Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2017/4098 E.  ,  2022/523 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/4098
Karar No : 2022/523

DAVACI :…Kamu Görevlileri Sendikası (…-Sen)
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : …Bakanlığı
(Mülga …Bakanlığı)
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU : 03/11/2017 günlü, 30229 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile değiştirilen 4. maddesi 1. fıkrasının (f) bendinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Yönetmelikte değişiklik öncesi sözlü sınavın, sadece döner sermaye merkez müdürü, kuruluş müdürü, müdür ve şube müdürü kadrosunda bulunan personeli kapsadığı, davaya konu değişiklikle tüm personele uygulanmasının usul ve yasaya aykırı olduğu, sözlü sınavın; personel seçiminde kariyer ve liyakat ilkeleri gözetilerek “kendini ifade biçimi, konuşması, duruşu” gibi unsurların değerlendirilmesi için yapılması halinde sakıncası bulunmazken, referans olarak algılanmakla birlikte kadrolaşmayı getireceği, Anayasamızın eşitlik ilkesini kısıtlayacağı, uluslararası sözleşmelere uyarlık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI : Dava konusu yönetmeliğin; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğe uygun olduğu, 22/10/2016 günlü, 29865 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle, Genel Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinde yer alan “yazılı” ibaresinin yürürlükten kaldırıldığı, 8. maddesinin; “Görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekir.” şeklinde değiştirildiği, Genel Yönetmeliğin Geçici 12. maddesi gereğince Bakanlık mevzuatının uyumlaştırılması amacıyla yapılan düzenlemenin üst hukuk normlarına uygun olduğu, hukuki ve kanuni dayanaktan yoksun olan davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Dava konusu düzenleme üst hukuk normlarına ve kamu hizmetinin gereklerine uygun olduğundan davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Dava, davacı Sendika tarafından 03/11/2017 tarih ve 30229 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile değiştirilen 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
657 sayılı Yasa’nın “Temel İlkeler” başlıklı 3. maddesinde, “Sınıflandırma”, “Kariyer” ve “Liyakat” ilkeleri bu Kanunun temel ilkeleri olarak belirlenmiş; kariyer ilkesi, Devlet memurlarına yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlamak; liyakat ilkesi ise, Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini yeterlik sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmak olarak tanımlanmıştır.
657 sayılı Yasa, Devlet memurluğunu bir meslek olarak kabul etmekte ve bunlara, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlanmasını, sınıflar içinde ilerleme ve yükselme işlemlerinin yeterlik sistemine dayandırılmasını öngörmektedir.
Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak personelin görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu belirtilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin 8. maddesinde yapılan değişiklikle; “Görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları öngörülmüş olup 15. maddesinde, Belediyeler ve bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlardaki personel için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, il özel idareleri ve bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlardaki personel için İçişleri Bakanlığı; yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarındaki personel için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı olmak üzere kurumlar, bu Yönetmeliğin kapsamına giren görevlere atanacaklarda aranacak şartları ve yapılacak sınavlara ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususları Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşünü alarak bu Yönetmeliğe aykırı olmamak üzere çıkaracakları yönetmelikle düzenleneceği, Geçici 12. maddesinde ise kurumların, görevde yükselme ve unvan değişikliği yönetmeliklerini bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç altı ay içerisinde Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşünü alarak bu Yönetmeliğe uygun hale getirir. Kurum yönetmelikleri yürürlüğe konuluncaya kadar mevcut yönetmeliklerinin bu Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir. Söz konusu yönetmelikler yürürlüğe konuluncaya kadar, bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde uygulama yapılacağı öngörülmüştür.
03/11/2017 tarih ve 30229 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi “Görevde yükselme sınavı: Bu Yönetmelik hükümlerine göre görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda yapılması gereken yazılı ve sözlü sınavı,” şeklinde değiştirilmiştir.
Yukarıya aktarılan düzenlemelerle, görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda başarılı olma koşulunun getirildiği anlaşılmaktadır. Yönetmeliklerin genel sistematik yapısına bakıldığında, yazılı ve sözlü sınavların ikisinin birlikte başarılması, belirlenen görevlere atanabilmenin temel koşulu olarak belirlenmiştir.
Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir.
