Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2020/1636 E. , 2020/3154 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/1636
Karar No : 2020/3154
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. … – Aynı yerde
2- … Bakanlığı – …
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri … – Aynı yerde
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; İstanbul ili, … İlçe Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapan ve katıldığı 2012 yılı dış temsilciliklerin korunmasında görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü personelinin belirlenmesine yönelik Misyon Koruma Sınavı’nın yazılı, uygulama ve mülakat aşamalarında başarılı olan davacı tarafından, atamasının yapılmasına ilişkin yaptığı başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı Dışişleri Bakanlığı işleminin iptali ile yoksun kaldığı maddi ve özlük haklarının iadesine hükmedilmesi istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti :
…. İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararla; davacının sınava girdiği tarihte yürürlükte olan Yönetmelik hükümleri ile bu yönetmeliği yürürlükten kaldıran ve halen yürürlükte bulunan Dış Temsilciliklerin Korunmasında Geçici Süreli Görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli Hakkında Yönetmelik hükümleri birarada değerlendirildiğinde; davacının kazandığı 02/12/2012 günlü sınava ilişkin “nihai başarı listesi”nin 23/01/2015 tarihinde yapılan sınav duyurusuna kadar geçerli olduğu, bu tarihten sonra yapılan atama başvurusunun reddine dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine hükmedilmiştir.
Anılan kararın davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine Danıştay İkinci Dairesi’nin 08/05/2019 günlü, E:2016/14583, K:2019/2729 sayılı kararıyla; uyuşmazlığın İstanbul ili, … İlçe Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapan davacının, atamasının yapılması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemden kaynaklandığı, davacının başvurusu atanmaya yönelik olduğundan, davanın görüm ve çözümünün, 2577 sayılı Kanunun 33/1. maddesi uyarınca davacının görevli olduğu İstanbul ilinin yargı çevresinde bulunduğu İstanbul İdare Mahkemesinin yetkisinde bulunmasına karşın, Ankara İdare Mahkemesince davanın esası hakkında karar verilmesinde usul hükümlerine uyarlık görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına hükmedilmiş, davalı idarelerin kararın düzeltilmesi istemi de Danıştay İkinci Dairesi’nin 26/11/2019 günlü, E:2019/3128, K:2019/6584 sayılı kararıyla reddedilmiştir.
… İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararla; dava yetki yönünden reddedilerek dosya uyuşmazlığı çözmekle yetkili … İdare Mahkemesine gönderilmiştir.
…. İdare Mahkemesince verilen temyize konu kararla, davacının sınava girdiği tarihte yürürlükte olan Yönetmelik hükümleri ile bu yönetmeliği yürürlükten kaldıran ve halen yürürlükte bulunan Dış Temsilciliklerin Korunmasında Geçici Süreli Görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli Hakkında Yönetmelik hükümleri birarada değerlendirildiğinde; davacının kazandığı 02/12/2012 günlü sınava ilişkin “nihai başarı listesi”nin 23/01/2015 tarihinde yapılan sınav duyurusuna kadar geçerli olduğu, bu tarihten sonra yapılan atama başvurusunun reddine dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı; ayrıca Yönetmeliğin 19/1. maddesinde yer alan; “Nihai başarı listesindeki sıralamaya göre, görevlendirme için aranan şartları taşıdığı Başkanlıkça bildirilen personelin atama işlemleri Dışişleri Bakanlığınca yerine getirilir.” düzenlemesi uyarınca davalı idarenin davacının atanmak istediği dış temsilciliklerdeki koruma görevinin stratejik ve özellikli mahiyeti nedeniyle takdir yetkisini kullanabileceği, davacının FETÖ soruşturmaları neticesinde 08/07/2018 günlü, 701 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarıldığı, idarenin takdir yetkisi çerçevesinde davacının dış temsilciliklerde koruma görevlisi olarak görevlendirilmesinin yapılması yolundaki başvurusunun reddedilmesinde bu yönüyle de hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine hükmedilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, 27/01/2010 günlü, 27475 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Dış Temsilciliklerin Korunmasında Geçici Süreli Görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli Hakkında Yönetmeliğe göre gerçekleştirilen 3 aşamalı sınav prosedürünü başarı ile tamamlayarak nihai başarı listesine girdiği, atamasının yapılması konusunda haklı beklentisinin bulunduğu, kazanılmış hakkının ihlal edildiği, hakkın sonradan yürürlüğe giren yeni Yönetmelik ile ortadan kaldırılmasının hukuki güven ve idari istikrar ilkelerine aykırılık oluşturduğu, bu durumun yerleşik Danıştay ve Anayasa Mahkemesi kararları ile sabit olduğu, idarece hak kazandığı halde ataması yapılmayan personel yerine halen yurtdışında görev yapanların görev sürelerinin uzatılmasının takdir yetkisinin kamu yararına aykırı olarak kullanıldığını gösterdiği, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı, KHK ile kamu görevinden çıkarılması ile dava konusu işlem arasında uzun bir süre bulunduğu, ihraç kararına karşı itiraz ve ceza yargılamalarının devam ettiği ileri sürülerek İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI :
Dışişleri Bakanlığının tarafından, Dış Temsilciliklerin Korunmasında Geçici Süreli Görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli Hakkında Yönetmeliğin değiştiği, yeni yönetmelikte başarı listesinin bir sınav dönemi için geçerli olduğunun hüküm altına alındığı, mülga yönetmelikte kazanılmış bir hak tanınmadığı savunulmaktadır.
