Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2018/1109 E. , 2019/6788 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/1109
Karar No : 2019/6788
DAVACI : …
DAVALILAR : 1- Cumhurbaşkanlığı (Mülga Başbakanlık) – ANKARA
2- Adalet Bakanlığı – ANKARA
VEKİLLERİ : Av. …
DAVANIN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesinde zabıt katibi olarak görev yapan ve yazı işleri müdürlüğü kadrosuna atanmak için Adalalet Bakanlığı Taşra Teşkilatı Personeli İdari Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü yazılı ve sözlü sınavına katılan, ancak sözlü sınavda başarısız sayılan davacı tarafından;
1-03/04/2017 tarihinde yapılan sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin, Bu işlemin dayanağı olan 25/03/2004 günlü, 25413 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin,
2- “Yazılı sınav” başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “altmış puan alanlar başarılı sayılır” ibaresinin,
3- “Sözlü sınav” başlıklı 15/A maddesinin,
4- “Başarı sıralaması” başlıklı 15/B maddesinin,
…tarih ve…sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin,
5-31/08/2013 günlü, 28751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle değiştirilen “Sınav şartı” başlıklı 8. maddesinde yer alan “ve sözlü sınavda” ibaresinin,
6- “Sözlü sınav” başlıklı 12/A maddesinin iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından; sözlü sınava yönelik düzenlemelerin hukuki dayanaktan yoksun olduğu, sözlü sınav uygulamasının; kariyer ve liyakat ilkelerine aykırı, subjektif değerlendirmelere açık ve hakkaniyete aykırı sonuç doğurmaya müsait bir uygulama olduğu, ölçme ve değerlendirme tekniğine uygun olmadığı, personelin yeterliğinin tespitinin, yazılı sınav dışında, objektif olmayan sözlü sınav koşuluna bağlanmasının hukuka aykırı olduğu, nesnel ve objektif bir değerlendirme aracı olan yazılı sınav sonucunun anılan düzenleme ile etkisiz hale getirileceği, sözlü sınavda ses ve görüntü kaydının alınması gerektiği, sözlü sınavın yargısal denetime açık olmadığı, sorulan sorulara doğru yanıt verdiği, verilen kısa sürede kurul üyelerinin adaylar hakkında değerlendirme yapamayacağı belirtilerek dava konusu işlemde ve bu işlemin dayanağı Yönetmelik maddelerinde hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmüştür.
DAVALI (MÜLGA) BAŞBAKANLIĞIN SAVUNMASI :
Yönetmelik hükümleri uyarınca, yazılı ve sözlü olarak iki aşamalı yapılan görevde yükselme sınavlarında başarılı olunması gerektiği, yazı işleri müdürlüğü için yapılan yazılı ve sözlü sınavlarının yürürlükte olan mevzuat hükümlerine uygun olarak gerçekleştirildiği belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
DAVALI NIN SAVUNMASI : …
Yönetmelik hükümleri uyarınca, yazılı ve sözlü olarak iki aşamalı yapılan görevde yükselme sınavlarında başarılı olunması gerektiği, yazı işleri müdürlüğü için yapılan yazılı ve sözlü sınavlarının yürürlükte olan mevzuat hükümlerine uygun olarak gerçekleştirildiği belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu düzenlemelerde ve bu düzenlemelere dayalı olarak tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, … Bölge İdare Mahkemisinde zabıt katibi olarak görev yapmakta iken yazı işleri müdürlüğü kadrosu için yapılan taşra Teşkilatı Personeli Adli Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü sınavının yazılı kısmında başarılı olarak, 03/04/2017 tarihinde sözlü sınava katılan, ancak bu sınavda başarısız sayılan davacı tarafından; başarısız sayılması işleminin, sözlü sınavın dayanağı olan 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin, 15. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “altmış puan alanlar başarılı sayılır” ibaresinin, 13/04/2014 tarih ve 28971 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmilikle eklenen 15/A ve 15/B maddelerinin,…tarih ve…sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin, 31/08/2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle değiştirilen 8. maddesine yer alan “ve sözlü sınavda” ibaresi ile “Sözlü sınav” başlıklı 12/A maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasanın 124. maddesinde; , bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkartabileceği hüküm altına alınmıştır.
İdarenin, memurların üst görevlere yükselmesini belirli şartlara bağlama konusunda takdir yetkisi bulunduğu kuşkusuz olup; bu yetkinin hukukun genel ilkelerine, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olarak kullanılması halinde iptali söz konusu olacaktır.
