Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2018/1644 E. , 2020/3321 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/1644
Karar No : 2020/3321
TEMYİZ EDEN DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının, dilekçede yazılı nedenlerle davacı tarafından temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; 10/04/2013 tarihinde eş durumu mazereti nedeniyle Antalya Kamu Hastaneleri Birliği emrine atanan davacı tarafından; Antalya il merkezinde bulunan bir hastane yerine, Kemer Devlet Hastanesine atanması neticesinde, anılan Hastanede görev yaptığı döneme ilişkin olarak oluştuğu ileri sürülen 96.225,00-TL maddi (81.925,00-TL’lik kısmı ek ödeme ve 14.300,00-TL’lik kısmı Kemer – Antalya arası ulaşım/yakıt masrafı olarak) ve 15.000,00-TL manevi olmak üzere toplam 111.225,00-TL zararın tazminine karar verilmesi istemiyle açılmıştır
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararla; 81.925,00.-TL ek ödeme isteminin incelenmesinde; davacı, Kemer Devlet Hastanesinde görev yaptığı sürede fiilen çalışması karşılığı almış olduğu döner sermaye ek ödemesini, Antalya Eğitim Araştırma Hastanesinde aynı uzmanlık dalında çalışan bir hekimin fiilen çalışması karşılığı aldığı tahmini döner sermaye ödemesi ile kıyaslayarak aradaki farkın ödenmesini istemekte ise de; döner sermaye ödemesinin fiilen yapılan çalışmanın karşılığı olarak yapılan bir ödeme türü olduğu, bu istemin karşılanmasına olanak bulunmadığı; 14.300,00-TL Kemer – Antalya arası ulaşım/yakıt masrafı isteminin incelenmesinde; davacının, 10/04/2013 tarihli dilekçesi ile Kemer Devlet Hastanesine atanma talebinde bulunması üzerine anılan Hastaneye atandığı, davacının bu süreçte Kemer – Antalya arasında kendi isteği ile gidip geldiği dikkate alındığında, idarenin tazminle sorumlu tutulmasının mümkün olmadığı; 15.000,00.-TL manevi tazminat isteminin incelenmesinde ise; manevi tazminatın, malvarlığında meydana gelen eksilmeyi karşılamaya yönelik bir tazmin aracı olmayıp, manevi tatmin aracı olduğu, Danıştay içtihatlarında “manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen, duyduğu acı, üzüntü ve sarsıntı nedeniyle yaşama zevki azalan kişiye, manevi tazminat adı altında bir miktar para verilerek, onun bu yoldan tatmin edilmesinin sağlandığı”nın belirtildiği, İdari yargı merciilerince verilen iptal kararlarının tek başına manevi tazminata hükmedilmesi için yeterli olmayıp, idari işlem veya eylemde idarenin ağır hizmet kusurunun olduğunun saptanması gerektiği; dava konusu olayda idarenin ağır hizmet kusurundan sözedilemeyeceğinden, manevi tazminat isteminin karşılanmasına da olanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine hükmedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; davacının istinaf başvurusunun reddine, Danıştay nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; eşinin, Antalya ilinde uzman doktor olarak çalışması nedeniyle 10/04/2013 tarihinde Antalya Sosyalleştirme Bölgesine eş mazereti ile atandığı, davalı idare tarafından Antalya merkezde Anesteziyoloji ve Reanimasyon branşında boş kadro olmadığı gerekçesi ile kendisine dilekçe yazdırılarak Kemer Devlet Hastanesine atandığı; aile yaşantısının Antalya il merkezinde olduğu; Kemer Devlet Hastanesinde branşında tek hekim olarak çalışması nedeniyle hafta sonları ve bayram tatilleri de dahil olmak üzere sürekli olarak icap nöbetleri tuttuğu, hayat kalitesinin bozulduğu, ilave olarak, geliri düşük olan bir hastaneye atanmakla kayda değer maddi kaybının oluştuğu; kendi isteği ile Kemer Devlet Hastanesinde çalıştığına ilişkin İdare savunmalarının gerçeği yansıtmadığı; 05/01/2015 tarihinde merkeze atanma talebi ile yaptığı başvurunun İdarece 26/02/2015 tarihinde reddedilmesi üzerine … İdare Mahkemesinin E:… esasına kayden açılan davada verilen yürütmenin durdurulması kararı üzerine Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesinde göreve başladığı, akabinde işlemin iptaline karar verildiği, iptal kararı nedeniyle zararlarının tazmini gerektiği; döner sermaye ödemelerine ilişkin tutarların belgeli olduğu; manevi tazminat talebinin, İdarenin ağır hizmet kusuru yanında, hakkında yapılan