İçişleri Bakanlığı tarafından, davacının 08/07/2018 tarihinde kamu görevinden çıkarıldığı, dava konusu işlemin yürürlükteki Yönetmelik hükümlerine uygun olduğu, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi’nce, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, … İlçe Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapan ve katıldığı 2012 yılı dış temsilciliklerin korunmasında görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü personelinin belirlenmesine yönelik Misyon Koruma Sınavı’nın yazılı, uygulama ve mülakat aşamalarında başarılı olan davacı tarafından, atamasının yapılmasına ilişkin yaptığı başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı Dışişleri Bakanlığı işleminin iptali ile yoksun kaldığı maddi ve özlük haklarının iadesine hükmedilmesi istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT :
Dava konusu işlem tarihi itibarıyla 15/01/2015 günlü, 29237 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Dış Temsilciliklerin Korunmasında Geçici Süreli Görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli Hakkındaki Yönetmelik hükümleri yürürlükte olmakla birlikte, davacının katılmış olduğu 2012 yılı dış temsilciliklerin korunmasında görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü personeli’nin belirlenmesine yönelik Misyon Koruma Sınavı’nın yazılı, uygulama ve mülakat aşamalarının Yönetmeliğin 27. maddesi ile yürürlükten kaldırılan 27/01/2010 günlü, 27475 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Dış Temsilciliklerin Korunmasında Geçici Süreli Görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli Hakkında Yönetmelik hükümlerince gerçekleştirilerek sonuçlandırıldığından, uyuşmazlığın çözümlenmesi için her iki yönetmelik hükümlerinin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 8. ve Ek 9. maddeleri ile 4009 (mülga) sayılı Dışişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 52. maddesi dayanak alınmak suretiyle, Türkiye’nin dış temsilciliklerinde koruma görevlisi olarak Dışişleri Bakanlığı kadrosunda geçici süreli görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü personelinin seçimi, eğitimi, atama, görev, yetki, sorumluluk, disiplin ve sicil işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanan ve 27/01/2010 günlü, 27475 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Dış Temsilciliklerin Korunmasında Geçici Süreli Görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli Hakkında Yönetmeliğin ”Tanımlar” başlıklı 4. maddesinde ”e) Koruma amiri: Koruma memurunun amiri durumundaki komiser yardımcısı veya daha üst rütbeli personeli, f) Koruma görevlisi: Dış temsilciliklere ait bina ve konutların güvenliğinin sağlanması, Misyon şefi ile Misyon şefinin talimatı çerçevesinde misyon mensuplarının şahsi korumalarına ilişkin görevleri yerine getirmek üzere geçici süreli görevlendirilen polis memurları ile komiser yardımcısı veya daha üst rütbeli personeli, g) Koruma memuru: Polis memuru rütbesindeki personeli, h) Sınav: Yazılı sınav, silah atış ve spordan oluşan uygulamalı sınav ile mülakat sınavlarından oluşan misyon koruma sınavını, ifade eder.” şeklinde tanımlanmış, üst maddelerde koruma görevlisi olacaklarda aranılacak şartlar, sınav komisyonları, yazılı, uygulama ve mülakat sınavına ilişkin düzenlemelere yer verildikten sonra ”Sınav başarı puanı ve sıralaması” başlıklı 16. maddesinde, “(1) Yazılı sınavdan alınan puanın %40’ı, uygulamalı sınavdan alınan puanın %30 ile mülakat sınavından alınan puanın %30’unun toplamı her bir adayın sınav başarı puanını oluşturur. Dışişleri Bakanlığı’nca bildirilen sayıya göre, en yüksek puan esas alınarak asil ve asil listenin yarısı kadar yedek başarı listesi hazırlanır. Bu sıralama nihai başarı sıralamasını oluşturur. Nihai başarı listesi amirler ve memurlar için ayrı ayrı düzenlenir. (…) (3) Nihai başarı listesi ilan edilir. (4) Nihai başarı listesi bir sınav dönemi için geçerlidir.” şeklinde; ”Görev öncesi eğitim programı” başlıklı 17. maddesinde, ”(1) Dışişleri Bakanlığınca ataması yapılacağı bildirilen personel, görev öncesi eğitim programına tabi tutulur. Bu program iki bölümden oluşur. Birinci bölümde göreve hazırlık eğitimi, ikinci bölümde ise önemli kişilerin ve önemli tesislerin korunması eğitimi verilir. (….) (4) Görev öncesi eğitim programına adayların katılması zorunludur….” şeklinde; ”Atama” başlıklı 19. maddesinde, “(1) Nihai başarı listesinde sıralamaya göre, görevlendirme için aranan şartları taşıyan personelin atama işlemleri Dışişleri Bakanlığı’nca yapılır. (2) Sınavı asil olarak kazanan adayların ataması yapıldıktan sonra ihtiyaç olması halinde yedek olarak kazanan adayların ataması yapılabilir.” şeklinde; ”Görev süresi” başlıklı 20. maddesinde de “(1) Koruma görevlilerinin görev süresi en fazla üç yıldır. Bu süre hiç bir şekilde uzatılamaz. (2) Sınavı asil olarak kazanan adayların ataması yapıldıktan sonra ihtiyaç olması halinde yedek olarak kazanan adayların ataması yapılabilir.” şeklinde düzenlemelere yer verilmiştir.