657 sayılı Yasa’nın “Temel İlkeler” başlıklı 3. maddesinde, “Sınıflandırma”, “Kariyer” ve “Liyakat” ilkeleri bu Kanunun temel ilkeleri olarak belirlenmiştir.
657 sayılı Yasa, Devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmekte ve bunlara, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlanmasını, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme işlemlerinin liyakat sistemine dayandırılmasını öngörmektedir.
Davanın,…tarih ve…sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin, 31/08/2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle değiştirilen 8. maddesine yer alan “ve sözlü sınavda” ibaresi ile “Sözlü sınav” başlıklı 12/A maddesinin iptali istemine ilişkin kısmının incelenmesinden;
Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin “Sınav Şartı” başlıklı 8. maddesinde, (Değişik: 17/10/2016-2016/9380 K.) “Görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekir.”” hükmü, aynı Yönetmeliğin “Sözlü Sınav” başlıklı 12/A maddesinde de (Ek : 6/5/2013-2013/4957 K.) “Yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır. (2) İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu,
d) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
e) Genel kültürü ve genel yeteneği,
f) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır .”hükmü öngörülmüştür.
Anılan Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiş, 8.maddesinde, görevde yükselme ve unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekeceği, 12.maddesinde, yazılı sınavda en az altmış puan alanların başarılı sayılacağı, 12/A maddesinde, yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar adayın sözlü sınava alınacağı, sözlü sınavın yüz tam puan üzerinden değerlendirileceği ve sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanların başarılı sayılacağı öngörülmüş olup, dava konusu düzenlemeler ile bilgi ve liyakatı ölçerek en başarılı adayı belirlemek amacıyla anılan unvan yönünden yazılı sınavın tamamlayıcısı olarak sözlü sınava yer verilmesinde ve hizmetin bilgi ve deneyim yönünden yetişmiş personel istihdam edilerek gördürülmesi ve personelin ehliyet ve başarısının tesbiti amacıyla sözlü sınavda başarılı olmak için öngörülen koşulda, eşitlik ve objektiflik ilkelerine, 657 sayılı Yasanın temel ilkeleri olan kariyer ve liyakat ilkelerine aykırılık görülmemiştir.
Davanın, 25/03/2004 tarih ve 25413 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin, 15. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “altmış puan alanlar başarılı sayılır” ibaresinin, 13/04/2014 tarih ve 28971 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmilikle eklenen 15/A ve 15/B maddelerinin iptali istemine ilişkin kısmı ile 03/04/2017 tarihinde yapılan sözlü sınavda başarısız sayılması işleminin iptaline ilişkin kısmının incelenmesinden,
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, 2992 sayılı nın Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri, Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun hükümleri ile 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 114 üncü maddesine dayanılarak, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, personelinin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esaslarının belirlenmesi amacıyla hazırlanmış olan Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği, 25.3.2004 günlü, 25413 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulmuş olup, anılan Yönetmeliğin,Yazılı sınav başlıklı 15. Maddesinde, (Başlığı ile birlikte değişik: RG-13/4/2014-28971)(Değişik fıkra: RG-14/5/2016-29712)” Yazılı sınav, duyuruda belirtilen konu başlıklarını kapsayacak biçimde Bakanlık tarafından yapılabileceği gibi, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Genel Müdürlüğü veya yükseköğretim kurumlarından birine de yaptırılabilir. Sınav yüz tam puan üzerinden değerlendirilir ve en az (Değişik ibare:RG-1/2/2017-29966) altmış puan alanlar başarılı sayılır.” hükmü; sözlü sınav başlıklı 15/A maddesinde, (Ek:RG-13/4/2014-28971)(Değişik fıkra:RG-1/2/2017-29966)” Yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının dört katı aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.
İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi (25 puan),
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü (15 puan),
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu (15 puan),
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı (15 puan),
d) Genel kültürü ve genel yeteneği (15 puan),
e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı (15 puan), esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden yetmiş ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır.”hükmü; Başarı sıralaması başlıklı Madde 15/B maddesinde de, (Ek:RG-13/4/2014-28971) (Değişik:RG-4/4/2015-29316)”Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. (Değişik cümle:RG-1/2/2017-29966) Başarı puanı yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması esas alınmak suretiyle tespit edilir ve Bakanlığın resmi internet sitesinde ilan edilir.
Başarı puanlarının eşit olması hâlinde, sırasıyla;
a) Hizmet süresi fazla olanlara,
b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,
c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara,
öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir.”hükmü yer almıştır.