Bu itibarla görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda, bu kadrolara atanacakların, mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olup olmadıklarının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan sözlü sınav yapılmasında hizmet gereklerine, üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerekeceği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı birleştirilerek Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının oluşturulması, bilahare 21/04/2021 günlü, 31461 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 73 sayılı Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Kurulması ile Kamu Personel İşlemlerinin Yürütülmesine İlişkin Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının kurulması nedeniyle Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı hasım mevkiine alınmak suretiyle, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı sendika tarafından, 03/11/2017 günlü, 30229 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile değiştirilen 4. maddesi 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan; “Görevde yükselme sınavı: Bu Yönetmelik hükümlerine göre görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda yapılması gereken yazılı ve sözlü sınavı” ifade eder şeklindeki hükmün iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 124. maddesinin davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan haliyle Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerine, kendi görev alanlarını ilgilendiren konularda yönetmelik çıkarma yetkisi verilmiştir. İdareler bu yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarabilecekleri gibi, kamu hizmetinin daha etkin ve verimli yürütülmesi amacıyla yönetmeliklerde değişiklikler de yapabilirler. Yönetmeliklerin, “Anayasa, Yasa ve hukukun genel ilkelerine aykırı hükümler içermemesi” ve “öngörülen şekil şartına uyularak çıkarılması” dışında, söz konusu düzenleme yetkisinin kullanılmasına kamu hukuku yönünden herhangi bir engel bulunmadığı açıktır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 3. maddesinde, “Sınıflandırma”, “Kariyer” ve “Liyakat” ilkeleri bu Kanun’un temel ilkeleri olarak belirlenmiş; kariyer ilkesi, Devlet memurlarına yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanı sağlamak; liyakat ilkesi ise, Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini yeterlik sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmak olarak tanımlanmıştır.
657 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, Devlet memurlarının görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş, Yönetmeliğin 15. maddesiyle, kurumlara, Yönetmeliğin kapsamına giren görevlere atanacaklarda aranacak şartları ve yapılacak sınavlara ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususları Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşünü alarak çıkaracakları Yönetmelikle düzenleme yetkisi tanınmış, Geçici 12. maddesiyle de, kurumların görevde yükselme ve unvan değişikliği yönetmeliklerini Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşünü alarak bu Yönetmeliğe uygun hale getirecekleri düzenlenmiştir.
28/12/2014 günlü, 29219 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin (17/12/2021 tarihli ve 31692 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikle Yönetmeliğin adı Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği olarak metne işlenmiştir.) 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı merkez, taşra ve döner sermaye teşkilatında görev yapan personelin, hizmet gerekleri, liyakat ve kariyer ilkeleri ile kıdem ve sınav sonuçları esas alınarak görevde yükselmelerine ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu öngörülmüş, “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, “Bu Yönetmelik Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı merkez, taşra ve döner sermaye teşkilatında 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine tabi olarak görev yapan personelden görevde yükselme ve unvan değişikliği suretiyle atanacakları kapsar.” hükmü yer almıştır.

DAVA KONUSU DÜZENLEMENİN İNCELENMESİ :
22/10/2016 günlü, 29865 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmeliğin 2. maddesiyle; Genel Yönetmelik’in 8. maddesi değiştirilerek; “Görevde yükselme veya unvan değişikliği suretiyle atanacakların yazılı ve sözlü sınavda başarılı olmaları gerekir.” şartı getirilmiştir.
Dava konusu 03/11/2017 günlü, 30229 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi; “Görevde yükselme sınavı: Bu Yönetmelik hükümlerine göre görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda yapılması gereken yazılı ve sözlü sınavı” ifade eder şeklinde değiştirilmiştir.
Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
Genel Yönetmelik ve bu Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinde paralel düzenleme yapılarak görevde yükselme suretiyle atama yapılacak tüm kadrolar için yazılı sınava ek olarak sözlü sınavda başarılı olma koşulunun getirildiği anlaşılmaktadır. Görevde yükselme usul ve esaslarının, Genel Yönetmelik ile düzenlenmesindeki amaç, personelin önceden belirlenmiş somut ve objektif kurallara göre hangi kadro ve pozisyonlar için görevde yükselmeye tabi olduğunu, bu kadro ve pozisyonlar için hangi koşulların arandığını bilmesini ve buna göre kendisini hazırlamasını sağlamaktır. Yönetmeliğin genel yapısına bakıldığında ise, yazılı ve sözlü sınavların ikisinin birlikte başarılması belirlenen görevlere atanabilmenin temel koşulu olarak belirlenmiş olup, davalı Kurum Yönetmeliği de dayanağı Genel yönetmelikte yer alan bu ilkelere uygun bulunmaktadır.
Sözlü sınav, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, bilgi ve liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, sözlü sınavın temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde tespit edilenler arasından en başarılı adaydan başlayarak en uygun olanların seçilmesidir.
Bu itibarla, görevin ya da mesleğin gerektirdiği bilginin ölçülmesi amacıyla yapılacak yazılı sınav yanında, göreve ya da mesleki ehliyete yönelik diğer özel niteliklere de sahip olup olmadıklarının tespiti açısından tamamlayıcı nitelik taşıyan ve görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda sözlü sınav getiren dava konusu düzenlemede, üst hukuk normlarına, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Aşağıda dökümü yapılan toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine uyarınca belirlenen …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 16/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.