Danıştay Kararı 2. Daire 2016/7618 E. 2019/7347 K. 19.12.2019 T.

Danıştay 2. Daire Başkanlığı         2016/7618 E.  ,  2019/7347 K.
T.C.

D A N I Ş T A Y

İKİNCİ DAİRE

Esas No : 2016/7618

Karar No : 2019/7347

DAVACI: …

VEKİLİ: …

DAVALILAR: 1- Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı

VEKİLİ: …

2- … Valiliği

VEKİLİ: …

DAVANIN KONUSU: … ili, … Kadın Konukevinde Kuruluş Müdür Vekili olarak görev yapan davacı tarafından;

1- Vekalet görevinin sona erdirilmesine ilişkin 20/01/2014 günlü, 638 sayılı işlemin;

2- 05/01/2013 günlü, 28519 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kadın Konukevlerinin Açılması ve İşletilmesi Hakkında Yönetmelik’in 33. maddesinin 2. fıkrasının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI: Vekalet görevinin sona erdirilmesine ilişkin işlemin, Yönetmeliğin 33. maddesinin 2. fıkrasında yer alan mezuniyet şartını taşımadığı gerekçesine dayalı olarak tesis edildiği, oysa, hem 4 yıllık hemşirelik bölümü mezunu olduğu, hem de öğretmenlik sertifikasına sahip olduğu,

Hemşirelik bölümünün, sosyal hizmet alanlarından olduğu ve öğretmenlik sertifikasına sahip olduğu gerçeği karşısında, dava konusu işlemin, Anayasa’nın 48 ve 49. maddeleri ile 657 sayılı Kanun’un 86. maddesine aykırı olduğu,

Dava konusu Yönetmelik maddesinin, hemşireliği sosyal çalışma alanı dışına çıkardığı, bu hatalı düzenleme nedeniyle mesleğin statüsünün yanlış belirlendiği,

Pek çok üniversitede, sosyal hizmetler bölümünün, sağlık bilimleri fakültesine bağlı eğitim verdiği ileri sürülmektedir.

DAVALI BAKANLIK SAVUNMASI: Hemşirelik bölümü mezunu olan davacının, mevzuatta aranan şartları taşımaması nedeniyle görevlendirmesine son verildiği, kaldı ki, vekaleten görevlendirmenin iptali hususunda idarenin geniş takdir yetkisi bulunduğu,

Vekalet görevinin geçici ve istisnai durumlarda başvurulan bir yol olduğu, davacı, tüm şartları taşımış olsaydı dahi, vekaleten görevlendirildiği kadronun kazanılmış hak teşkil etmeyeceği savunulmuştur.

DAVALI VALİLİK SAVUNMASI: Konukevi müdürü olarak atanabilmek için, Yönetmelik’te sayılan alanlarda lisans mezuniyeti şartının sağlanması gerektiği, davacının sahip olduğu öğretmenlik sertifikasının yeterli olmadığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ: …

DÜŞÜNCESİ: Davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.

DANIŞTAY SAVCISI: …

DÜŞÜNCESİ: Dava, … Kadın Konukevinde 657 sayılı Kanunun 86. maddesi uyarınca Kuruluş Müdür Vekili olarak görev yapan davacının, vekaleten görevlendirilmesinin sona erdirilmesine ilişkin 20.01.2014 tarih ve 638 sayılı işlem ile bu işleme dayanak olarak gösterilen Kadın Konukevlerinin Açılması ve İşletilmesi Hakkında Yönetmeliğin 33. maddesinin 2. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına, belediyelere, il özel idarelerine ve sivil toplum kuruluşlarına ait kadın konukevlerinin açılışı, işleyişi, hizmetin çeşit ve niteliği, denetimi, kurumlar arası işbirliği ile çalışanların görev ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 6 ncı, 5393 sayılı Belediye Kanununun 14 üncü, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun 22 nci maddeleri ile 633 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendine dayanılarak çıkarılan Kadın Konukevlerinin Açılması ve İşletilmesi Hakkında Yönetmelik 5.1.2013 günlü, 28519 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Kadın Konukevlerinin Açılması ve İşletilmesi Hakkında Yönetmeliğin 3. maddesinin (i) bendinde; “Konukevi”: Fiziksel, duygusal, cinsel, ekonomik ve sözlü istismara veya şiddete uğrayan kadınların, şiddetten korunması, psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözülmesi, güçlendirilmesi ve bu dönemde kadınların varsa çocukları ile birlikte ihtiyaçlarının da karşılanmak suretiyle geçici süreyle kalabilecekleri ve kadın konukevi, sığınmaevi, kadın sığınağı, kadınevi, şefkatevi ve benzeri adlarla açılmış ya da açılacak yatılı sosyal hizmet kuruluşu olarak tanımlanmış, “Çalışanların niteliği” başlıklı 33. maddesinde, (1) Konukevinde, hizmet sunumuna yetecek sayı ve nitelikte, tercihen kadın çalışanlar arasından, psikoloji, çocuk gelişimi, öğretmenlik ve sosyal hizmet alanlarında eğitim veren kurumlardan mezun sosyal çalışma görevlileri ile hemşire, çocuk eğiticisi, memur, aşçı ve bakım elemanı istihdam edilir. İşin niteliğine göre dış güvenlik personeli ve şoför olarak erkek çalışan istihdam edilebilir. (2) Müdür, birinci fıkrada belirtilen sosyal çalışma görevlilerinin alanlarında eğitim veren en az dört yıllık lisans eğitimi veren fakültelerin ilgili bölümlerinin birinden mezun olanlar arasından atanır. Bunlardan kadın çalışmalarında yer almış olanlar tercih edilir. (3) Rehabilitasyon ve güçlendirme sürecinde farklı hizmet modellerine ihtiyaç duyan kadınlar için kurulacak konukevlerinde ihtiyaca göre tam veya yarım zamanlı olarak hizmet alımı yolu ile psikiyatrist, pedagog, özel eğitim öğretmeni ya da ihtiyaç duyulan diğer meslek elemanları istihdam edilebilir.” hükmüne yer verilmiş, 35. maddesinde de, konukevi müdürünün görev ve yetkileri düzenlenmiştir.

