Danıştay 2. Daire Başkanlığı 2017/1362 E. , 2020/3057 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/1362
Karar No : 2020/3057
DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
DAVANIN KONUSU : 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği mülakatına katılan davacı tarafından, yeterli puanı alamaması ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmamasına ilişkin işlem ile anılan tarihler arasında gerçekleştirilen tüm mülakat sınavları ve bunların sonuçlarına bağlı olarak yapılan atama işlemleri ile bu işlemlerin dayanağı olan ve Bakanlık Makamının 14/12/2016 günlü, 14140378 sayılı Onayı ile yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği Mülakat ve Atama Kılavuzunun (2016) iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından; 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin -6764 sayılı Kanunla değişik- 17/4. maddesinde “Teftiş Kurulu Başkanlığının ve çalışma merkezlerinin görev, yetki ve sorumlulukları, çalışma usul ve esasları, Bakanlık Maarif Müfettişlerinin ve Bakanlık Maarif Müfettiş Yardımcılarının görev, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri, çalışma merkezlerine dağılımları, merkezler arasında yer değiştirmeleri ve diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.” denilmiş olmakla, Bakanlık Maarif Müfettişlerinin mesleğe alınmalarının yeni çıkarılacak yönetmelikle düzenlenebileceği, 652 sayılı KHK’nın Geçici 12. maddesinde, milli eğitim uzman ve yardımcılarından mülakatla alınacaklar için “yönetmelikte belirlenen yabancı dil ve tez şartını taşıyanlardan” da mülakata alınacağının belirtildiği, böylece, Bakanlık Maarif Müfettişlerinin mesleğe alınma şartlarının Yönetmelikle düzenlenmesinin öngörüldüğü, henüz bu kapsamda yeni bir Yönetmelik yayınlanmadığı halde, kılavuzla Bakanlık Maarif Müfettişleri alımının yapıldığı, normlar hiyerarşisi gereği Yönetmeliğe dayanılarak kılavuzun yayımlanması gerektiği, hukuki güvenlik ve belirlilik ilkelerine aykırılık bulunduğu, Geçici 12. maddesinde mülakatta değerlendirme kriterlerinin belirlendiği, ancak puanlamaya ilişkin Yönetmelik olmadan, kılavuz ile değerlendirme kriterlerinin puanlarının belirlendiği, söz konusu hususlar Yönetmelikle düzenlenmesi gerekirken, bunların kılavuzla düzenlenmesinin yasaya aykırı olduğu;
13/01/2017 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı “Bakanlık Maarif Müfettişliği” mülakat sınavına girdiği ve 73 puan almak suretiyle mülakat sınavında başarılı olduğu halde, kadro yetersizliği nedeniyle atanamadığının internet sitesinden ilan edildiği, mülakatın 7-8 dakika sürdüğü ve tarafına yöneltilen sorulara doğru olarak cevap verdiği, mülakatta sorulan sorularda kura çekilmesi usulünün uygulanmadığı, teknolojik imkanlardan yararlanılarak görüntü ve ses kayıtlarının yapılmadığı, tamamıyla kişiye özel sorular sorulduğu ve genel objektif bir soru sorma usulünün benimsenmediği, katıldığı mülakatta objektif ve nesnel ölçmeye olanak verecek sorular yöneltilmediği, Kılavuz hakkında ileri sürülen hukuka aykırılık nedenlerine bağlı olarak, tüm mülakatların ve atamaların iptal edilmesi gerektiği ileri sürülmüştür.
DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı idare tarafından; 652 sayılı KHK’da 6764 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik ile, Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı için ihdas edilmiş olan “Bakanlık Maarif Müfettişleri” kadrosu için mülakat sınavının 03/01/2017 – 17/02/2017 tarihleri arasında yapıldığı, 652 sayılı KHK’nın Geçici 12. maddesindeki mülakata ilişkin düzenlemeye göre, mülakatın yapılmasına ilişkin usul ve esaslarının hangi düzenleyici işlemlerle belirleneceği konusunda Bakanlığa takdir yetkisi verildiği;
Sendika üyelerinin bireysel işlemlerine karşı, ayrıca verilmiş bir vekaletname olmadan, mer’i mevzuata göre sendika adına dava açılmasının mümkün olmadığı, 652 sayılı KHK’nın Geçici 12. maddesi kapsamında yapılan işlemin, bir yarışma sınavı veya sözlü sınavı olmadığı, “mülakat” değerlendirme yöntemi olduğundan adayların bilgi ölçümü yapılmadığı, mülakat tarihi itibariyle Türkiye genelinde Maarif Müfettişi kadrosunda bulunan ve mülakat sınavına giren Maarif Müfettişleri arasından belirlenen kriterler uyarınca adaylar arasında bir sıralama yapıldığı, davacının mülakatta 73 puan aldığı ve başarılı olduğu, ancak kadro yetersizliği nedeniyle atanamadığı yolunda savunma yapılmıştır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Aynı Kılavuz hakkında açılan başka bir davada, Danıştay İkinci Dairesinin 10/03/2020 günlü, E:2019/958, K:2020/1423 sayılı kararı ile Kılavuzun tamamının iptaline karar verilmesi nedeniyle, işbu davada da dava konusu olan aynı Kılavuz hakkında karar verilmesine yer olmadığına; hukuka aykırılığı yargı kararı ile saptanan Kılavuz hükmüne dayalı olarak tesis edilen, davacının yeterli puanı alamaması ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmamasına ilişkin işlem ile anılan tarihler arasında gerçekleştirilen tüm mülakat sınavlarının iptaline; dava açma tarihi itibariyle henüz tesis edilmemesi sebebiyle idari davaya konu yapılabilecek nitelikte kesin ve icrai bir işlem bulunmadığından, mülakat sınavları sonuçlarına bağlı olarak yapılan atama işlemleri yönünden ise incelenmeksizin davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.
DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği mülakatına katılan davacı tarafından, yeterli puanı alamaması ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmamasına ilişkin işlem ile anılan tarihler arasında gerçekleştirilen tüm mülakat sınavları ve bunların sonuçlarına bağlı olarak yapılan atama işlemleri ile bu işlemlerin dayanağı olan ve Bakanlık Makamının 14/12/2016 günlü, 14140378 sayılı Onayı ile yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği Mülakat ve Atama Kılavuzunun (2016) iptali istenilmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden, … İl Milli Eğitim Müdürlüğünde “Maarif Müfettişi” olarak görev yapan davacının, 13/01/2017 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı “Bakanlık Maarif Müfettişliği” mülakat sınavına girdiği ve 73 puan almak suretiyle mülakat sınavında başarılı olduğu, almış olduğu puana göre 1241. sırada yer aldığı ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmaya hak kazanamadığı ve bunun üzerine görülmekte olan davanın 02/03/2017 tarihinde açıldığı anlaşılmaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği Mülakat ve Atama Kılavuzu (2016) yönünden;
09/12/2016 günlü, 29913 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6764 sayılı Kanunun 6. maddesi ile, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 17. maddesinin başlığı “Teftiş Kurulu Başkanlığı” şeklinde, birinci fıkrasında yer alan “Rehberlik ve Denetim Başkanlığının görevleri şunlardır” ibaresi “Teftiş Kurulu Başkanlığı, Bakanın veya Bakanın yetkili kılması üzerine Müsteşarın emri veya onayı ile Bakan adına aşağıdaki görevleri yapar” şeklinde, birinci fıkrasının (ç) ve (d) bentleri ile ikinci fıkrasında yer alan “Maarif Müfettişleri” ibareleri “Bakanlık Maarif Müfettişleri” şeklinde, üçüncü ve dördüncü fıkraları ise, “(3) Teftiş Kurulu Başkanlığı, Başkan ile Başkanlık birimlerinde ve çalışma merkezlerinde görevli Bakanlık Maarif Müfettişleri ve Bakanlık Maarif Müfettiş Yardımcılarından oluşur. Başkanlığın görev merkezi Ankara’dır. Bu merkez, Başkanlık birimlerinde görevlendirilen müfettişlerin aynı zamanda çalışma merkezidir.