ve sonrasında ceza verilmesine gerek duyulmayan hukuksuz soruşturmalarla, ayrıca Anestezi ve Reanimasyon branşında hastanede tek hekim olarak görev yapıp, branşı ile uyuşmayan şekilde 45 km mesafeye atanarak adeta görev yapmasının engellenmesi ve sürekli icap nöbetleri nedeniyle yaşam kalitesinin bozulması ile de yakından ilgili olduğu, istenen miktarların hakkaniyete uygun olduğu ileri sürülerek, kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminin kısmen reddiyle, Bölge İdare Mahkemesi kararının ulaşım masrafı ile manevi tazminat yönünden reddine ilişkin kısımlarının onanması; davacının temyiz isteminin kısmen kabul kabulüyle, kararın ek ödeme isteminin reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı, Eskişehir ilinde görev yapmakta iken eşinin Antalya ilinde görev yapıyor olması nedeniyle eş durumu mazereti ile 10/04/2013 tarihinde, görev yeri Genel Sekreterlikçe belirlenmek üzere Antalya Kamu Hastaneleri Birliği emrine atanmış, İdareye sunduğu ve Kemer Devlet Hastanesine atanma talebini içerir aynı günlü dilekçesi üzerine anılan Hastaneye atanmıştır. Davacı, 05/01/2015 günlü dilekçesi ile Antalya il merkezinde bir hastaneye atanma talebinde bulunmuş, İdarenin 26/02/2015 günlü yazısı ile davacının talebi reddedilmiştir. Anılan ret işleminin iptali istemiyle davacı tarafından … İdare Mahkemesinin E:… esasına kayden açılan davada verilen 20/05/2015 günlü yürütmenin durdurulması kararı üzerine davacı 19/06/2015 tarihinde Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesine atanmıştır. … İdare Mahkemesinin … günlü E:…, K:… sayılı kararı ile işlemin iptaline karar verilmiş, karar istinaf incelemesinden geçerek kesinleşmiştir.
Davacı, 10/04/2013 tarihinde eş durumu mazereti nedeniyle Antalya il merkezinde bulunan bir hastane yerine, Kemer Devlet Hastanesine atanması neticesinde, Kemer Devlet Hastanesinde görev yaptığı döneme ilişkin olarak oluştuğu ileri sürülen 96.225,00-TL maddi (81.925,00-TL’lik kısmı ek ödeme ve 14.300,00-TL’lik kısmı Kemer – Antalya arası ulaşım/yakıt masrafı olarak) ve 15.000,00-TL manevi olmak üzere toplam 111.225,00-TL zararının tazminine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenmekte olan davayı açmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 125. maddesinin son fıkrasında, “İdare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.” hükmüne yer verilmiş; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinin 1/b bendinde de, idari eylem ve işlemlerden dolayı hakları muhtel olanların idareye karşı tam yargı davası açabilecekleri hükme bağlanmıştır.
2577 sayılı Kanun’un “İptal ve Tam Yargı Davaları” başlığını taşıyan 12. maddesinde, “İlgililer haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştay ve İdare ve Vergi Mahkemelerine doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi, ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler. Bu halde de ilgililerin 11. madde uyarınca idareye başvurma hakları saklıdır.” hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
I- Kararın, 14.300,00-TL tutarlı Kemer – Antalya arası ulaşım/yakıt masrafı isteminin reddine ilişkin kısmının incelenmesinde;
Bölge İdare Mahkemeleri tarafından verilen kararların temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkün olup; davacı tarafından, kararın anılan kısmına ilişkin olarak dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri, Konya Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesi kararının anılan kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
II- Kararın, 15.000,00.-TL manevi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmının incelenmesinde;
Manevi tazminat, malvarlığında meydana gelen bir eksilmeyi karşılamaya yönelik bir tazmin değil, manevi tatmin aracı olup, başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu hale getirmektedir. Manevi tazminata hükmedilebilmesi için kişinin fiziki yapısını zedeleyen, yaşama ve kazanma gücünün azalması sonucunu doğuran olayların meydana gelmesi veya idarenin hukuka aykırı bir işlem veya eylemi sonucunda ağır bir elem ve üzüntünün duyulmuş olması ya da şeref ve haysiyetin rencide edilmiş olması gerekmektedir.