Kadın konukevlerinin kuruluş amacı ile müdürün görev ve sorumlulukları birlikte değerlendirildiğinde, anılan kuruluşun fiziksel, duygusal, cinsel, ekonomik ve sözlü istismara veya şiddete uğrayan kadınların, şiddetten korunması, psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözülmesi, güçlendirilmesi görevlerinin, hizmetin gereklerine uygun bir alanda öğrenim görmüş olan yöneticiler tarafından yerine getirilmesi gerektiği sonucuna varılmakta olup, kadın konukevi müdürlüğüne atanacaklar için aranan öğrenim şartına ilişkin dava konusu düzenlemede ve anılan Yönetmelikte öngörülen nitelikleri taşımadığı anlaşılan davacı hakkında tesis edilen bireysel işlemde hukuka ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 1. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, 09/07/2018 tarihinde yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Karanamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı yerine Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı hasım mevkiine alınarak, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

Üye …ve Üye …’ın; dava konusu Yönetmeliğin, “Amaç ve kapsam” başlıklı 1. maddesinde yer alan; “Bu Yönetmeliğin amacı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına, belediyelere, il özel idarelerine ve sivil toplum kuruluşlarına ait kadın konukevlerinin açılışı, işleyişi, hizmetin çeşit ve niteliği, denetimi, kurumlar arası işbirliği ile çalışanların görev ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.” hükmü uyarınca, hem kamu kurumlarına hem de sivil toplum kuruluşlarına ait olan konukevlerini kapsayan düzenlemenin iptali istemiyle açılan davanın, Danıştay İkinci ve Onuncu Daireleri tarafından yapılacak müşterek heyette görüşülmesi gerektiği yolundaki ayrışık oylarına karşın; kamu görevlisi olan davacı tarafından açılan ve bireysel işlemin dayanağı olması nedeniyle Yönetmelik hükmünün de iptalinin talep edildiği davanın, “kamu görevlisi hakkında uygulanan mevzuattan doğan dava” kapsamında olduğu, nitekim, Danıştay Başkanlar Kurulunun 16/06/2017 günlü, E:2016/190, K:2017/77 sayılı kararının da bu doğrultuda olduğu dikkate alınarak, davanın Danıştay İkinci Dairesi tarafından görüşülmesi gerektiğine karar verildikten sonra işin esasına geçildi:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ:

… Kadın Konukevinde 657 sayılı Kanun’un 86. maddesi uyarınca Kuruluş Müdür Vekili olarak görev yapan davacının; Kadın Konukevlerinin Açılması ve İşletilmesi Hakkında Yönetmelik’in 33. maddesinin 2. fıkrasında yer alan mezuniyet şartını taşımadığı gerekçesiyle, … Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğünün 20/01/2014 günlü, 638 sayılı işlemi ile vekalet görevinin sona erdirilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

İLGİLİ MEVZUAT:

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 124. maddesinin davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan halinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkartabileceği hüküm altına alınmıştır.

657 sayılı Devlet Memruları Kanunu’nun “Vekalet görevi ve aylık verilmesinin şartları” başlıklı 86. maddesinin 1. fıkrasında; “Memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un “Amaç, kapsam ve temel ilkeler” başlıklı 1. maddesinin 1. fıkrasında; “Bu Kanunun amacı; şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınların, çocukların, aile bireylerinin ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ve bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla alınacak tedbirlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.” hükmü; “Yönetmelik” başlıklı 22. maddesinde; “Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar altı ay içinde, Adalet, İçişleri, Maliye, Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlıklarının görüşleri alınmak suretiyle Bakanlık tarafından hazırlanan yönetmeliklerle düzenlenir.” hükmü yer almıştır.