(4) Teftiş Kurulu Başkanlığının ve çalışma merkezlerinin görev, yetki ve sorumlulukları, çalışma usul ve esasları, Bakanlık Maarif Müfettişlerinin ve Bakanlık Maarif Müfettiş Yardımcılarının görev, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri, çalışma merkezlerine dağılımları, merkezler arasında yer değiştirmeleri ve diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.” şeklinde değiştirilmiştir.
Yine, 6764 sayılı Kanunun 13. maddesi ile, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen “Personele ilişkin geçiş hükümleri” başlıklı Geçici 12. maddesinde “(1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte;
a) ………….
b) Maarif Müfettişleri illerde il müdürüne bağlı olarak inceleme, araştırma rehberlik hizmetleri ile il müdürünün vereceği diğer görevleri yapar. Maarif müfettişlerinin çalışma usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
c) ………………
ç)……………..
(2) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde; 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Bakanlığa ait bölümünde yer alan Bakanlık Maarif Müfettişi unvanlı toplam serbest kadro adedini geçmemek üzere, Maarif Müfettişi, Eğitim Müfettişi, Millî Eğitim Denetçisi ve İl Eğitim Denetmeni unvanlarını ihraz etmiş olup halen Bakanlık teşkilatında görevli olanlar ile Bakanlık teşkilatında şube müdürü ve üstü kadrolarda fiilen çalışanlar ve millî eğitim uzmanı ile millî eğitim uzman yardımcılarından yönetmelikte belirlenen yabancı dil ve tez şartını karşılayanlar arasından yapılacak mülakatta başarılı olanlar, 9/3/2016 tarihli ve 6682 sayılı 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile belirlenen atama sayı sınırlarına tabi tutulmaksızın Bakan Onayı ile Bakanlık Maarif Müfettişi olarak atanabilir. Bakanlık teşkilatında halen şube müdürü ve üstü kadrolarda çalışanlar ile millî eğitim uzmanı ve millî eğitim uzman yardımcıları arasından yapılacak atamaların sayısı, ihdas edilen Bakanlık Maarif Müfettişi kadro sayısının yüzde beşini geçemez. Bu fıkra uyarınca yapılacak mülakat, adayın;
a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün,
b) Temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu, liyakati ile genel ve fiziki görünümünün,
c) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının,
ç) Genel yetenek ve genel kültürünün,
d) Çağdaş, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının,
puan vermek suretiyle değerlendirilmesi yöntemidir. Mülakat komisyonu başkan ve üyeleri tarafından verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa geçirilir. Mülakat komisyonunun oluşturulması ile komisyonun çalışma usul ve esasları Bakanlıkça belirlenir.” hükmüne yer verilmiş bulunmaktadır.
Yukarıda yer verilen yasa değişikliği ile, Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığına, Maarif Müfettişleri Başkanlıkları ise çalışma merkezlerine dönüştürülmüş ve Teftiş Kurulu Başkanlığının ve çalışma merkezlerinin görev, yetki ve sorumlulukları, çalışma usul ve esasları, Bakanlık Maarif Müfettişlerinin ve Bakanlık Maarif Müfettiş Yardımcılarının görev, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri, çalışma merkezlerine dağılımları, merkezler arasında yer değiştirmeleri ve diğer hususların yeni çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği öngörülmüş bulunmaktadır.
Anılan Geçici 12. maddeye göre, mülakat komisyonunun oluşturulması ile komisyonun çalışma usul ve esaslarının Bakanlıkça belirleneceği açıkca belirlenmiş, diğer bir anlatımla Kılavuz gibi bir işlemle yapılacak düzenlemenin, Geçici 12. maddeye göre ataması yapılacaklara ilişkin mülakat komisyonunun oluşturulması ile komisyonun çalışma usul ve esasları ile sınırlı tutulmuştur.