Daha sonra 12/07/2010 günlü, 27640 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Dışişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 22. maddesi ile 4009 sayılı Kanun, 25/02/2011 günlü, 27857 sayılı (mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6111 sayılı ” Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile; Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 117. maddesi ile 657 sayılı Kanunun Ek 9. maddesi yürürlükten kaldırılmış, ayrıca yine 6111 sayılı Kanunun 115. maddesiyle de Ek 8. maddesi başlığı ile birlikte değiştirilmiş ve (d) bendinde; ” Geçici süreli görevlendirme süresi bir yılda altı ayı geçemez. Yurtdışında görevlendirilen güvenlik görevlileri için geçici görevlendirme süresi en çok iki yıldır; gerekli görülmesi halinde bu süre bir katına kadar uzatılabilir. ” hükmü getirilmiştir.
Tüm bu değişikliklerden sonra, Dış Temsilciliklerin Korunmasında Geçici Süreli Görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli Hakkında Yönetmelikte de değişikliğe gidilmiş ve içerisinde dava konusu edilen düzenlemelerin yer aldığı yönetmelik 15/01/2015 günlü, 29237 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe konulmuştur.
15/01/2015 günlü, 29237 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Dış Temsilciliklerin Korunmasında Geçici Süreli Görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli Hakkında Yönetmeliğin, “Tanımlar” başlıklı 4. maddesi; ” k) Sınav: Misyon koruma sınavını, I) Sınav dönemi: Başkanlıkça yapılan iki sınav duyurusu arasında kalan süreyi ifade eder.” şeklinde; ”Sınav” başlıklı 8. maddesi, “Sınav, yazılı ve mülakat sınavlarından oluşur.” şeklinde; ”Nihai başarı sıralaması” başlıklı 14. maddesi; “Nihai başarı sıralaması, bu Yönetmeliğin 10. maddesi gereğince yapılan yazılı sınav ile 12. maddesi gereğince yapılan mülakat sınavında başarılı sayılanların yazılı sınav puanları ile mülakat sınavı puanlarının aritmetik ortalaması alınarak koruma amir ve memurları için ayrı ayrı hesaplanır. Koruma amir ve memurları, nihai başarı puanı en yüksek toplam puana ulaşan adaydan başlamak üzere kendi aralarında sıralanır. (…) (5) Nihai başarı listesi, müteakip sınav dönemine kadar geçerlidir.” şeklinde; ”Atama” başlıklı 17. maddesi, ”(1) Nihai başarı listesindeki sıralamaya göre, görevlendirme için aranan şartları taşıdığı Başkanlıkça bildirilen personelin atama işlemleri Dışişleri Bakanlığınca yerine getirilir.” şeklinde; ”Görev süresi” başlıklı 18. maddesi, “Koruma görevlilerinin görev süresi bir yıldır, Dışişleri Bakanlığı ve Genel Müdürlük tarafından uygun görülmesi halinde bu süre bir yıl daha uzatılabilir.” şeklinde; “Geri çağrılma” başlıklı 20. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi, “Emniyet Genel Müdürlüğünce yurt içinde hizmetine ihtiyaç duyulanlar kalan görev sürelerine bakılmaksızın Emniyet Genel Müdürlüğündeki görevlerine atanırlar. Kararın kesinleşmesinden sonra görevlendirilmesine engel hali ortadan kalkanlar kalan görev sürelerini tamamlamak üzere görevlerine iade edilirler.” şeklinde düzenlenmiş, geçiş hükümlerinin düzenlendiği Geçici 1. maddede ise, “(1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde yeni sınav duyurusu yapılır. (2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, halen yurt dışında görevde olan koruma görevlilerinin;
a) Görev süresi iki yılı aşanlar merkeze atanarak Emniyet Genel Müdürlüğü kadrolarına iade edilirler.