6284 sayılı Kanun’a dayalı olarak çıkarılan ve 05/01/2013 günlü, 28519 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürülüğe giren Kadın Konukevlerinin Açılması ve İşletilmesi Hakkında Yönetmelik’in “Tanımlar ve kısaltmalar” başlıklı 3. maddesinin (l) bendinde; “Konukevi: Fiziksel, duygusal, cinsel, ekonomik ve sözlü istismara veya şiddete uğrayan kadınların, şiddetten korunması, psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözülmesi, güçlendirilmesi ve bu dönemde kadınların varsa çocukları ile birlikte ihtiyaçlarının da karşılanmak suretiyle geçici süreyle kalabilecekleri ve kadın konukevi, sığınmaevi, kadın sığınağı, kadınevi, şefkatevi ve benzeri adlarla açılmış ya da açılacak yatılı sosyal hizmet kuruluşunu ifade eder.” kuralı, “Çalışanların niteliği” başlıklı 33. maddesinde; “(1) Konukevinde, hizmet sunumuna yetecek sayı ve nitelikte, tercihen kadın çalışanlar arasından, psikoloji, çocuk gelişimi, öğretmenlik ve sosyal hizmet alanlarında eğitim veren kurumlardan mezun sosyal çalışma görevlileri ile hemşire, çocuk eğiticisi, memur, aşçı ve bakım elemanı istihdam edilir. İşin niteliğine göre dış güvenlik personeli ve şoför olarak erkek çalışan istihdam edilebilir.

(2) Müdür, birinci fıkrada belirtilen sosyal çalışma görevlilerinin alanlarında eğitim veren en az dört yıllık lisans eğitimi veren fakültelerin ilgili bölümlerinin birinden mezun olanlar arasından atanır. Bunlardan kadın çalışmalarında yer almış olanlar tercih edilir.

(3) Rehabilitasyon ve güçlendirme sürecinde farklı hizmet modellerine ihtiyaç duyan kadınlar için kurulacak konukevlerinde ihtiyaca göre tam veya yarım zamanlı olarak hizmet alımı yolu ile psikiyatrist, pedagog, özel eğitim öğretmeni ya da ihtiyaç duyulan diğer meslek elemanları istihdam edilebilir.” kuralı yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Dava konusu Yönetmeliğin incelenmesi:

Dava konusu Yönetmeliğin 33. maddesi uyarınca, kadın konukevlerinde müdür kadrosuna atanabilmek için; psikoloji, çocuk gelişimi, öğretmenlik ve sosyal hizmet alanlarında en az dört yıllık lisans eğitimi veren fakültelerden mezun olmak gerekmektedir.

Davacı tarafından, anılan maddenin “hemşirelik bölümü mezunlarına” yer verilmemesi nedeniyle hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali talep edilmiştir.

Fiziksel, duygusal, cinsel, ekonomik ve sözlü istismara veya şiddete uğrayan kadınların, şiddetten korunması, psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözülmesi, güçlendirilmesi ve bu dönemde kadınların varsa çocukları ile birlikte ihtiyaçlarının da karşılanmak suretiyle geçici süreyle kalabilecekleri yatılı sosyal hizmet kuruluşu olarak tanımlanan kadın konukevlerinin, üst yönetiminden sorumlu olan müdür kadrosunda görev yapan kişilerin, hizmetin gereklerine uygun öğretim alanlarında eğitim görmüş kişiler olması gerektiği hususunda duraksama bulunmamakta olup, hemşirelik bölümünün yukarıda aktarılan hizmetin gerekleriyle bağdaşır nitelikte olmadığı, bu sebeple, anılan hükmün, hemşirelik bölümü mezunlarını kapsam dışında bırakmasında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Bireysel işlemin incelenmesi:

Bir memurun görevinden süreli olarak ayrılması veya boş bir kadroya asaleten atama yapılıncaya kadar bu kadroya ait hizmetin sürekliliğini sağlamak amacıyla vekalet görevi verilmesi veya bu görevin sona erdirilmesi hususunda idareye takdir yetkisi tanınmıştır.

Vekalet, hizmet gereklerinden kaynaklanan “geçici” bir uygulama olup; asıl olan, yönetim ve memuriyet kadrolarına yasal koşulları taşıyanların kariyer ve liyakat ilkelerine uyularak atanmalarıdır.

Boş kadrolara ait görevlerin gördürülmesi amacıyla vekaleten görevlendirme yapma konusunda idarenin sahip olduğu takdir yetkisini, belirli bir kişi lehine kullanma konusunda yargı kararıyla zorlanamayacağı açık olup, asıl kadrosu hemşire olan davacının, vekalet görevinin sona erdirilmesi konusunda, idarece sahip olunan takdir yetkisinin, bakılan uyuşmazlıkta hukuka aykırı olarak kullanıldığı yolunda herhangi bir tespit bulunmadığından, dava konusu bireysel işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının vekalet görevinin sona erdirilmesine ilişkin 20/01/2014 günlü, 638 sayılı işlemin ve 05/01/2013 günlü, 28519 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kadın Konukevlerinin Açılması ve İşletilmesi Hakkında Yönetmeliğin 33. maddesinin 2. fıkrasının iptali istemi hakkında DAVANIN REDDİNE;

2. Aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine;

3. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 19/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.