Bunun dışında kalan konuların Bakanlığın Kılavuzla düzenlemesi olanaklı olmayıp, ancak Yönetmelikle düzenlenmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Dava konusu Kılavuzun, yetki verilmeyen ve yönetmelikle düzenlenmesi mümkün olan konularda da düzenleme yapılmak suretiyle üst norm kuralına aykırılık içerdiği anlaşılmakla Kılavuzda yetki yönünden hukuka uyarlık görülmemiştir.
03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği mülakatında davacının yeterli puanı alamaması ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmamasına ilişkin işlem ile anılan tarihler arasında gerçekleştirilen tüm mülakat sınavları yönünden;
Hukuka aykırılığı saptanan 2016 Yılı Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Bakanlık Maarif Müfettişi Mülakat ve Atama Kılavuzuna dayalı olarak, 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği mülakatında davacının yeterli puanı alamaması ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmamasına ilişkin işlem ile anılan tarihler arasında gerçekleştirilen tüm mülakat sınavlarındada hukuka uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan, dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerden, söz konusu mülakat sınavlarının 03-25 Ocak 2017 tarihleri arasında gerçekleştirildiği ve 24 Şubat 2017 tarihinde mülakat sonuçlarının ilan edildiği, bu mülakatlarda başarılı olan 448 Maarif Müfettişi ile 2 Milli Eğitim Uzmanı/Uzman Yardımcısı listelerinin, 652 sayılı KHK’nın Geçici 12. maddesi uyarınca atanmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığının 21/08/2017 tarih ve 12556746 sayılı yazısı ile, İnsan Kaynakları Genel Müdürülüğüne gönderildiği ve dava açma tarihi olan 02/03/2017 tarihi itibariyle 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği mülakat sınavları sonuçlarına bağlı olarak yapılan atama işlemlerinin tesis edilmediği de anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 2016 yılı Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Bakanlık Maarif Müfettişi Mülakat ve Atama Kılavuzunun ve 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği mülakatında davacının yeterli puanı alamaması ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmamasına ilişkin işlem ile anılan tarihler arasında gerçekleştirilen tüm mülakat sınavlarının ve anılan mülakat sınavları sonuçlarına bağlı olarak yapılan atama işlemlerinin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten sonra dosyadaki bilgi ve belgeler de incelenmek suretiyle işin gereği düşünüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava dosyasının incelenmesinden;
14/12/2016 günlü, 14140378 sayılı Bakanlık Onayı ile yayımlanan 2016 Yılı Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Bakanlık Maarif Müfettişi Mülakat ve Atama Kılavuzu ile, 6764 sayılı Kanun ile Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı için ihdas edilmiş olan Bakanlık Maarif Müfettişi (Bakanlık Maarif Başmüfettişi 50 serbest kadro adedi, Bakanlık Maarif Müfettişi 450 serbest kadro adedi) kadrolarına atama yapabilmek için 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında mülakat yapılacağının duyurulduğu;
Konya İl Milli Eğitim Müdürlüğünde “Maarif Müfettişi” olarak görev yapan davacının, 13/01/2017 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı “Bakanlık Maarif Müfettişliği” mülakat sınavına girdiği ve 73 puan almak suretiyle mülakat sınavında başarılı olduğu, almış olduğu puana göre 1241. sırada yer aldığı ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmaya hak kazanamadığı ve bunun üzerine görülmekte olan işbu davanın 02/03/2017 tarihinde açıldığı;
Bilahare, söz konusu mülakatlarda başarılı olan 448 Maarif Müfettişine ve 2 Milli Eğitim Uzmanı/Uzman Yardımcısına ait listelerin, 652 sayılı KHK’nın Geçici 12. maddesi uyarınca atanmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığının 21/08/2017 tarih ve 12556746 sayılı yazısı ile, İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğüne gönderildiği anlaşılmaktadır.
İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasa’nın -dava konusu Kılavuzun yayımlandığı tarihte yürürlükte olan şekliyle- 124. maddesinde, Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkartabileceği hüküm altına alınmıştır.