Yukarıda yer verilen çerçeve niteliğindeki genel yönetmeliğin geçici 1. Maddesi uyarınca, anılan yönetmeliğin 8., 12/A ve 12/B madde hükümlerine uyum sağlayacak şekilde dava konusu düzenlemeler ile anılan unvan yönünden yazılı sınavın tamamlayıcısı olarak sözlü sınava yer verilmesinde, boş kadroya atamalarda başarı sıralaması için kriter konulmasında ve yazılı sınav için başarı puanının 60 olarak belirlenmesinde 657 sayılı Yasanın temel ilkeleri olan kariyer ve liyakat ilkeleri ile Genel Yönetmeliğe aykırılık görülmemiştir. Olayda, taşra teşkilatı adli yargı yazı işleri/idari işler müdürlüklerinde boşalan kadrolar için görevde yükselme yazılı sınavından 60 ve üzerinde puan almak suretiyle başarılı olan adaylara, sözlü sınavda yöneltilecek soruların sözlü sınav kurulu tarafından önceden belirlendiği, sınava giren davacı tarafından verilen yanıtların kurulun her üyesince değerlendirildiği ve verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü puanlarının belirlendiği anlaşılmaktadır.
Sözlü sınava ilişkin değerlendirme kriterlerinden, adayın “Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi” ile “Genel kültürü ve genel yeteneği”ne ilişkin değerlendirmeler dışındaki kriterlerin sınav kurulu üyelerinin gözlemlerine dayalı kanaatlerine ilişkin olduğu açıktır.
Bu durumda, yapılan sözlü sınav öncesinde, “Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi” ile “Genel kültür ve genel yetenek” kritelerini değerlendirebilmek için sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanmış olması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmiş olması karşısında, davacının sözlü sınavdan 62 puan almak suretiyle başarısız sayılmasına ilişkin işlemde de hukuka aykırlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi yolunda karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi’nce; 09/07/2018 tarihinde yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Karanamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca (mülga) yerine Cumhurbaşkanlığı hasım mevkine alınarak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten sonra dosyadaki bilgi ve belgeler de incelenmek suretiyle işin gereği düşünüldü:
MADDİ OLAY :
… Bölge İdare Mahkemesinde zabıt katibi olarak görev yapmakta iken aynı yer yazı işleri müdürlüğü kadrosu için yapılan Taşra Teşkilatı Personeli İdari Yargı Yazı İşleri Müdürlüğü yazılı ve sözlü sınavına katılan, ancak sözlü sınavda başarısız sayılan davacının; sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin, sözlü sınavın dayanağı olan 25/03/2004 günlü, 25413 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin, “Yazılı sınav” başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “altmış puan alanlar başarılı sayılır” ibaresinin, “Sözlü sınav” başlıklı 15/A ve “Başarı sıralaması” başlıklı 15/B maddelerinin;…günlü,…sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin, 31/08/2013 günlü, 28751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle değiştirilen “Sınav şartı” başlıklı 8. maddesinde yer alan “ve sözlü sınavda” ibaresi ile “Sözlü sınav” başlıklı 12/A maddesinin iptali istemiyle görülmekte olan davayı açtığı anlaşılmaktadır.
İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 124. maddesinin davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan haliyle , Bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerine kendi görev alanlarını ilgilendiren konularda yönetmelik çıkarma yetkisi verilmiştir. İdareler bu yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarabilecekleri gibi, kamu hizmetinin daha etkin ve verimli yürütülmesi amacıyla yönetmeliklerde değişiklikler de yapabilirler. Yönetmeliklerin, “Anayasa, Yasa ve hukukun genel ilkelerine aykırı hükümler içermemesi” ve “öngörülen şekil şartına uyularak çıkarılması” dışında, söz konusu düzenleme yetkisinin kullanılmasına kamu hukuku yönünden herhangi bir engel bulunmadığı açıktır.
Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta ve daha sonra gelen kanunlar yürürlüğünü Anayasa’dan, yönetmelikler ise yürürlüğünü kanunlardan almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
… günlü,…sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin davacının sınava katıldığı tarihte yürürlükte bulunan halinin “Sınav şartı” başlıklı 8. maddesinde, “Görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekir” kuralına; “Yazılı sınav” başlıklı 12. maddesinin, dördüncü fıkrasında, “Yazılı sınav, yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Yazılı sınavda en az altmış puan alanlar başarılı sayılırlar.” kuralına; “Sözlü sınav” başlıklı 12/A maddesinde, “Yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.
İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu,
d) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
e) Genel kültürü ve genel yeteneği,
f) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır.” kuralına; “Başarı sıralaması” başlıklı 12/B maddesinde, Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro veya pozisyon sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı, yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması esas alınmak suretiyle tespit edilir ve kurumların resmi internet sitesinde ilan edilir.
Başarı puanlarının eşit olması hâlinde, sırasıyla;
a) Hizmet süresi fazla olanlara,
b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,
c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara,
öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir.
Görevde yükselme sınavında başarılı olmalarına rağmen, ilan edilen kadro veya pozisyon sayısı nedeniyle ataması yapılamayacak personelden en fazla asıl aday sayısı kadar personel, kurumlarca ihtiyaç duyulması halinde başarı sıralaması listesinde yedek olarak belirlenebilir.” kuralına yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin 15. maddesi ile kurumlara kendi görevde yükselme yönetmeliklerini çıkarma konusunda yetki verilmiş ve düzenleme yapılacak konuların çerçevesi de belirlenmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 2992 sayılı nın Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun hükümleri ile 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 114 üncü maddesine dayanılarak, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, personelinin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esaslarının belirlenmesi amacıyla hazırlanmış olan Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği, 25/03/2004 günlü, 25413 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulmuştur.
Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin davacının sınava katıldığı tarihte yürürlükte bulunan halinin 4. maddesinin (ı) bendinde, Görevde yükselme sınavı: Bu Yönetmelik hükümlerine göre görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda yapılması gereken yazılı ve sözlü sınav olarak tanımlanmış, “Görevde yükselme sınavına başvuru ve atanma şartları” başlıklı 8. maddesinin, A bendinin, 4 numaralı alt bendinde, görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmak şartının aranacağı belirtilmiş, “Yazılı sınav” başlıklı 15. maddesinde ise, sınavın yüz tam puan üzerinden değerlendirileceği ve en az altmış puan alanların başarılı sayılacağı kural altına alınmıştır.
Anılan Yönetmeliğin “Sözlü sınav” başlıklı 15/A maddesinde, Genel Yönetmeliğin 12/A maddesine paralel olarak; “Yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere ilan edilen kadro veya pozisyon sayısının dört katı aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.
İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi (25 puan),
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü (15 puan),
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu (15 puan),
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı (15 puan),
d) Genel kültürü ve genel yeteneği (15 puan),
e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı (15 puan),
esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden yetmiş ve üzeri puan alanlar başarılı sayılır.” düzenlemesine; “Başarı sıralaması” başlıklı 15/B maddesinde, “Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması esas alınmak suretiyle tespit edilir ve Bakanlığın resmi internet sitesinde ilan edilir.
Başarı puanlarının eşit olması hâlinde, sırasıyla;
a) Hizmet süresi fazla olanlara,
b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,
c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara,
öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir” düzenlemesine; “Sınav kurulları ve görevleri” başlıklı 16. maddesinin, ikinci fıkrasında, “Sözlü sınav kurulu; Bakanlıkça uygun görülecek Personel Genel Müdür Yardımcılarından birinin başkanlığında, Personel Genel Müdürlüğü Daire Başkanı ile hâkim sınıfından üç üyenin katılımıyla toplam beş üyeden oluşur. Aynı usulle yedek üyeler de belirlenir. Gerektiğinde aynı usulle birden fazla sözlü sınav kurulu oluşturulabilir.” düzenlemesine; dördüncü fıkrasında, “Sınav kurulları kurul üye tam sayısı ile toplanır ve oy çokluğuyla karar alır. Yazılı Sınav Kurulunun sekretarya hizmetleri Eğitim Dairesi Başkanlığınca, sözlü sınav kurullarının sekretarya hizmetleri Personel Genel Müdürlüğünce yürütülür.” düzenlemesine; “Sınav kurullarının görevleri” başlıklı 17. maddesinin 3. fıkrasında, “Sözlü sınav kurulunun görevleri; sözlü sınava katılmaya hak kazananları belirlemek ve duyurmak, sözlü sınav tarihini belirlemek, sözlü sınav sorularını hazırlamak veya hazırlatmak, sözlü sınavları yapmak ve değerlendirmek, sözlü sınav sonucuna göre başarı listesinin düzenlenmesini ve ilanını sağlamak, sözlü sınava ilişkin itirazları sonuçlandırmak, sözlü sınava ilişkin diğer iş ve işlemleri yürütmektir.” düzenlemesine; “Sınav sonuçlarının açıklanması ve itiraz” başlıklı 20. maddesinin, ikinci fıkrasında da, “Sözlü sınav sonuçları, Bakanlık internet sitesinde ilan edilir. Sınav sonuçlarının ilanından itibaren beş iş günü içerisinde sınav kuruluna itiraz edilebilir. İtiraz başvuruları on iş günü içerisinde sınav kurulunca incelenerek kesin olarak karara bağlanır ve sonuçları Personel Genel Müdürlüğü tarafından itiraz sahiplerine bildirilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
