendiği, sınava girilen kadroya atama yapıldığı ve atama yapılacak boş kadroların farklı hizmet bölgelerinde olması halinde ilgililerin tercihlerinin esas alındığı görülmektedir. Dolayısıyla, görevde yükselme sınavı ve eğitimine katılacak kişiler tarafından, atanabilecekleri boş kadrolar ve yerleri önceden bilinmektedir. Atanılacak yerler ve kadrolar önceden bilindiğine ve görevde yükselme eğitimi ve sınavına girildiğine göre, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda, sınavdan sonra atanılan yerde belli bir süre ile çalışma zorunluluğu getirilebileceği açıktır.
Kaldı ki, dava konusu Yönetmeliğin 18. maddesinin 1. fıkrasının ikinci cümlesinde, görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavı sonucu atanan personelin, atandığı yerde göreve başladıktan sonra ortaya çıkacak mazeret durumlarına dayalı olarak yapacağı yer değiştirme taleplerinin, bu Yönetmeliğin ilgili hükümleri çerçevesinde değerlendirileceği öngörülmüştür.
Bu durumda, kamu görevlilerinin eş, sağlık ve can güvenliği durumuna ilişkin özürleri ile hizmetin yeterli personelle aksamadan yürütülmesini dengeli bir şekilde bir arada dikkate almak zorunda olan idarenin, görevde yükselme sınavı sonucunda atanılan yerde belli bir süre ile çalışma zorunluluğu getirmesinde kamu yararına ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından, dava konusu Yönetmeliğin 18. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, anılan düzenlemenin iptali yolundaki Daire kararında hukuka uyarlık bulunmadığından dava konusu Yönetmeliğin 18. maddesinin 1. fıkrasının 1. cümlesinin iptali isteminin reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Dairemizin 15/03/2018 günlü, E:2016/7617, K:2018/1698 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 20/11/2019 günlü, Esas No:2018/3024, Karar No:2019/5719 sayılı kararıyla bozulması üzerine, anılan bozma kararına uyularak Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlenip, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği, 17/05/2013 tarih ve 28650 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmeliğin, “Görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavı sonucu atama” başlıklı 18. maddesiyle: “Görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucu ataması yapılan personel, atandıkları yerde en az üç yıl görev yapmak zorundadır. Ancak personelin atandığı yerde göreve başladıktan sonra ortaya çıkacak mazeret durumlarına dayalı olarak yapacağı yer değiştirme talepleri bu Yönetmeliğin ilgili hükümleri çerçevesinde değerlendirilir.
(2) Görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucunda, aynı unvana atanmaya hak kazanan personel; gerekli diğer şartları taşımaları ve eski görev yerlerinden ayrılmamaları kaydıyla sonuçların açıklandığı tarihten itibaren en geç 30 gün içerisinde karşılıklı becayiş talebinde bulunabilir. Personelin bu yöndeki talepleri Bakanlıkça değerlendirilir.” hükmüne yer verilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT :
17/05/2013 tarih ve 28650 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin “Hizmet bölgeleri ve bölgelerdeki zorunlu çalışma süreleri” başlıklı 7. maddesinde,
“(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasına esas olmak üzere iller; sosyal, kültürel, ulaşım imkânları ve ekonomik şartları ile hizmet gerekleri dikkate alınmak suretiyle Ek-1 sayılı cetvelde gösterilen dört hizmet bölgesine ayrılır. Merkez teşkilatı birinci hizmet bölgesi kapsamındadır.
(2) Zorunlu çalışma süreleri birinci bölgede 7 yıl, ikinci bölgede 5 yıl, üçüncü bölgede 4 yıl, dördüncü bölgede 3 yıldır.” hükmüne,
“Yer değiştirme suretiyle atama dönemi” başlıklı 8. maddesinde,
“(1) Bulunduğu bölge veya yerin zorunlu veya azami çalışma süresini doldurarak yer değişikliği talebinde bulunan personelin atamaları her yıl Haziran ve Eylül ayları arasında bu Yönetmelikte gösterilen esaslara göre toplu olarak yapılır.” hükmüne,
“Yer değiştirme suretiyle atama dönemi dışında yapılabilecek atamalar” başlıklı 9. maddesinde,
(1) Aşağıda yazılı hallerde 8 inci maddedeki yer değiştirme suretiyle atama dönemine bağlı kalınmaksızın her zaman atama yapılabilir;
a) 13, 14 ve 17 nci maddelerde yer alan sağlık ve eş durumu mazereti ile can güvenliği şartlarının ortaya çıkması.
b) 16 ncı maddedeki şartların ortaya çıkması.
c) Personelin eşinin veya çocuğunun vefat etmesi.
ç) Görevde yükselme ve unvan değişikliği suretiyle atama durumunun ortaya çıkması…” hükmüne yer verilmiştir.
28/12/2014 tarih ve 29219 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nde, boş kadroların ilanı, başvuru ve görevde yükselme eğitimine alınma, görevde yükselme sınavı ve sınavı kazananların atanması konularında ayrıntılı düzenlemelere yer yerilmiştir. Anılan Yönetmeliğin “Atama” başlıklı 20. maddesinde ise,
“(1) Atanmaya hak kazanan personel, başarı sıralaması listesinin kesinleşmesini müteakip başarı sıralamasındaki sırasına ve tercihlerine göre atanır.