İdareler, normlar hiyerarşisine aykırı olmayacak şekilde, hizmette etkinliğin sağlanması için gerekli önlemleri alma, bu kapsamda mevzuat değişikliği yapma hususunda takdir yetkisine sahiptirler. Kamu hizmetlerinin hangi koşullar altında ve nasıl yürütüleceğini önceden saptamak her zaman mümkün olmadığı için, gelişen durumlara ayak uydurmak ve ortaya çıkan ihtiyaçları karşılayabilmek amacıyla düzenleyici işlemler yapma veya yapılan düzenleyici işlemler üzerinde gerekli değişiklikleri yapma hususunda idarelerin takdir yetkisi bulunmaktadır.
Bu çerçevede, 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 36., 37. ve Geçici 12. maddelerine istinaden, 6764 sayılı Kanun ile Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı için ihdas edilmiş olan “Bakanlık Maarif Müfettişi” kadrolarına atama yapabilmek için yapılacak mülakata ve mülakatta başarılı olanların atama işlemlerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen dava konusu Kılavuz, Bakanlık Makamının 14/12/2016 günlü, 14140378 sayılı Onayı ile yayımlanmış bulunmaktadır.
Dava konusu düzenleyici işlem tesis tarihi itibarıyla; 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin “Düzenleme yetkisi” başlıklı 36. maddesinde, “Bakanlık görev, yetki ve sorumluluk alanına giren ve önceden kanunla düzenlenmiş konularda idarî düzenlemeler yapabilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
09/12/2016 günlü, 29913 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6764 sayılı Kanunun 6. maddesi ile, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 17. maddesinin başlığı “Teftiş Kurulu Başkanlığı” şeklinde, birinci fıkrasında yer alan “Rehberlik ve Denetim Başkanlığının görevleri şunlardır” ibaresi “Teftiş Kurulu Başkanlığı, Bakanın veya Bakanın yetkili kılması üzerine Müsteşarın emri veya onayı ile Bakan adına aşağıdaki görevleri yapar” şeklinde, birinci fıkrasının (ç) ve (d) bentleri ile ikinci fıkrasında yer alan “Maarif Müfettişleri” ibareleri “Bakanlık Maarif Müfettişleri” şeklinde, üçüncü ve dördüncü fıkraları ise, “(3) Teftiş Kurulu Başkanlığı, Başkan ile Başkanlık birimlerinde ve çalışma merkezlerinde görevli Bakanlık Maarif Müfettişleri ve Bakanlık Maarif Müfettiş Yardımcılarından oluşur. Başkanlığın görev merkezi Ankara’dır. Bu merkez, Başkanlık birimlerinde görevlendirilen müfettişlerin aynı zamanda çalışma merkezidir.
(4) Teftiş Kurulu Başkanlığının ve çalışma merkezlerinin görev, yetki ve sorumlulukları, çalışma usul ve esasları, Bakanlık Maarif Müfettişlerinin ve Bakanlık Maarif Müfettiş Yardımcılarının görev, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri, çalışma merkezlerine dağılımları, merkezler arasında yer değiştirmeleri ve diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.” şeklinde değiştirilmiştir.