İdare Mahkemesince her ne kadar; İdari yargı merciilerince verilen iptal kararlarının tek başına manevi tazminata hükmedilmesi için yeterli olmayıp; idari işlem veya eylemde idarenin ağır hizmet kusurunun olduğunun saptanması gerektiği, dava konusu olayda idarenin ağır hizmet kusurundan sözedilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine hükmedilmiş ise de; manevi tazminata hükmedilebilmesi, idarenin ağır hizmet kusuru işlemesi koşuluna bağlı bulunmadığından, Mahkemenin anılan gerekçesinde hukuki isabet görülmemiştir.
Bununla birlikte, dava konusu olayda; davacının Antalya il merkezinde yer alan bir hastaneye atanmasına ilişkin 05/01/2015 günlü talebinin davalı İdare tarafından reddedilmesi üzerine açılan davada, … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında verilen 20/05/2015 günlü yürütmenin durdurulması kararı üzerine, davacının 19/06/2015 tarihli işlem ile Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesine atanarak göreve başladığı dikkate alındığında; yürütmesinin durdurulmasına karar verilen İdare işleminin, davacının şeref ve haysiyetini zedelediğinden veya olağanüstü bir elem ve ızdıraba sevk ettiğinden söz edilemeyeceğinden, olayda manevi tazminat için öngörülen koşulların oluşmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, Mahkeme kararının, manevi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
III- Kararın, 81.925,00.-TL ek ödeme isteminin reddine ilişkin kısmının incelenmesinde;
Bir idari işlemin yargı kararıyla iptal edilmesi halinde, söz konusu kararın, dava konusu işlemin tesis edilmesi sırasında unsurlarında bulunan sakatlıkları saptadığı, işlemi yapıldığı andan başlayarak ortadan kaldırdığı, bu özelliği nedeniyle geriye yürüyen sonuçlar doğurduğu idare hukukunun bilinen ilkelerindendir.
İdare, iptal kararının amaç ve kapsamına göre yeni bir işlem ya da işlemler yapmak, iptal edilen idari işlemden doğan tüm sonuçları ortadan kaldırmakla yükümlü olup, iptal edilen işlem nedeniyle uğranılan zararların tazmini de bu kapsamda yer almaktadır. Dolayısıyla, hukuka aykırılığı yargı kararıyla saptanarak iptal edilen işlem nedeniyle Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesinde görev yapamadığı açık olan davacının, bu işlem sonucu uğradığı zararların davalı idarece tazmini zorunludur.
Bu durumda, davacının Antalya il merkezinde bulunan bir hastaneye atanmak için İdareye başvurduğu 05/01/2015 tarihi ile Mahkemece verilen yürütmenin durdurulması kararı üzerine Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesinde göreve başladığı tarih arasında, eksik aldığı döner sermaye ödemelerinin; anılan dönemde Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesinde davacı ile aynı branşta görev yapan bir hekimin aldığı döner sermaye ödemesinden, davacının Kemer Devlet Hastanesinde aldığı döner sermaye ödemesi mahsup edilmek suretiyle hesaplanarak davacıya ödenmesi gerekirken, Mahkemece ek ödeme isteminin tamamının reddine hükmedilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının TEMYİZ İSTEMİNİN KISMEN REDDİNE,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının, …-TL tutarlı Kemer – Antalya arası ulaşım/yakıt masrafı isteminin reddine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Kararın, ….-TL manevi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
4. Davacının TEMYİZ İSTEMİNİN KISMEN KABULÜNE,
5. Anılan kararın, ek ödeme isteminin reddine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 6545 sayılı Kanun’la değişik 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
6. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 6545 sayılı Kanun’la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
7. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’na 6545 sayılı Kanun’un 27. maddesi ile eklenen Geçici 8. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 10/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.