(2) Geçerli bir mazereti olmaksızın atanmaya hak kazandıkları görevlere öngörülen süre içinde başlamayanların söz konusu atanma hakları sona erer.
(3) Duyurulan kadrolardan;
a) Atama şartlarını taşımamaları nedeniyle sınavların geçersiz sayılması veya bu sebeple atamaların iptal edilmesi, atanılan göreve geçerli bir mazeret olmaksızın süresi içinde başlanılmaması ya da atanma hakkından vazgeçilmesi,
b) Emeklilik, ölüm, memurluktan çekilme veya çıkarılma, başka unvanlı kadrolara ya da başka bir kuruma naklen atanma,
sebepleriyle boş kalan veya boşalan kadrolara, nihai başarı listesinin kesinleştiği tarihten itibaren altı aylık süreyi aşmamak üzere aynı unvanlı kadrolar için yapılacak müteakip sınava ilişkin duyuruya kadar en fazla asıl aday sayısı kadar belirlenen yedekler arasından başarı sıralamasına göre atama yapılabilir.
(4) Görevde yükselme sınavına herhangi bir sebeple katılmayanlar ile başarısız olan veya yedeklerden altı ay içindeki müteakip sınava ilişkin duyuruya kadar atanmamış olanlar ya da atanma haklarından herhangi bir sebeple feragat edenler, aynı unvanlı kadrolara yapılacak atamalar için bu Yönetmelikte öngörülen bütün usul ve esaslara tabidirler.” hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 9. maddesinde, Yönetmeliğin 13., 14. ve 17. maddelerinde yer alan sağlık ve eş durumu mazereti ile can güvenliği şartlarının ortaya çıkması durumunda yer değiştirme suretiyle atama dönemine bağlı kalınmaksızın her zaman atama yapılabileceği öngörülmüştür.
Dava konusu 18. maddesinin 1. fıkrasında ise, görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucu ataması yapılan personelin, atandıkları yerde en az üç yıl görev yapmak zorunda olduğu, ancak personelin atandığı yerde göreve başladıktan sonra ortaya çıkacak mazeret durumlarına dayalı olarak yapacağı yer değiştirme taleplerinin bu Yönetmeliğin ilgili hükümleri çerçevesinde değerlendirileceği belirtilmiştir.
Yönetmeliğin 12 ila 21. maddeleri incelendiğinde, görevde yükselme eğitimi ve sınavına ilişkin sürecin boş kadroların ilanı ile başladığı, bu boş kadrolar için başvuruların yapıldığı, eğitimin ve sınavın atanmak istenilen boş kadroya ait görevin alanı ve niteliğine göre düzenlendiği, sınava girilen kadroya atama yapıldığı ve atama yapılacak boş kadroların farklı hizmet bölgelerinde olması halinde ilgililerin tercihlerinin esas alındığı görülmektedir. Dolayısıyla, görevde yükselme sınavı ve eğitimine katılacak kişiler tarafından, atanabilecekleri boş kadrolar ve yerleri önceden bilinmektedir. Atanılacak yerler ve kadrolar önceden bilindiğine ve görevde yükselme eğitimi ve sınavına girildiğine göre, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda, sınavdan sonra atanılan yerde belli bir süre ile çalışma zorunluluğu getirilebileceği açıktır.
Kaldı ki, dava konusu Yönetmeliğin 18. maddesinin 1. fıkrasının ikinci cümlesinde, görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavı sonucu atanan personelin, atandığı yerde göreve başladıktan sonra ortaya çıkacak mazeret durumlarına dayalı olarak yapacağı yer değiştirme taleplerinin, bu Yönetmeliğin ilgili hükümleri çerçevesinde değerlendirileceği öngörülmüştür.
Bu durumda, kamu görevlilerinin eş, sağlık ve can güvenliği durumuna ilişkin özürleri ile hizmetin yeterli personelle aksamadan yürütülmesini dengeli bir şekilde bir arada dikkate almak zorunda olan idarenin, görevde yükselme sınavı sonucunda atanılan yerde belli bir süre ile çalışma zorunluluğu getirmesinde kamu yararına ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından, dava konusu Yönetmeliğin 18. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 17/05/2013 gün ve 28650 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 18. maddesinin, 1. fıkrasında yer alan “Görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucu ataması yapılan personel, atandıkları yerde en az üç yıl görev yapmak zorundadır.” ibaresinin iptali istemi hakkında DAVANIN REDDİNE;
2. Nihayetinde dava kısmen karar verilmesine yer olmadığı, kısmen ret ile sonuçlandığından, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin, haklılık oranına göre yarısı olan …TL’nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, diğer yarısının davacı üzerinde bırakılmasına,
3 Bakılan davanın, kesinleşen kısmı için davalı idare lehine vekalet ücretine hükmedildiğinden, bu aşamada yeniden vekalet ücretine hükmedilmemesine; kararın kesinlik kazanmasından sonra artan posta ücretinin aidiyetine göre taraflara iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 28/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.