Aynı Kanunun 13. maddesi ile, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen “Personele ilişkin geçiş hükümleri” başlıklı Geçici 12. maddesinin 2. fıkrasında, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde; 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Bakanlığa ait bölümünde yer alan Bakanlık Maarif Müfettişi unvanlı toplam serbest kadro adedini geçmemek üzere, Maarif Müfettişi, Eğitim Müfettişi, Millî Eğitim Denetçisi ve İl Eğitim Denetmeni unvanlarını ihraz etmiş olup halen Bakanlık teşkilatında görevli olanlar ile Bakanlık teşkilatında şube müdürü ve üstü kadrolarda fiilen çalışanlar ve millî eğitim uzmanı ile millî eğitim uzman yardımcılarından yönetmelikte belirlenen yabancı dil ve tez şartını karşılayanlar arasından yapılacak mülakatta başarılı olanlar, 9/3/2016 tarihli ve 6682 sayılı 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile belirlenen atama sayı sınırlarına tabi tutulmaksızın Bakan Onayı ile Bakanlık Maarif Müfettişi olarak atanabilir. Bakanlık teşkilatında halen şube müdürü ve üstü kadrolarda çalışanlar ile millî eğitim uzmanı ve millî eğitim uzman yardımcıları arasından yapılacak atamaların sayısı, ihdas edilen Bakanlık Maarif Müfettişi kadro sayısının yüzde beşini geçemez. Bu fıkra uyarınca yapılacak mülakat, adayın;
a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün,
b) Temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu, liyakati ile genel ve fiziki görünümünün,
c) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının,
ç) Genel yetenek ve genel kültürünün,
d) Çağdaş, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının,
puan vermek suretiyle değerlendirilmesi yöntemidir. Mülakat komisyonu başkan ve üyeleri tarafından verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa geçirilir. Mülakat komisyonunun oluşturulması ile komisyonun çalışma usul ve esasları Bakanlıkça belirlenir.” hükmüne yer verilmiş bulunmaktadır.
DAVA KONUSU İŞLEMLERİN İNCELENMESİ :
I- 2016 Yılı Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Bakanlık Maarif Müfettişi Mülakat ve Atama Kılavuzunun iptali istemi yönünden;
Dava konusu Kılavuz hakkında açılan başka bir davada; Danıştay İkinci Dairesinin 10/03/2020 günlü, E:2019/958, K:2020/1423 sayılı kararı ile; “Dava konusu Kılavuzun yukarıda bahsedilen Geçici 12. maddeye dayanılarak çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Anılan Geçici 12. maddede, mülakat komisyonunun oluşturulması ile komisyonun çalışma usul ve esaslarının Bakanlıkça belirleneceği düzenlenmiş olup, buna göre davalı idarece, Kılavuzla düzenlenebilecek hususlar, yalnızca Geçici 12. maddeye göre ataması yapılacaklara ilişkin mülakat komisyonunun oluşturulması ile komisyonun çalışma usul ve esasları ile sınırlı olmalıdır. Bunun dışında kalan konuları Bakanlığın Kılavuzla düzenlemesi olanaklı olmayıp, ancak Yönetmelikle düzenlenmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Dava konusu Kılavuzun bir bütün olarak irdelenmesinden, dayanağı Kanun hükmüyle yetki verilmeyen ve ancak yönetmelikle düzenlenmesi mümkün olan bazı kurallara da bünyesinde yer vererek kapsamını aştığı, örneğin, mülakata başvuruya engel halleri düzenlediği anlaşılmaktadır. Belirtilen bu sebep, içeriği itibarıyla, Kılavuzun tamamını hukuka aykırı hale getirir nitelikte olduğundan, davalı idarece Kılavuzun, Kanunda verilen yetkinin kapsamına uygun olarak yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.” gerekçesiyle, 2016 Yılı Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Bakanlık Maarif Müfettişi Mülakat ve Atama Kılavuzunun tamamının iptaline karar verilmesi nedeniyle, işbu davada da dava konusu olan aynı Kılavuz hakkında yeniden bir karar verilmesine gerek bulunmamaktadır.
II- 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği mülakatında davacının yeterli puanı alamaması ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmamasına ilişkin işlem ile anılan tarihler arasında gerçekleştirilen tüm mülakat sınavlarının iptali istemi yönünden;
Yargı kararı ile hukuka aykırılığı saptanan 2016 Yılı Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Bakanlık Maarif Müfettişi Mülakat ve Atama Kılavuzuna dayalı olarak, 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği mülakatında davacının yeterli puanı alamaması ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmamasına ilişkin işlem ile anılan tarihler arasında gerçekleştirilen tüm mülakat sınavlarında da hukuka uyarlık görülmemiştir.