b) Görev süresi bir yılı aşanlar ise 18. madde kapsamında değerlendirilerek, uygun görülenlerin görev süresi iki yıla tamamlanır. Uygun görülmeyenler ise merkeze atanarak Emniyet Genel Müdürlüğü kadrolarına iade edilirler.
c) Görev süresi bir yılı aşmayan kamu görevlileri ise 18. madde kapsamında değerlendirilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden; İstanbul ili, … İlçe Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapan davacının, 02/12/2012 tarihinde yapılan misyon koruma sınavının yazılı kısmı ile uygulama ve mülakat sınavlarında başarılı olarak 220 asil ve 110 yedekten oluşan nihai başarı listesinde yer aldığı, 330 kişilik listenin 176 kişisinin ilk etapta görevlendirme işlemlerinin yapıldığı, Dışişleri Bakanlığı tarafından, dış temsilciliklerin ihtiyacı kapsamında 2012-2013 yurtdışı misyon koruma sınavı nihai başarı listesinde mevcut memurlardan sıradaki ilk 80 kişinin (176-255. sıradaki memurların) yeni atama planlamasına dahil edilmesi üzerine, 80 personelin, 27/01/2010 günlü, 27475 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Dış Temsilciliklerin Korunmasında Geçici Süreli Görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca 22-23 Mayıs 2014 tarihlerinde düzenlenen ”Göreve Hazırlık Eğitim Programına” alındığı ve programa katılan personel hakkında katılım belgelerin düzenlendiği ve tercihleri alınarak atama aşamasına gelindiği, nihai başarı listesinde bulunan davacının bu 80 kişi arasında yer aldığı anlaşılmaktadır.
Hukuk devleti ilkesinin ön koşullarından biri olan “hukuk güvenliği” ile kişilerin hukuki güvenliğinin sağlanması amaçlanmaktadır. Hukuk güvenliği ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda, önceden oluşmuş hukuksal durumların, sonradan yapılacak işlemlerle değiştirilmesi, hukuktan beklenen güvenle bağdaşmayacaktır.
“Kazanılmış hak” ise doktrinde, yürürlükteki hukuka uygun olarak doğan ve böylece kişiye özgü lehte sonuçlar doğurmuş, daha sonra mevzuat değişikliği ya da işlemin geri alınması gibi durumların varlığına rağmen hukuk düzenince korunması gereken bir hak olarak tanımlanmaktadır. İdarenin ister düzenleyici işlem, ister bir taahhüt, isterse uzun süren bir uygulamasına güvenerek olsun, bireylerin çıkarlarına ya da lehlerine olan bir sonuca ulaşabileceklerini ümit etmelerine de “haklı beklenti” denilmektedir.
Davacının yazılı-uygulama-mülakat sınavı şeklinde yapılan üç aşamalı misyon koruma sınavında başarılı olarak nihai listede yer aldığı tarihte yürürlükte bulunan 27/01/2010 günlü, 27475 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Dış Temsilciliklerin Korunmasında Geçici Süreli Görevlendirilecek Emniyet Genel Müdürlüğü Personeli Hakkında Yönetmeliğin 17. maddesinde, Dışişleri Bakanlığınca ataması yapılacağı bildirilen personelin, görev öncesi eğitim programına tabi tutulacağı ve görev öncesi adayların bu eğitime katılmalarının zorunlu olduğu öngörülmüştür. Bu itibarla, nihai başarı listesinde yer alan, Dışişleri Bakanlığınca ataması yapılacağı bildirilen personel arasında bulunan, görev öncesi eğitim programına katılan ve bu eğitim sonrası tercihleri alınan davacının bu durumu atama konusunda “haklı bir beklenti” oluşturmaktadır.
Sonuç itibarıyla, işlem tarihi itibarıyla nihai başarı listesinde yer alan ve Dışişleri Bakanlığınca ataması yapılacağı bildirilen personel arasında bulunduğu için görev öncesi eğitim programına katılan davacının atamasının yapılmasına ilişkin yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık, davanın reddine ilişkin Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Öte yandan; işbu davada verilen davanın reddi yolundaki kararın bozulması üzerine Mahkemece yeniden verilecek karar sonucuna göre, davalı idare tarafından yargı kararının uygulanması aşamasında, davacının 08/07/2018 günlü, 701 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarıldığı hususu göz önünde bulundurularak bir işlem tesis edileceği açıktır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. …. İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa’nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 27/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.