25/03/2004 günlü, 25413 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin, “Yazılı sınav” başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “altmış puan alanlar başarılı sayılır” ibaresinin, “Sözlü sınav” başlıklı 15/A ve “Başarı sıralaması” başlıklı 15/B maddelerinin;…günlü,…sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin, 31/08/2013 günlü, 28751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelikle değiştirilen “Sınav şartı” başlıklı 8. maddesinde yer alan “ve sözlü sınavda” ibaresi ile “Sözlü sınav” başlıklı 12/A maddesinin iptali istemi yönünden;
657 sayılı Yasa’nın “Temel İlkeler” başlıklı 3. maddesinde, “Sınıflandırma”, “Kariyer” ve “Liyakat” ilkeleri bu Kanunun temel ilkeleri olarak belirlenmiş; kariyer ilkesi, Devlet memurlarına yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlamak; liyakat ilkesi ise, Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini yeterlik sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmak olarak tanımlanmıştır.
657 sayılı Yasa, Devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmekte ve bunlara, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlanmasını, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme işlemlerinin yeterlik sistemine dayandırılmasını öngörmektedir. Yukarıda adı geçen Genel Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir. Bu iki ilkenin temelinde, objektif kurallar çerçevesinde işin ehline verilmesi ve hak etme düşüncesi yatmakta olup, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde görülmesinin gereklerinden biri de hizmetin yetişmiş, ehil kamu görevlilerince yerine getirilmesidir.
Dava konusu Yönetmelikler ile sayılan kadrolara, görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda başarılı olma koşulunun getirildiği anlaşılmaktadır. Yönetmeliğin genel sistematik yapısına bakıldığında, yazılı ve sözlü sınavların ikisinin birlikte başarılması, belirlenen görevlere atanabilmenin temel koşulu olarak belirlenmiştir.
Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir.
Bu itibarla, belirtilen unvanların yürüttükleri görevin önem ve özelliği dikkate alındığında, bu kadrolara atanacakların, mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olup olmadıklarının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınava alınmalarında hizmet gereklerine, üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan,…günlü,…sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte, yazılı sınav başarı puanının, dava konusu Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği ile benzer şekilde düzenlendiği ve söz konusu Yönetmelikte yer alan yazılı sınavda altmış puan alanların başarılı sayılacağına ilişkin düzenlemede dayanağı olan Genel Yönetmeliğe aykırı bir husus bulunmadığı görülmektedir.
Davacının, 03/04/2017 tarihinde yapılan sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali istemi yönünden;
Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılması esastır. İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetim, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyecektir.
Bu itibarla, davacının girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.
Dosyanın incelenmesinden; taşra teşkilatı idari yargı yazı işleri/idari işler müdürlüklerinde boşalan kadrolar için görevde yükselme yazılı sınavından 60 ve üzerinde puan almak suretiyle başarılı olan adaylara, yapılan sözlü sınav öncesinde, Sözlü Sınav Kurulu tarafından 220 adet “Alan Bilgisi”, 660 adet “Genel Kültür” sorularının hazırlandığı, sözlü sınava giren adaylara Kurul tarafından belirlenen soruların sorulduğu, verilen yanıtların kurulun her üyesi tarafından değerlendirildiği ve verilen puanların aritmetik ortalaması alınarak adayların sözlü puanlarının belirlendiği anlaşılmaktadır.
Sözlü sınava ilişkin değerlendirme kriterlerinden, adayın “Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi” ile “Genel kültürü ve genel yeteneği”ne ilişkin değerlendirmeler dışındaki kriterlerin sınav kurulu üyelerinin gözlemlerine dayalı kanaatlerine ilişkin olduğu açıktır.
Bu durumda, yapılan sözlü sınav öncesinde, “Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi” ile “Genel kültür ve genel yetenek” kritelerini değerledirebilmek için sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanmış olması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmiş olması karşısında, davacının sözlü sınavdan 62 puan almak suretiyle başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırlık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 03/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.