III- 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği mülakat sınavları sonuçlarına bağlı olarak yapılan atama işlemlerinin iptali istemi yönünden;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesi, 1. fıkrası, (a) bendinde; “iptal davaları”, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır. Aynı Kanunun 14. maddesi, 3. fıkrası, (d) bendinde; dava dilekçelerinin dava konusu işlemin idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı yönünden inceleneceği belirtilmiş, 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde de; kesin ve yürütülmesi zorunlu olmayan işleme karşı açılan davalarda davanın reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
İdari davaya konu olabilecek idari işlemler, idare tarafından bir kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla, kamu gücü kullanılarak tek yanlı olarak tesis edilen, ilgililerin hukukunu etkileyen kesin ve yürütülmesi zorunlu işlemlerdir. Buna göre, idari yargıda, dava konusu oluşturma açısından, idari işlemlerin kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte bulunması gerekmektedir. Buradaki kesinlik kavramı, işlemin uygulanmaya hazır, tamam, yani nihai bir işlem niteliğinde olduğunu, bir başka makamın onayına tabi olmadan doğrudan uygulanabilirliğini göstermektedir. Yürütülmesinin zorunlu olması, yani icrailik vasfı ile de, kamu gücü ve kudretinin üçüncü kişiler üzerinde, doğrudan doğruya çeşitli hukuki sonuçlar doğurmak suretiyle etkisini göstermesi olarak ifade edilmektedir.
Bir idari işlemde, idari davaya konu olması bakımından aranılan özellikleri taşımayan hazırlık niteliğindeki çalışmaların, idarenin iç yapısı ve işleyişiyle ilgili işlemlerin, tavsiye, mütalaa, teklif, düşünce gibi bilgi verici veya hazırlığa esas işlemlerin ve üçüncü kişilerin henüz hukukunu etkilemeyen, yani menfaatlerini ihlal etmeyen işlemlerin dava konusu olamayacağı açıktır.
Uyuşmazlık konusu olayda; davacının katıldığı söz konusu mülakat sınavlarının 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirildiği ve 24 Şubat 2017 tarihinde mülakat sonuçlarının ilan edildiği, davacının 73 puan almak suretiyle mülakat sınavında başarılı olduğu, almış olduğu puana göre 1241. sırada yer aldığı ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmaya hak kazanamadığı ve bunun üzerine görülmekte olan işbu davanın 02/03/2017 tarihinde açıldığı; bilahare, bu mülakatlarda başarılı olan 448 Maarif Müfettişine ve 2 Milli Eğitim Uzmanı/Uzman Yardımcısına ait listelerin, 652 sayılı KHK’nın Geçici 12. maddesi uyarınca atanmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığının 21/08/2017 tarih ve 12556746 sayılı yazısı ile, İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğüne gönderildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu atama işlemlerinin dava açma tarihi itibariyle, henüz tesis edilmemesi sebebiyle ilgilinin hukuksal durumunda değişiklik yapma niteliğinin bulunmadığı ve menfaatini etkilemediği, bu haliyle idari davaya konu yapılabilecek nitelikte kesin ve icrai bir işlem olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı nedenleriyle davanın bu kısmının incelenmeksizin reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2016 Yılı Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Bakanlık Maarif Müfettişi Mülakat ve Atama Kılavuzunun iptali istemi hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği mülakatında davacının yeterli puanı alamaması ve kadro yetersizliği nedeniyle atanmamasına ilişkin işlem ile anılan tarihler arasında gerçekleştirilen tüm mülakat sınavlarının İPTALİNE,
3. 03/01/2017-17/02/2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen Milli Eğitim Bakanlığı Bakanlık Maarif Müfettişliği mülakat sınavları sonuçlarına bağlı olarak yapılan atama işlemlerinin iptali istemi yönünden ise İNCELENMEKSİZİN DAVANIN REDDİNE,
4. Aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama giderinin haklılık oranına göre 2/3 kısmı olan …-TL’nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, 1/3 kısmı olan …-TL’nin ise davacı taraf üzerinde bırakılmasına, davalı idare tarafından yatırılan ve kullanılmayan …-TL posta giderinin davalı idareye iadesine, diğer artan posta ücretinin davacıya iadesine,
5. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen …-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 20/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.